زندگی امام زمان (عج) در زمان غیبت

پرسش: مگر امام زمان علیه‏ السلام ، در امان خداوند نیست؟ صدقه دادن ما برای سلامتی او، چه اثری دارد؟

پاسخ: باید برای حضرت دعا کرد و صدقه داد. امام زمان علیه ‏السلام بقیه اللّه است و دشمنان بسیاری در میان انسان‏ها و جن‏ها دارد. شیاطین همه دشمن او هستند، همه اهریمنان و کسانی که نمی‏خواهند حق حاکم شود دشمن امام زمان علیه‏ السلام هستند. طبیعی است که شخصی که این همه دشمن دارد، باید برایش دعا کرد و صدقه داد؛ بیشتر از آنکه برای خودمان صدقه می‏دهیم و دعا می‏کنیم. البته نباید فراموش کرد که این، تعبد شرعی هم هست، به ما دستور داده‏اند برای امام زمان علیه‏السلام دعا کنیم و صدقه بدهیم و ما تعبدا این کار را انجام می‏دهیم. حاصل صدقه دادن و دعا کردن برای امام زمان علیه‏السلام ، بیشتر از آنکه به امام زمان علیه‏ السلام برسد، نصیب خودمان می‏گردد. ما بیشتر نیاز داریم که برای امام زمان علیه‏السلام دعا کنیم و به یادش باشیم. یاد حضرت بر زندگی روحی ما بسیار اثر دارد، برای ایشان هم اثر دارد؛ مثل صلواتی که برای پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله می‏فرستیم؛ این صلوات مراتب و درجات پیامبر صلی‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله را بالا می‏برد. همین طور، دعا برای امام زمان علیه ‏السلام حتما اثر خود را می‏گذارد. برای مثال، اگر مقدر بوده بیماری به سراغ حضرت بیاید، این دعا آن را بر طرف می‏کند.پرسش: چرا باید امام زمان علیه‏ السلام در جایی زندگی کند که کمتر شناخته شود، در حالی که خداوند می‏تواند آن حضرت را از همه بلاها حفظ نماید؟

پاسخ: امام زمان علیه‏ السلام در میان ما حضور دارد و اینکه ما او را نمی‏بینیم، دلیل عدم حضورش نیست. پروردگار متعال، آن حضرت را با شناخته نشدن در میان مردم، از خطرها حفظ می‏کند. مقتضای حکمت الهی، این است که ایشان، در میان مردم ناشناخته بماند. برای خداوند آسان است که امام زمان علیه‏ السلام را به لطف و اعجاز خود، از گزند دشمنان در امان بدارد، امّا به تعبیر پیامبر اسلام: «اَبی اللّه اَنْ یجری الاشیاء اِلاّ بالاسباب»    (بحار الانوار، ج ۲، ص ۹۰.)       

خداوند متعال ابا دارد از اینکه امور عالم را از غیر مجرای اسباب و علل جاری کند.
بهترین سبب محافظت از امام مهدی علیه‏السلام ، ناشناخته بودن او در میان مردم است. اگر خداوند بخواهد آن حضرت را از طریق خرق عادت و غیر طبیعی حفظ کند، ممکن است لازم شود که شخص حضرت پنهان باشد که همان طور که در پاسخ‏های قبلی اشاره شد، این اعجاز و خرق عادت دائم، وجهی ندارد.پرسش: محل زندگی امام زمان کجاست؟ آیا در جزیره‏ای به نام «خضراء» به سر می‏برد؟ آیا این مکان ارتباطی با مثلث برمودا دارد؟

پاسخ: در این خصوص باید چند نکته به صورت جداگانه بررسی شود. اول اینکه کسی به طور دقیق از محل زندگی حضرت خبر ندارد. امّا از روایات و قرائن و شواهد می‏شود بعضی مکان‏ها را نام برد؛ مثلاً «رضوی»، «ذی‏طوی»، شهر مدینه جاهایی است که در روایات آمده است. رضوی کوهی است نزدیک مکه، ذی‏طوی کوهی است نزدیک مکه و بعضی نقل‏ها هم به خود شهر مدینه اشاره کرده است. یا مثلاً در برخی نقل‏ها آمده است که حضرت در موسم حج در «موقف» تشریف دارد    کمال الدین، ص ۴۴۰.   ؛ یعنی ایشان همراه بقیه حجاج در موقف عرفات وقوف می‏فرماید و بعد هم در مشعر و جاهای دیگر. اینها مکانی‏هایی است که به طور عمومی می‏توان به آن اشاره کرد. اما در جایی نیامده است که حضرت مشخصا جای خاصی داشته باشد و دائم همان جا زندگی کند. البته از شواهد و قرائن برمی‏آید که حضرت در جوامع اسلامی زندگی می‏کند؛ جایی که حساسیت برانگیز نباشد. از این نظر، شاید شهر مدینه مناسب ‏ترین گزینه باشد؛ هم به لحاظ نزدیکی به قبور اجداد حضرت، هم به دلیل قداست این شهر؛ چنان که پیغمبر فرمود: «مدینه هم مثل مکه حرم است». جاهای دیگری را هم می‏توان احتمال داد؛ به کربلا تشریف می‏برد، به مشاهده مشرفه دیگر برای به زیارت اجدادش می‏رود، در جبهه‏ های ایران حضور پیدا می‏کرد و… .

نکته دوم، درباره جزیره خضراست. اصل بحث جزیره خضرا و نقل‏ هایش، در بحار الانوار    (ج ۵۲ ، ص ۱۵۹.)    آمده است. اما باید توجه داشت که هیچ کدام از این نقل‏ها روایت نیست؛ یعنی از معصوم نقل نشده، بلکه یک شخص عادی گفته است که من در سفر دریایی راه را گم کردم و به جزایری با این مشخصات، یا در شهرهای با این مشخصات، مثلاً با کسی برخورد کردم که گفت: من نوه دوم یا سوم امام زمان هستم. طبیعی است که این گفته چون روایت نیست و سند ندارد در خور اعتماد نباشد. از لحاظ سند اصلاً روایت نیست، چون سخنی است که از آدم عادی جاری شده است. فرموده معصوم نیست که بخواهیم به آن اعتنا کنیم. از لحاظ دلالت هم خالی از اشکال و ایراد نیست. به هر حال نقل‏های مربوط به آن، در بحار الانوار به طور مفصل آمده است.پرسش: منظورتان از دلالت چیست؟

پاسخ: آیا ممکن است شهرهایی با این مشخصات در دنیا وجود داشته باشد و هیچ کس خبر نداشته باشد؟ گاهی تعارض‏ها و تناقض‏ها وجود دارد که البته باید بررسی دلالی دقیق‏تری روی آن صورت گیرد. اما مشکل عمده، این است که بر فرض پذیرش، این نقل‏ها از یک انسان عادی است و معلوم نیست واقعا چنین اتفاقی برای آن شخص افتاده است یا نه. امکان اشتباه هست، امکان دروغ گفتن هست. به هر حال از انسان عادی غیر معصوم اشتباه و غرض‏ورزی و… سر می‏زند. ضمن اینکه ممکن است چنین چیزهایی به ذهنش آمده باشد. اصل این مباحث در بحار الانوار آمده و ترجمه‏های آن نیز در دست است. کتاب‏های مستقلی هم در خصوص جزیره خضرا نوشته‏اند. در برخی از این کتاب‏ها تلاش کرده‏اند میان مثلث برمودا و جزیره خضرا رابطه برقرار کنند و بگویند جزیره خضرا همان مثلث برموداست.

نکته سوم اینکه به فرض که ما بپذیریم واقعا جزیره خضرایی وجود دارد، در هیچ منبعی نیامده که محل سکونت امام زمان علیه‏السلام جزیره خضرا بوده و همواره آنجا زندگی کرده است، بلکه گفته‏اند که مثلاً نوه امام زمان یا نوه چهارم امام زمان حاکم این جزیره بود. هرگز کسی ادعا نکرده است که امام زمان را دیده‏ام که در فلان نقطه جزیره زندگی می‏کرد. در ضمن، از میان همان حاکمان که این ادعا از ایشان نقل شده، بعضی می‏گویند: من ندیدم ولی پدرم دیده است یا من ندیدم ولی پدرم که او هم نوه امام زمان است، گفته است من امام زمان را دیده‏ام. یعنی کسی ادعا نکرده است که من امام زمان را در جزیره خضرا دیده ‏ام و این نکته دقیقی است.

حال اگر بپذیریم که جزیره خضرایی وجود دارد و امام زمان هم در آن زندگی می‏کند، آیا می‏توان گفت که جزیره خضرا همان مثلث برموداست؟ از این گذشته، از عقلانیت به دور است و دلایل اعتباری و تجربی و تاریخی و نقلی هم این را نمی‏پذیرد. امام زمان در گوشه‏ای، در مثلث برمودا در دریای کارائیب زندگی کند و هر هواپیمایی از بالای آن بگذرد نابودش کند، عده‏ای بی‏گناه که در هواپیما نشسته‏اند، راه را گم کرده‏اند سقوط کنند یا هر کشتی‏ای که از آن حوزه سر درآورد نابود شود؛ این خلاف عقل است، خلاف منطق اسلامی و روح حاکم بر فرهنگ اسلامی است. بنابراین، بر فرض که بپذیریم جزیره خضرایی وجود دارد و امام زمان هم محل در آن سکونت دارد، تطبیق جزیره خضرا بر مثلث برمودا، نه عقلاً قابل قبول است، نه نقلاً و نه روح اسلام با چنین ادعایی سازگاری دارد.

 بنابراین کسانی که در این مسیر کوشیده‏اند و ای بسا بعضی بزرگان نیز تلاششان را تأیید کرده باشند، باید دقت کنند که چنین چیزی، هیچ دلیل منطقی و عقلی و نقلی ندارد. بنا بر روایات، امام زمان در جوامع اسلامی به سر می‏برد نه در یک جزیره دور افتاده که ممکن است هیچ مسلمانی هم آنجا زندگی نکند و آنجا نه رضوی نه ذی‏طوی نه مدینه و نه شهرهای دیگر هست. ضمن اینکه مشخصاتی که از نظر علمی درباره مثلث برمودا و محدوده آن گفته می‏شود، هیچ کدام با روایات ما قابل تطبیق نیست. امام زمان علیه ‏السلام در جوامع اسلامی، مانند دیگر مسلمان‏ها زندگی می‏کند و افراد هم ایشان را زیارت می‏کنند. وقتی هم که حضرت ظهور کرد خیلی‏ ها می‏بینند که او را بارها ملاقات کرده‏اند، خدمتش رسیده ‏اند ولی نشناخته‏اند. در روایات ما تطبیقی بین حضرت یوسف و حضرت مهدی علیه‏السلام آمده است: برادرها چندبار خدمت حضرت یوسف رسیدند و با او صحبت کردند، ولی او را نشناختند تا زمانی که خودش اظهار کرد. مسلمان‏ها و شیعیان هم خدمت امام زمان می‏رسند (اصول کافی، ج ۱، ص ۲)  ، ولی حضرت را نمی‏شناسند تا زمانی که خداوند مصلحت بداند و به او اجازه ظهور بدهد. آن وقت بسیاری متوجه می‏شوند که کسی که بارها خدمتش رسیده‏ اند امام زمان بوده است.