راهکارهای رسیدن به آرامش و وظایف خانم خانه

مشاجره بین زن و شوهر
مرد در خارج منزل با صدها مشکل و گرفتارى مواجه میشود،باافراد مختلف سر و کار پیدا میکند،آنگاه با افکار پریشان و اعصاب خسته‏ وارد منزل میگردد،چنین شخصى اگر با کوچکترین حادثه ناگوارى‏برخورد کند عصبانى میشود،در آن حال ممکن است از خود بیخود شده به‏زن و فرزندانش توهین کند.خانمى که فهمیده و با هوش باشد گرفتاریها ومشکلات شوهرش را در نظر مجسم نموده به حال زار او ترحم میکند، دندان بر سر جگر گذاشته در مقابل عصبانیتها و داد و فریادهاى او سکوت‏ میکند.وقتى مرد عکس العملى ندید به زودى از عصبانیت مى‏افتد.و ازکردار خویش پشیمان میشود.بلکه در صدد عذرخواهى و تلافى برمیآید.

ساعتى بعد کدورتها رفع شده زن و شوهر به حالت اول باز میگردند.باهمان مهر و صفاى سابق بلکه زیادتر به زندگى ادامه میدهند.
اما اگر خانم موقعیت‏ حساس و خطرناک شوهرش را درک نکرد ودر مقابل عصبانیت او عکس العمل نشان داد،جوابش را داد،داد زد،جیغ ‏کشید،دشنام داد،نفرین کرد،در اینصورت آتش خشم مرد شعله‏ور میگردد.

از خود بیخود شده درجه فحش و ناسزاگویى را بالا میبرد.کم کم زن و مردمانند دو گرگ درنده به جان هم مى‏افتند.ممکن است در اثر یک حادثه‏جزئى طلاق و جدایى بمیان آید،و کانون گرم خانوادگى از هم بپاشد،بسیارى از طلاقها در اثر همین حوادث کوچک بوجود آمده است،حتى‏ممکن است مرد در اثر شدت عصبانیت که خودش یک نوع جنون است‏مانند کوه آتش‏فشان یک دفعه منفجر گردد و جنایت و قتل فجیعى ببارآورد.به داستان زیر توجه فرمایید:
«مردى…خود و همسر و نادختریش را با گلوله کشت،زندگى این‏زن و شوهر از همان آغاز زناشویى با اختلاف و تلخ کامى توام بود.هربامداد و شامگاه به علت عدم توافق و همآهنگى به مشاجره میپرداختند.
شوهر که خسته از سر کار به خانه آمده بود،اعصابش ناراحت‏بود.
مشاجره بینشان شروع شد.مرد همسرش را کتک زد.زن میخواست‏به‏کلانترى برود که مرد با گلوله،خود و او و نادختریش را کشت‏». (۱)
آیا بهتر نیست‏خانم در این موقع،موقعیت‏خطرناک و حساس‏شوهرش را در نظر بگیرد و چند دقیقه دندان بر سر جگر بگذارد وعکس العملى از خویش نشان ندهد؟و بدینوسیله از انحلال پیمان مقدس‏ازدواج و خطرات احتمالى و قتل و جنایت جلوگیرى کند؟
آیا سکوت چند دقیقه مشکل‏تر است‏یا تن دادن به این همه نتائج وآثار تلخ؟!مبادا خیال کنید ما میخواهیم بدینوسیله از مرد دفاع کنیم و او رابى‏تقصیر معرفى نماییم.نه هرگز چنین قصدى نداریم.البته مرد هم تقصیردارد.نباید دق و دل دیگران را به سر خانواده بیگناهش خالى کند-دربخش آینده در این باره بحث‏خواهد شد-بلکه منظور این است:اکنون که‏مرد نتوانسته اعصابش را کنترل کند و با جهت‏یا بى‏جهت عصبانى شده‏همسرش باید با عقل و فراست موقعیت‏خطرناک او را درک کند و براى‏حفظ کانون مقدس زناشویى و جلوگیرى از خطرات احتمالى،فداکارى‏نموده دندان بر سر جگر بگذارد و سکوت اختیار کند.
معمولا خانمها چنین فکر میکنند:اگر در مقابل خشم شوهرم‏سکوت کنم احترام و وقعیت‏خودم را از دست میدهم و خوار و خفیف‏میشوم.در صورتیکه قضیه کاملا بر عکس است.اگر مرد در حال عصبانیت‏همسرش را مورد توهین و دشنام قرار داد و از او عکس العملى ندید بعدا به‏طور حتم پشیمان خواهد شد.سکوت او را یک نوع فداکارى و ادب‏زندگى میشمارد،و علاقه‏اش چند برابر خواهد شد.در حال عادى فکرمیکند که با اینکه به همسرم توهین کردم و میتوانست پاسخ دهد لیکن‏بردبارى نمود و سکوت اختیار کرد معلوم میشود زن فهمیده و دانایى است،به من و زندگى علاقه‏مند است. در اینصورت یقینا از کردار خویش پشیمان خواهد شد.اگرهمسرش را مقصر بداند عفوش میکند و اگر بیخود عصبانى شده درمحکمه وجدان محکوم میگردد و عذرخواهى مینماید.پس چنین زن‏فداکارى نه تنها کوچک نمیشود بلکه شخصیت و بزرگى او براى شوهرش‏و دیگران باثبات خواهد رسید.
پیغمبر اسلام فرمود:«هر زنیکه در مقابل بد اخلاقى‏هاى شوهرش‏بردبارى کند خدا ثواب آسیه دختر«مزاحم‏»را به وى عطا خواهد کرد» (۲) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«بهترین زنان شما زنى است‏که هر گاه شوهرش را خشمناک دید بگوید:در مقابل خواسته‏هاى تو تسلیم‏هستم.تا از من راضى نشوى خواب به چشمم نخواهد رفت‏» (۳) .
رسول خدا فرمود:«عفو و بخشش عزت و بزرگى صاحبش رازیادتر میکند.عفو داشته باشید تا خدا شما را عزیز گرداند» (۴) . سرگرمیهاى مرد
بعضى از مردها دوست دارند در خانه اشتغالات و سرگرمیهاى‏مخصوصى داشته باشند،یا انواع تمبرها را جمع‏آورى میکنند.یا عکسهاى‏مختلف را جمع‏آورى میکنند،یا نمونه خطها و امضاها را تهیه مینمایند،یاکتابهاى خطى و چاپى را جمع میکنند،یا به پرورش حیوانات از قبیل مرغ‏و بلبل و قنارى ابراز علاقه میکنند،یا به نقاشى و کارهاى هنرى مى‏پردازند،یا به گلکارى علاقه نشان میدهند،یا به خواندن کتاب و مجلات‏مشغول میشوند.
این قبیل سرگرمیها را میتوان از بهترین تفریحات سالم شمرد.نه‏تنها ضررى ندارند بلکه منافعى هم در بر دارند.مرد را به خانه مانوس وعلاقه‏مند مى‏سازند،نگرانیهاى روحى و خستگیهاى اعصاب را برطرف‏میسازند،بیکارى و فراغت غم و غصه تولید میکند،و اشتغال به کار یکى‏از طرق معالجه بیماران روانى بشمار میرود.کسانیکه همیشه مشغولیاتى‏داشته باشند کمتر به ضعف اعصاب و بیماریهاى روانى مبتلا میشوند،چون‏به خانه علاقه‏مند هستند و اشتغالات دائمى دارند از ولگردى در خیابانها وآلوده شدن به عادتهاى خطرناک و پا نهادن به مراکز فساد تا حدى‏مصونیت دارند.
بنابراین،خانمها باید این قبیل اشتغالات را محترم بشمارند،مردرا مورد تحقیر و سرزنش قرار ندهند و کارهایش را احمقانه و بیفائده‏نشمارند،بلکه تشویقش کنند،و در موارد لازم با او همکارى نمایند. خانه ‏دارى
خانه محیط کوچکى بیش نیست لیکن نعمت‏بسیار گرانبهایى‏است.وقتى مرد از کارهاى روزانه و سر و صداهاى خارج خسته شد به‏خانه پناه میبرد،وقتى از کشمکشها و تزاحمات و ناملایمات زندگى بتنگ‏آمد براى استراحت‏به خانه میرود،حتى وقتى از گردش و تفریح هم خسته‏شد بدانجا پناه میبرد،آرى خانه بهترین آسایشگاهى است که انسان‏مى‏تواند بدون هیچ قید و بندى در آنجا استراحت نماید،جاى انس و مودت،صفا و صمیمیت،آرامش و استراحت است،پرورشگاه مردان وزنان با فضیلت است.کارخانه شخصیت‏سازى و کلاس تعلیم و تربیت‏کودکان است،اجتماع کوچکى است که اجتماع بزرگ انسانها را بوجودمى‏آورد،ترقى و تنزل و صلاح و فساد اجتماع بزرگ مربوط به همین‏اجتماع کوچک است،اجتماع کوچک خانوادگى با اینکه جزء اجتماع‏بزرگ محسوب میشود.در عین حال،از یک نوع استقلال داخلى‏برخوردار است،بدین جهت اصلاح اجتماع را باید از اصلاح خانواده‏هاشروع کرد.
اداره این پایگاه حساس زندگى و کلاس تعلیم و تربیت اجتماعى به‏عهده بانوان است.یعنى ترقى و تنزل و صلاح aو فساد اجتماع در اختیاربانوان و به اراده آنهاست،بنابراین،خانه‏دارى شغل بسیار آبرومند وپر افتخارى است.
کسانیکه محیط خانه را کوچک مى‏شمارند و از شغل شریف‏خانه‏دارى عار دارند به حقیقت معناى خانه‏دارى و ارزش آن پى نبرده‏اند.
یک خانم خانه‏دار باید افتخار کند که در یک چنین پست‏حساسى‏قرار گرفته براى پیشرفت و ترقى ملت فداکارى میکند.
خانمهاى تحصیل کرده نیز در این میان مسؤولیت‏بیشترى دارند،باید براى دیگران سرمشق زندگى باشند و عملا به آنها درس خانه‏دارى وشوهردارى بیاموزند،باید عملا اثبات کنند که با سواد بودن نه تنها به‏خانه‏دارى و شوهردارى لطمه نمى‏زند بلکه راه و رسم زندگى را به آنها یادمیدهد.
یک خانم تحصیل کرده باید زندگى را با بهترین وجه اداره کند و به شغل شریف خانه‏دارى افتخار نماید و بدین وسیله لیاقت و برترى‏خانمهاى تحصیل کرده را اثبات کند،نه آنکه به عذر با سواد بودن دست‏به‏سیاه و سفید نگذارد و بدینوسیله بانوان با سواد را بدنام گرداند، درس‏خواندن براى بیکار گشتن و زیر بار مسؤولیت نرفتن نیست‏بلکه براى‏کدبانو شدن و درس زندگى آموختن است.به داستان زیر توجه فرمایید:
«مردى که با دختر دیپلمه‏اى ازدواج نموده بود در دادگاه گفت:
همسرم در خانه دست‏به سیاه و سفید نمیگذارد و هر بار که باو اعتراض‏میکنم میگوید: ظرفشویى و رختشوئى و بچه‏دارى کار یک زن دیپلمه‏نیست.اگر از رفتار من ناراحت هستى طلاقم بده و با یک کلفت ازدواج‏کن.گفت:پریشب عده‏اى از آشنایان و اقوام همسر دیپلمه‏ام را به شام‏دعوت نمودم.موقع شام سفره را پهن کردم و دیپلم قاب گرفته همسرم را درسفره نهادم و گفتم:ببخشید شام ناقابلى است که خانم حقیر هر شب بخوردبنده میدهد.صلاح دیدم از شما هم بدینوسیله پذیرایى کنم (۵) ».
به هر حال،خانه‏دارى و کدبانوگرى شغل شریف و آبرومندى است‏که مراتب لیاقت و هنرنمایى بانوان را باثبات میرساند.بد نیست در این‏باره قضاوت خود بانوان تحصیل کرده را بشنوید:
خانم…عقیده داشت:کدبانوى واقعى زنى است که سازگار باشد واز نظر مادى اهل افراط و تفریط نباشد.یک زن کدبانو موقعى مى‏تواندبگوید که داراى صفت‏خاص یک کدبانو است که از وضع درآمد شوهر ووضع خانوادگى خود اطلاع کامل داشته باشد.به نظر من یک زن ادارى هم‏میتواند کدبانوى خوبى باشد».
خانم فریده نوروز شمیرانى لیسانسیه میگفت:کدبانو باید علاوه براینکه به امور خانه وارد باشد همراه خوبى براى همسرش،مادر خوبى‏براى فرزندانش و مهماندار خوبى براى خانه‏اش باشد.
خانم دکتر محترم فصیحى پزشک اطفال میگفت:به نظر من‏کدبانوى واقعى کسى است که کار ادارى نداشته باشد.زیرا در کشور ماسرویسهاى ادارى از نظر وضع غذا و کمبود مهد کودک و غیره نمى‏تواندنیاز کارمندان را برآورده سازد.یک مادر کارمند نگران اینست که غذاى‏شوهرش دیر شده یا کودکش تنها مانده است.
خانم صغرى یکتا ناظمه فنى دانشکده پزشکى میگفت:زن کدبانو بابودجه کم میتواند خانه‏اى تمیز و آراسته داشته باشد.با شوهرش در غم وشادى شریک باشد.از حال روحى و اجتماعى شوهرش غافل نباشد.
خانم ایران نعیمى میگفت:کدبانو زنى است که از تفریحات‏غیر ضرورى بکاهد و هدفش بهتر کردن وضع خانه باشد و از تنظیم بودجه‏خانوادگى اطلاع داشته باشد. (۶) نظافت
یکى از وظائف مهم خانه‏دارى تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم‏زندگى است.نظافت‏به بهداشت و حفظ سلامتى اهل خانه کمک میکند وجلو بسیارى از بیماریها را میگیرد.زندگى کردن در خانه تمیز مسرت‏بخش‏و دل‏پذیر است،مرد را به سوى منزل متمایل میسازد،اسباب آبرو وسربلندى خانواده است،بدین جهت رسول خدا فرمود:«دین بر نظافت پایه‏گذارى شده است.» (۷)
باز هم رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«اسلام نظیف است،شما هم در پاکیزگى کوشش کنید،زیرا فقط پاکیزگان داخل بهشت‏میشوند. (۸) »
خانه را همیشه تمیز نگهدارید،روزى یک مرتبه جارو و گردگیرى‏کنید،در طول شبانه‏روز اگر جایى کثیف شد فورا تمیزش کنید و نظافت‏آنرا براى موقع معین جارو کردن نگذارید،در و دیوار و سقف اتاقها راگردگیرى کنید،تار عنکبوتها را بگیرید،میز و مبل و صندلى و سایر اثاث‏خانه را گردگیرى کنید،شیشه‏هاى در و پنجره را تمیز کنید،زباله وخاکروبه‏ها را در ظرف سرپوشیده‏اى بریزید و از حدود اتاقها و آشپزخانه‏دور گردانید مبادا غذاهاى شما را آلوده گرداند،زود بزود آنرا خالى کنیدمبادا متعفن گردد و تولید میکرب کند،کثافت و خاکروبه‏ها را در کوچه ودرب خانه نریزید زیرا به بهداشت عمومى لطمه میزند به علاوه تولیدمیکرب مى‏کند و چه بسا به وسیله باد و مگس بشما منتقل شود و سلامت‏خودتان را در معرض خطر قرار دهد،تا میتوانید نگذارید بچه‏ها در باغچه‏یا کنار حیاط بول کنند و اگر از جهت ناچارى آنها را در گوشه‏اى از حیاطمى‏نشانید فورا آنجا را تمیز و با آب بشویید تا بد بو و محل نشو و نماى‏میکربها نگردد،به طور کلى سعى کنید هیچ نقطه‏اى از منزل شما محل‏کثافت و تولید میکرب واقع نشود.
ظرفهاى کثیف و چرب را روى هم نریزید بلکه هر چه زودتر آنها را بشویید،زیرا اگر نشسته روى هم بماند ممکن است تولید میکرب کنند وسلامت‏شما را به خطر بیندازند،ظرفها را با آب تمیز دست نخورده بشوییدو اگر با آب راکد یا حوض مى‏شویید بعدا آب پاکیزه روى آنها بریزید زیراممکن است آب حوض در اثر ماندن آلوده شده باشد و به سلامت‏شما لطمه‏بزند، بعد از شستن در جاى محفوظى بگذارید یا پارچه تمیزى روى آنهابیندازید،لباسهاى کثیف مخصوصا کهنه بچه‏ها را از حدود اتاقها وآشپزخانه دور کنید و در جاى محفوظى نگهدارید تا مگسها که حامل انواع‏میکرب هستند در آنجا اجتماع نکنند،و زود بزود آنها را بشویید.
لباسهاى خودتان و فرزندانتان همیشه نظیف و پاکیزه باشدمخصوصا لباسهاى زیرپوش که همیشه با بدن تماس دارند.
گوشت و حبوبات و سایر پختنیها را قبل از طبخ خوب بشویید،مخصوصا سبزیجات را چندین مرتبه با دقت‏بشویید،زیرا ممکن است‏به‏میکرب و تخم انگل آلوده باشد و به لامت‏شما لطمه بزند.
میوه‏ها را قبل از خوردن تمیز بشویید چون اکثر آنها سمپاشى‏میشوند و امکان دارد سموم آنها به شما سرایت کند،ممکن است اثر فورى‏نداشته باشند لیکن بدون شک بى‏تاثیر هم نخواهند بود.
قبل از غذا خوردن دستهاى خودتان و اطفالتان را تمیز بشویید،اگر با قاشق و چنگال هم غذا میخورید،باز هم بهتر است دستتان رابشویید،مبادا آلوده باشد و به سلامت‏شما لطمه بزند،بعد از صرف غذادست و دهانتان را بشویید،دندان‏ها را خلال کنید زیرا ممکن است اجزاءغذا گوشه و کنار دهان و لابلاى دندانها بماند و تولید میکرب نماید.
اگر بتوانید بعد از صرف هر غذا دندانها را مسواک کنید بسیار خوب است لیکن اگر برایتان میسر نیست اقلا شبها قبل از خواب مسواک‏را از دست ندهید.بدینوسیله هم دندانهایتان را از خطر پوسیدگى و فسادنجات میدهید هم به سلامتى خودتان کمک شایانى مینمایید.
ناخنهایتان را اقلا هفته‏اى یکبار کوتاه کنید،زیرا وقتى ناخن بلندشد محل نشو و نماى میکربها میشود و سلامتى شما را جدا در معرض خطرقرار میدهد،اگر بتوانید یک روز در میان براى شستشو به حمام برویدبسیار مهم است لیکن اگر نمى‏توانید اقلا هفته‏اى یکبار را ترک نکنید.
موهاى زیر بغل و سایر مواضع را به وسیله دارو و یا تراشیدن‏برطرف سازید زیرا ممکن است انواع میکربها در آنجا تولید و تکثیرنمایند و به سلامتى شما لطمه بزنند.
خوردنیها را در دسترس مگسها قرار ندهید زیرا ممکن است آنهارا آلوده سازند.
شارع مقدس اسلام درباره نظافت‏سفارشهاى زیادى نموده که به‏پاره‏اى از آنها از باب نمونه اشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد.و تظاهر به ندارى و فقر را مکروه دارد.دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بنده‏اش ببیند.لباسش نظیف و پاکیزه باشد،بوى خوش‏استعمال کند.خانه‏اش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند.قبل‏از غروب چراغ را روشن کند.زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزى را زیاد میگرداند (۹) ».
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«آدم کثیف بد بنده‏اى است‏» (۱۰) .
حضرت على علیه السلام فرمود:«تارهاى عنکبوت را ازخانه‏هایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنها باعث ندارى میشود» (۱۱) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«خاکروبه‏ها را شب در خانه‏نگذارید بماند زیرا جایگاه شیطان میشود» (۱۲) .
پیغمبر اسلام فرمود:«خاکروبه‏ها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود» (۱۳) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«لباس انسان باید همیشه‏پاکیزه و تمیز باشد» (۱۴) .
پیغمبر اکرم فرمود:«دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاه‏شیطان میشود» (۱۵) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«شستن ظرفها و تمیز کردن‏اطراف خانه روزى را زیاد میکند» (۱۶) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ظرفها را بدون روپوش‏نگذارید زیرا شیطان آب دهن در آنها انداخته از آنها استفاده میکند» (۱۷) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«میوه‏ها داراى سمومى هستند.
آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید» (۱۸) .
حضرت کاظم علیه السلام فرمود:«یک روز در میان،به حمام رفتن‏انسان را فربه میکند» (۱۹) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«اگر بر امتم دشوار نمیشدواجب میکردم در موقع هر وضویى مسواک کنند» (۲۰) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ناخن گرفتن در روز جمعه ازبیمارى جذام و جنون و پیسى و کورى جلوگیرى میکند» (۲۱) .
روایت‏شده که:«زیر ناخنها خوابگاه شیطان است‏».
حضرت على علیه السلام فرمود:«شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند و از چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانى میگرداند» (۲۲) .
پى‏نوشتها:
۱-اطلاعات ۱۷ تیر ماه ۱۳۴۹.
۲-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۴۷.
۳-بحار ج ۱۰۳ ص ۲۳۹.
۴-بحار ج ۷۱ ص ۴۱۹
۵-اطلاعات ۳ آذر ماه ۱۳۵۰.
۶-اطلاعات ۲۸ فروردین ماه ۱۳۵۱
۷-محجه البیضاء ج ۱ ص ۱۶۶
۸مجمع الزوائد ج ۵ ص ۱۳۲
۹-بحار ج ۷۹ ص ۳۰۰
۱۰-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۵
۱۱-شافى ج ۱ ص ۲۰۸
۱۲-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۵
۱۳-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۷
۱۴-شافى ج ۱ ص ۲۰۸
۱۵-شافى ج ۱ ص ۲۱۵
۱۶-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۶
۱۷-بحار ج ۷۶ ص ۱۷۶
۱۸-شافى ج ۲ ص ۱۲۴
۱۹-شافى ج ۱ ص ۲۰۹
۲۰-شافى ج ۱ ص ۲۱۰
۲۱-شافى ج ۱ ص ۲۱۱
۲۲-شافى ج ۲ ص ۱۲۳