خصوصیات ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵ سالگی
در این سنین، بلوغ، رشد سریع‌تری می‌یابد و توجه نوجوانان به جنس مخالف جلب می‌شود. در عین توجه به کتاب‌های مربوط به جنسیت، تفاوت سلیقه بیشتری در کتاب‌های مورد مطالعه دو جنس بروز می‌کند. فعالیت بدنی در پسرها شدیدتر شده و دخترها معمولاً گوشه‌گیر می‌شوند، لذا هر دو گروه به کتاب‌هایی که تعدیل روانی به وجود آورد، نیاز فراوان دارند. به دنبال تجسس برای یافتن فلسفه صحیح زندگی به مسائل انسانی در اجتماع توجه می‌کنند و به داستان‌های واقعی انسانی و حتی کتاب‌های ساده فلسفی در اواخر این سنین، علاقه‌مند می‌شوند. به دنبال قهرمانان ایده‌آل خود و صفات عالیه انسانی، دخترها به افسانه‌های فلسفی و شرح حال زنان فداکار و کتاب‌های مذهبی و مجلات توجه می‌کنند و پسرها از داستان‌هایی درباره اکتشافات و اختراعات لذت می‌برند؛ لذا می‌توان برای آن‌ها، جلسات شعرخوانی و انتقاد از کتاب ترتیب داد و با برگزاری جرگه‌های مختلف (جنسی و سنی) برای بحث، به اظهار وجود آن‌ها کمک کرد. نوجوانان در این سنین رفته رفته به آینده توجه می‌کنند و علاقه‌مند آشنایی با حرف و مشاغل می‌شوند. از کتاب‌هایی که آن‌ها را در تحقق بخشیدن به علایقشان کمک کند و کنفرانس‌های مختلف درباره حرف و مشاغل (طرح کاد) می‌توان بسیار سود جست. این دوره، سنین توجه به مطالب علمی است و نوجوانان، میل به تحقیق و آزمایش فراوانی دارند. مطالعه انواع کتاب‌های علمی ساده و کتاب‌هایی که ساختن وسایل و انجام آزمایش‌های علمی را نشان می‌دهد، می‌تواند آن‌ها را به سمت خلاقیت و ابتکار رهنمون شود.
نمونه‌های خواندنی
شگفتی‌های آدمی، بابا لنگ دراز، پولینا چشم و چراغ کوهپایه، نه مثل نیلوفر، کلبه عمو تم؛ کودک، سرباز و دریا؛ داستان راستان، نخل، با خانمان، هاکلبری فین، آلبرت شوایتزر، مادام کوری، ماجراجوی جوان، زندگی سلمان، کامپیوتر در خدمت شما، تلفن چگونه کار می‌کند، ابزارهای دانشمندان، سرگرمی‌های فیزیک، و…
۲- احتیاجات و علاقه‌مندی‌های اساسی انسان
«احتیاج به امنیت خاطر مادی و معنوی، عاطفی و اخلاقی، احتیاج به تعلق داشتن به گروه، نیاز به محبت دیدن و محبت کردن، نیاز به مورد احترام واقع شدن و به دیگران احترام نهادن، همراه با احتیاج به سرگرمی و تغییر محیط و لذت بردن از زیبایی را روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت، اساسی‌ترین نیازهای انسان در هر سن و سالی بعد از نیازهای فیزیولوژیک شناخته‌اند.
