آيا وضعيت منع حجاب در فرانسه و كشورهاي ديگر تجاوز به حقوق فرد و حقوق جامعه مسلمان نيست؟

حقوق بشر و منع حجاب در فرانسه

براساس ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر، »هر کس حق دارد از آزادی فکر، وجدان و مذهب بهره مند شود. این حق متضمن آزادی تغییر مذهب یا عقیده و همچنین متضمن آزادی اظهار عقیده و ایمان می‌باشد و نیز شامل تمایلات مذهبی و اجرای مراسم دینی است. هر کس می‌تواند از این حقوق منفردا یا مجتمعا به طور خصوصی یا به طور عمومی برخوردار باشد«.(1)

همچنین بر اساس ماده دوم قانون اساسی 1958 فرانسه، فرانسه کشوری غیر مذهبی است ولی در عین حال به تمام اعتقادات دینی، متساویا احترام می‌گذارد.(2)

بنابراین از نظر حقوقی عملکرد دولت فرانسه در مبارزه با حجاب مسلمانان این کشور و ممنوعیت آن، با معیارها و موازین قانون حقوق بشر و حقوق داخلی آن مغایر می‌باشد.

با نگاهی دقیق و واقع بینانه می‌توان مهم ترین عوامل منع حجاب و سخت گیری علیه مسلمانان فرانسه در مورد ذیل است:

 یک. ترس از گسترش سریع اسلام

دکتر اسعد حیدر کارشناس امور خاورمیانه در شبکه‌های تلویزیون فرانسه دربارة روند افزایش مسلمانان فرانسه می‌گوید: »روند گرایش و بازگشت به اسلام از سال 1980 میلادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در فرانسه رو به گسترش نهاد و تا سال 1980 اسلام به عنوان دین دوم رسمیتی نداشت اما امروزه این یک حقیقت است که اسلام دین دوم فرانسه می‌شود«.(3)

روزنامة فرانسوی فیگارو می‌نویسد: »امروز، جوانان فرانسوی بیش از پیش به اسلام روی می‌آورند«.(4)

ژان لین لکابن، از سرشناس ترین تحلیل گران فرانسه، در اعتراض توأم با هشدار اعلام می‌کند: »هر سال در فرانسه پنجاه هزار نفر به آیین اسلام می‌گروند«.(5)

ترس از گسترش ایدئولوژی اسلامی واقعیتی است که سیاستمداران طرفدار ایدئولوژی متزلزل لیبرال دموکراسی را واداشته که به رغم تمامی ادعا و شعارهای خود دربارة آزادی و حقوق بشر و ماهیت دیکتاتور مأبانه لیبرال دموکراسی غرب را آشکار سازند و با تمامی امکانات از گسترش ایدئولوژی نوپا و پرقدرت اسلامی و نمادها و مظاهر آن از جمله حجاب جلوگیری کنند.

استدلال وزیر فرهنگ آلمان در رد درخواست »لادن« معلم محجبه مسلمان این بود که: »مدارس ما به موازات آموزش دانش آموزان، پرورش هم می‌بینند. از آنجا که وجود یک معلم زن مسلمان با حجاب، با تعالیم اساسی مسیحیت در تضاد است، نمی‌توانیم در مدارسمان پذیرای مسلمانان با حجاب باشیم. ما می‌خواهیم فرزندانمان را براساس فرهنگ مسیحیت تربیت کنیم«.(6)

جملة فوق نه تنها مبین ترس سیاستمداران اروپایی از گسترش اسلام است بلکه در واقع اعتراف به ضعف و ناکارآمدی مبانی اعتقادی و فکری فرهنگ مسیحیت در پاسخ به نیازهای فردی و اجتماعی بشر است به نحوی که در مواجهه با اسلام، توان مقاومت و استدلال منطقی را ندارد.

 دو. مشکلات زیربنایی و برداشت‌های سلیقه ای از حقوق بشر

افزون بر اشکال عمده ای که بر اعلامیه حقوق بشر، به دلیل پذیرش مطلق آزادی مذهبی اعم از حقیقت یا خرافه بودن مذاهب و اینکه انسان را در داشتن و نداشتن مذهب آزاد گذاشته است وارد است، محدودیتی که در ماده 29 اعلامیه آمده، تعارض عمده ای با اصل آزادی مذهبی به وجود آورده است.

توضیح آنکه: براساس ماده مذکور، استفاده از حق آزادی مذهبی، تا آنجا است که به حقوق و آزادی دیگران لطمه ای وارد نسازد. یکی از بارزترین مصادیق این محدودیت این است که دستورات مذهبی، با قوانین و نظام حقوقی حاکم بر جامعه ای ناسازگار باشد. طبعاً در چنین مواردی این تعارض به ضرر مذهب و آزادی مذهبی و به نفع نظام حقوقی حاکم حل خواهد شد.(7)

پی‌نوشت

 (1) فلسفة حقوق، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1378، ص 092

 (2) دکتر سید محمد هاشمی، حقوق اساسی جمهوری ایران، نشر دادگستر 1378، ص 361

 (3) روزنامه جمهوری اسلامی، خرداد 7731

 (4) روزنامه کیهان، 75 /3 /22

 (5) ماهنامة غرب در آیینه فرهنگ، بهمن 80، ش 61

 (6) مسئلة حجاب در اروپای غربی، همان، ص 81

 (7) مؤسّسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، فلسفه حقوق، 1378، ص 691