فروتنی

بخار آب فضای حمام را فراگرفته بود. امام وارد حمام شد و مکانی را برای خود در نظر گرفت... . امام می‌خواست خود را بشوید که مردی ایشان را صدا زد و گفت «ای مرد! بیا این‌جا مرا کیسه بکش!» ایشان بی‌درنگ به‌طرف او رفته، کیسه را گرفت و مشغول کیسه کشیدن او شد. چند نفر امام را شناختند. چیزی نگذشت که آن‌ها، امام را به مرد معرفی کردند.

مرد بسیار شرمنده شده بود. پیوسته از امام عذرخواهی می‌کرد و از او می‌خواست که دیگر کیسه نکشد، اما امام با او صحبت می‌کرد و او را آرام می‌نمود و هم‌چنان او را کیسه می‌کشید. (مناقب آل ابی‌طالب، ج 4، ص 362)

آداب میزبانی

صحبت از آداب میهمان و میهمان‌داری بود. هرکس مطلبی را یادآور می‌شد. امام رضا(ع) داستانی را از اجدادش این‌چنین نقل فرمود: روزی فردی امام علی(ع) را به میهمانی دعوت کرد. امام علی(ع) مشروط پذیرفت. ایشان فرمود «به سه شرط می‌آیم. اگر قول می‌دهی که رعایت کنی، دعوتت را می‌پذیرم.» مرد گفت «آن سه شرط چیست؟» فرمود: شرط اول این‌که چیزی از بیرون منزل برای من تهیه نکنی. دوم از آن‌چه در منزل است چیزی را از من دریغ نکنی و سوم این‌که زن و بچه‌ات را به رنج و سختی نیندازی.

مرد که علاقه‌مند بود میزبان امام شود، گفت «یا امیرالمؤمنین! قول می‌دهم این سه شرط را رعایت کنم.» امام نیز دعوت ایشان را پذیرفت و به منزل ایشان رفت. (عیون اخبارالرضا، ج 1، ص 255، ح16)

حق میهمان

میهمانان حضرت، خوب به‌خاطر دارند که امام، همواره برای بدرقه‌شان با آنان همراه می‌شد. خود امام از اجدادشان نقل می‌کرد که پیامبر خدا(ص) فرموده بود «از حقوق میهمان آن است که او را هنگام رفتن از منزل همراهی کنیم تا جایی که از حریم خانه‌ات بیرون رود.» (عیون اخبارالرضا، ج 2، ص 75 ح 323)

ثروت‌اندوزی

با دوستان، درباره ثروتمندان صحبت می‌کردیم. بحث این بود که چه می‌شود برخی یک‌دفعه ثروتمند می‌شوند. اساساً چرا برخی فقط ثروت می‌اندوزند و از حال دیگران بی‌خبرند. یکی از یاران امام که در میان ما بود، گفت «سخنی را از امام شنیده‌ام. شاید پاسخ همین پرسش‌ها باشد.»

امام می‌فرمود «ثروت انباشته نمی‌شود، مگر به‌سبب پنج چیز: بخل شدید، آرزوی طولانی، حرص زیاد، قطع‌رحم و ترجیح دادن دنیا بر آخرت.» (عیون اخبارالرضا، ج 1، ص 250)

نیت پاک

امام رضا‌(ع) می‌فرمود «به کودک دستور بده که با دست خودش صدقه دهد، اگرچه تکه نانی یا یک مشت چیز اندک باشد؛ زیرا هر چیزی که در راه خدا داده می‌شود، هرچند کم، اگر با نیت پاک باشد، بسیار است.» (الکافی، ج 4، ص 4، ح 10)