با تدبیر و تدبر مى توان محیط خانواده را صمیمى کرد . و محیط خانه را به دلنشین ترین جا برای همه ی افراد خانواده تبدیل کرد. می توان کاری کرد تا فرزندان درد دل هایشان را با والدین مطرح کنند و حرف هایشان را بزنند واگر چیزى مى خواهند ، از والدین بخواهند.
گاهى مى شنویم که پدرى با پسر جوانش دوست است یا با او به مسافرت مى رود، راه مى رود و درد دل مى کند؛ اما گاهى رابطه ها تشریفاتى است . احوالى پرسیده مى شود و به سلام و علیکى قانع هستند؛ یعنى آن قدر فاصله زیاد است که حرفى براى گفتن ندارند و صمیمیت وجود ندارد.
براى ایجاد محیطى آرام و صمیمى اصول زیر مى تواند کارگشا باشد:
۱. وجود صمیمت بین پدر و مادر
اگر مى خواهیم فرزندان با ما صمیمى بوده ، همکارى و اطاعت داشته باشند باید خودمان با هم صمیمى باشیم .
عمل صمیمانه اعضاى خانواده مى تواند راه و جهت صحیح را به فرزندان منتقل کند. حضرت على (علیه السلام ) مى فرمایند:
مردم را با غیر زبانتان – عملا – به خوبى ها دعوت نمایید. (۱)
۲.هوشیارى و دقت و حسابگرى
اگر فرزند احساس کند اولیایش انسان هاى هوشیار و مشکل گشایى هستند ، در آن ها ایجاد صمیمیت و اعتماد مى شود. اگر خانواده ساده لوح ، ضعیف و غیر هوشیار باشد ، فرزندان احساس صمیمیت نمى کنند ، موضع گیرى مى کنند و کار خودشان را انجام خواهند داد.
۳. رفتار اخلاقى و شخصیت تربیتى
باید فرزندان خاطره ی خوبى از رفتار اخلاقى و شخصیت تربیتى والدین داشته باشند و احساس کنند که والدینشان راستگو ، عادل و رستگارند.
۴. برخورد منطقى با خطاهاى فرزندان
نباید با دیدن کوچک ترین تخلف فرزند ، عکس العمل شدید نشان داد. برخورد منطقى با خطاها و لغزش فرزندان از اصول مهم ایجاد صمیمیت است.
۵. بها دادن به نقاط قوت فرزندان
امتیاز دادن و تشویق کردن فرزندان در برابر کارهاى مثبت ، نقش ارزنده اى در ایجاد صمیمیت دارد.
۶. ایجاد محیطى صمیمانه براى بحث و گفتگو
انسان باید وقت کافى در اختیار فرزندان بگذارد، براى آن ها قصه و داستان بگوید ، موضوعى را طرح و پیرامون آن به بحث و گفتگو بپردازد. موقع صحبت کردن فرزند ، کاملا گوش دهد ، به او نگاه کند و لبخند بزند و به بحث و بررسى موضوع بپردازد.
۷. نظرخواهى از فرزندان در امور خانواده
این روش براى پرورش شخصیت فرزندان بسیار سازنده است ؛ زیرا ایشان نیز داراى فکر و عقیده اند و دوست دارند در خانواده با آن ها مشورت شود که اگر به این مهم توجه شود به تدریج آن ها نیز در هنگام مشکلات شخصى ، براى مشورت به سراغ خانواده مى آیند و به سوى غریبه ها و بیگانگان نخواهند رفت .
۸. ایجاد محیط همکارى و تقسیم مسئولیت
کارها را باید خیلى منطقى و عادلانه تقسیم کرد. اگر تقسیم کار نباشد و بى حساب عمل شود گاهى غیر عادلانه کارى به یکى از فرزندان تحمیل مى شود و نتایج بدى را به بار مى آورد.
خواهر و برادر
۹. رعایت عدالت در بین فرزندان
اگر مى خواهیم فرزندانى وفادار و صمیمى داشته باشیم . باید با آن ها رفتار عادلانه داشته باشیم .
۱۰. ایجاد جهان بینى مشترک بین افراد خانواده
ما کتاب هایى خوانده ایم ، مطالبى شنیده ایم ، جلساتى رفته ایم که فرزندان ما با آن ها آشنا نیستند. آنان کتاب هاى دیگرى مى خوانند، جلسات دیگرى مى روند و تلقى و برداشت هاى ما با هم متفاوت مى شود. در نتیجه ، رفته رفته فاصله ما با آنان بیشتر مى شود. باید به همدیگر نزدیک شویم با به تدریج به جهان بینى مشترکى دست پیدا کنیم . (۲)پی نوشت ها :
۱- اصول کافى ، ج ۳، ص ۱۲۴.
۲- دکتر خدایارى ، مسایل نوجوانان و جوانان (با تلخیص و اضافات ).