پرسش: منظور از دوزخ و قیامت چیست ؟
پاسخ: ایمان به روز جزا و قیامت در جهان بینی مکتب اسلام یکی از ارکان ضروری و اعتقادی دین و ازجمله اصول قطعی اعتقادی است . ایمان به عالم آخرت شرط مسلمانی است ;یعنی اگر کسی این ایمان را از دست بدهد و اتکا کند, از زمره مسلمانان خارج است . مسلمانان راستین با اتکا و اطمینان به وحی الهی که بر پیامبر اسلام نازل شده است , روز جزا را وعده قطعی خدا می دانند و یقین دارند وعدهء او تخلف ناپذیر است . بی گمان روز قیامت فرا می رسد و میزان عدل الهی بر پا می گردد و به حساب مردم رسیدگی خواهد شد. نیکوکاران از پاداش اعمال خویش برخوردار می شوند و زشتکاران به کیفر اعمال خود می رسند. در قرآن کریم به صدها آیه برمی خوریم که به نحوی دربارهء عالم پس از مرگ و روز قیامت و کیفیت حشر اموات و میزان و حساب و ضبط اعمال و بهشت و جهنم و جاودانگی عالم آخرت و سایر مسایلی که به عالم پس از مرگ مربوط می شود, بحث کرده است . خداوند در قرآن می فرماید: آن ها را محشور می کنیم , سپس به مشرکان می گوییم : معبودهایتان که همتای خدا می پنداشتید کجایند؟ (چرا به یاری شما نمی شتابند؟!>. در جای دیگر می فرماید: اعمالشان به آن ها نشان داده شود. پس هرکس هموزن ذره ای کار خیر انجام دهد, آن را می بیند و هرکس هموزن ذرّه ای کار بد کرده است , آن را می بیند>.در این آیات شریفه و تعدادی از آیات دیگر مربوط به معاد و عالم آخرت , منشأ و علت زندگی جاوید و حیات اخروی , جزا دادن به بندگان مطرح شده است . این اشاره به یکی از دلایلی است که بر ضرورت قیامت و معاد اقامه می شود, و آن عبارت از این است که عدل خداوند ایجاد می کند قیامت برپا شود. توضیح این که : لازمهء عدل الهی این است که با اشخاص نیکوکار و بدکار در مقام پاداش و کیفر یکسان برخوردنشود. در عین حال می بینیم حیات دنیوی به گونه ای است که تحقق عدل کامل در مقام پاداش و کیفر امکان پذیرنیست , زیرا سرنوشت هر دو گروه به هم گره خورده و از یکدیگر تفکیک پذیر نیست . از طرف دیگر برخی از کارهای نیک و بد, اجری بالاتر از آن دارند که این جهان گنجایش پاداش و کیفر آن ها را داشته باشد, مثلاً ابرمرد تاریخ , امام علی و پسرش سالار شهیدان و سرور آزادگان امام حسین ۸در راه حق و عدالت پس از عمری جهاد و مبارزه جان می بازد. و دیگری برای چند روز زندگی دنیا حق جویان بی شماری را نابود می سازد. بنابراین جهان دیگری لازم است که عدل کامل الهی در قلمرو امکانات بی نهایت آن تحقق یاید, چنانکه می فرماید: ]قرار می دهیم و یا با پرهیزکاران مانند گنهکاران برخور می کنیم ؟ نیز می فرماید: ]می بخشد تا مؤمنان صالح را چنانکه باید و شاید پاداش دهد, و برای کافران به کیفر اعمالشان شرابی از آب جوشان وعذابی دردناک آماده خواهد بود.>پس مقتضای عدل الهی ضرورتاً تحقق معاد است تا هر یک از صالحان و مفسدان به نتیجه عمل خود برسند .(۱)دلیل دیگر بر ضرورت معاد این است که خداوند کار عبث نمی کند و کارهایش حکیمانه است و همه پدیده های جهان نابودشدنی است و آفرینش بشر بدون وجود حیاتی هدف مند و جاودانه لغو و عبث خواهد بود. چنانکه قرآن می فرماید:]سوی ما بازنمی گردید.؟!> پس حکمت الهی اقتضا دارد پس از این جهان , جهان دیگری وجود داشته باشد که انسانی ها به حیات جاودانی برسند تا خلقت این جهان عبث نباشد.(۲)
پـاورقی ۱ ـ جعفر سبحانی , منشور
پـاورقی ۲ ـ محمد تقی مصباح یزدی , معارف قرآن , ص ۴۸۷تا ۴۹۲
