علم ودانش
امام صادق (ع) فرمود: علم، اصل هر صفت نیکوست و منتهای هر جایگاه رفیع. از این روی پیامبر (ص) فرموده است: کسب علم (تقوا و دین) بر هر فرد مسلمان چه زن و چه مرد واجب است. و نیز فرمود: دانش بجویید، اگر چه در چین باشد. آن دانش، علم خودشناسی است و در آن معرفت خداوند عز و جل نهفته است.
رسول خدا (ص) فرمود: هر کس خود را بشناسد، خدای خود را خواهد شناخت. و دیگر آن که، بر تو باد به جست و جوی علمی که عمل، جز با آن صحیح نباشد، و آن اخلاص است. و نیز فرمود، پناه میبرم به خدا از علمی که سودی نرساند و این، علمی است که از اخلاص تھی است. بدان که علم اندک، عمل بسیار میطلبد، زیرا یک روز دانش اندوزی مستلزم یک عمر عمل به آن است.
عیسی بن مریم (ع) فرمود: سنگی را دیدم که بر آن نوشته بود: مرا برگردان! آن را برگرداندم. بر روی آن نوشته بود: کسی که به آنچه میداند عمل نمیکند، طلب نادانستهها برایش شوم است و علمی که میداند و بدان عمل نمیکند، به خود او، مردود است (و مقبول نباشد).
خداوند تبارک و تعالی به حضرت داوود (ع) وحی فرمود: سبکترین کیفری که عالم بی عمل را بدان گرفتار میکنم از هفتاد عقوبت بدتر است، چرا که شیرینی ذکر خود را از قلبش خارج میکنم، که هر چه مرا یاد کند حلاوتی نیابد و بدین ترتیب از رحمت من دور شود. برای رسیدن به خداوند، طریقی جز طریق علم و دانش نیست.
علم، زینت انسان در دنیا و آخرت و راه گشای او به بهشت است و انسان را به رضوان خدای تعالی واصل میکند. عالم واقعی کسی است که اعمال وی گواه بر دانش او، و شیوه زندگی او ستوده باشد و صداقت و تقوای او، تصدیق کننده وی باشند، نه زبان آوری توأم با نادانی و جدال و ادعای عاری از دانش. و کسی که دارای عقل و عبادت و حکم و حیا و خشیت است، علم را برای چیزی جز اینها جسته است، ولی امروز میبینیم در طالب علم چنین اوصافی دیده نمیشود. معلم، نیازمند عقل، مدارا، خیر خواهی، بردباری، صبر، قناعت و بخشندگی است و جوینده علم، نیازمند رغبت به دانش، اراده، فراغت، عبادت، ترس از خدا، قدرت بر حفظ و دور اندیشی است.
