چرا مادر او بر سرش فریاد میکشد؟
چرا باید سر من داد بکشی؟
چرا همیشه از من عصبانی هستی؟ چرا منو زدی؟
چرا دست و پای علی کبوده؟
همهما گاهی یک آن دچار فشار عصبی میشویم و ممکن است به خاطر یک خطای جزئی، بر سر کودکی فریاد بکشیم یا او را بزنیم. معمولاً این حالت میگذرد، والدین احساس گناه میکنند، عذرخواهیها رد و بدل میشود و همه قول میدهند دیگر این اتفاق نیفتد. اما هر چیزی غیر از یک سیلی آهسته، بدرفتاری با کودک محسوب میشود و همهی افراد درگیر در چنین وضعیتی نیاز به کمک دارند.
ورای این پرسش چیست؟
انواع مختلفی از بدرفتاری با کودک وجود دارد، حتی بدرفتاری عاطفی که شاید هیچ نشانهجسمانی به جا نگذارد. اکثر کودکان فکر میکنند آنچه که برایشان اتفاق میافتد، طبیعی است و به همین دلیل است که حتی کودکانی که تحت خشونت و بدرفتاری قرار دارند محکم به والدینشان میچسبند. هنگامی که دنیای کودک به فراتر از محیط خانه گسترش مییابد، او میتواند مقایساتی به عمل آورد و ممکن است کمکم پی ببرد که وضعیتش قابل قبول نیست. بسیاری از کودکان از بزرگسالانی که با آنها بدرفتاری میکنند میترسند و برای کبودیهای روی بدنشان دلایل دروغین میتراشند؛ «زمین خوردم»، «پام به در گیر کرد».آنها ممکن است فکر کنند که اگر فاش کنند با آنها بدرفتاری میشود وضعشان بدتر خواهد شد، که تا اندازهای هم حق با آنهاست. اما شاید کودک دیگری نشانههای بدرفتاری جسمانی را در کودک قربانی ببیند، و لب به اعتراض بگشاید، به خصوص وقتی ببیند که کودکی بدون هیچ دلیل واضحی تنبیه شده است. کودکی که معلمانش در مدرسه با او با ملایمت و مهربانی صحبت میکنند اما در خانه مورد بدرفتاری لفظی قرار میگیرد، کمکم این دوگانگی برایش تبدیل به سؤال میشود، حتی اگر عادت کرده باشد که همواره بر سرش فریاد بکشند.
رهنمودهایی برای پاسخهای شما
بدرفتاری لفظی مداوم، درست مانند تنبیه بدنی و خشونت میتواند کودکان را بی رحم کند و قاعدتاً هیچ کس دوست ندارد کودکان خود را این گونه بار بیاورد.
اگر به رفتار غیر خشن پایبند باشید، کودک شما به طور خودکار این پیام را دریافت میکند که این همان مسیری است که شما دوست دارید او در آن گام بردارد. اما او برای آنکه بداند در شرایط خاص چگونه عمل کند نیاز به راهنمایی دارد.
اگر کودکتان از شما پرسید چرا همیشه پرخاشگر و آزار دهنده هستید، آن را جدی بگیرید و با دیدی انتقادی به خود بنگرید. شما باید قادر باشید که رفتار خود را برای خودتان نیز توجیه کنید.
چه چیزهای دیگری لازم است بدانید
فریاد پرخاشگرانه درست مانند کتک زدن، بدرفتاری و سوءاستفاده از کودک محسوب میشود. اگر شما دائماً بر سر کودکی فریاد بکشید، او یاد نمیگیرد که چگونه به گفتگوهای طبیعی پاسخ دهد. مرتباً کودک را تحقیر کردن، خندیدن به او، تهدید به اینکه دیگر او را دوست نخواهید داشت یا به قولها و وعدههایی که قبلاً به او دادهاید عمل نخواهید کرد، همگی شکلهایی از بدرفتاری عاطفی هستند و ممکن است اثری دائمی بر عزت نفس او بگذارند، پس سعی کنید در همه حال تعادل خود را حفظ کنید.
سایر چیزهایی که ممکن است کودک از شما بپرسد
کودک تحت خشونت یعنی چه؟
اگر فرد بزرگسالی مرا زد، چه باید بکنم؟
اگر در بدن دوستم دوباره کبودی دیدم، آیا باید به کسی بگویم؟
چرا همیشه به من میخندید؟
پاسخ برای سنین ۴-۲
پرسیدن این پرسش از جانب کودکان زیر چهار سال بعید است، هر چند آنها نیز ممکن است از مواجه شدن با بدرفتاری جسمانی یا گفتاری و یا حتی دیدن آن بترسند. اگر کودک خردسالی چنین سؤالی کرد، پاسخهای خود را بر اساس گروه ۴ تا ۶ سال آماده کنید.
پاسخ برای سنین ۶-۴
من نمیدانم چرا آن زن بر سر بچهاش فریاد میکشد، اما دلیل آن هر چه که باشد، این کار بچه را ناراحت و غمگین میکند. شاید مادر آن زن بر سر او فریاد میکشیده است و او فکر میکند این کاری است که همه پدر و مادرها انجام میدهند. من هم گاهی اوقات از دست تو ناراحت میشوم، چون زمانی که فکرم خیلی مشغول است زود عصبانی میشوم، اما این عذر مناسبی نیست، من تو را خیلی دوست دارم و دلم نمیخواهد بر سر تو فریاد بکشم، پس سعی میکنم این کار را نکنم. اگر دیدی باز هم میخواهم این کار را انجام بدهم یادم بینداز که چه قولی دادم. اگر زمانی تو را کتک زدم، باز هم به من بگو، چون کتک زدن هم کار اشتباهی است.
پاسخ برای سنین ۸-۶
بعضی اوقات آدمها وقتی عصبانی میشوند یا میترسند، دیگران را کتک میزنند. این کار همیشه اشتباه است. هیچ اختلافی را نمیتوان با جنگ و دعوا به نتیجه رساند. بهترین کار این است که سعی کنیم با گفتگو به آن پایان دهیم. اگر کسی اهل صحبت کردن نبود، ما باید از او دور شویم.
بدن علی همیشه کبود است، آره؟ کبودی نشان دهندهاین است که چیزی محکم به پوست بدن خورده است. شاید همان طور که خودش میگوید این کبودیها بر اثر افتادن به وجود آمده باشد، اما اگر همه جای بدن او کبود است، شاید علت دیگری داشته باشد. اگر باز هم دیدی بدنش کبود است، به من بگو تا با معلم تان صحبت کنم. با این کار شاید بتوانی به علی کمک کنی که بیش از این اذیت نشود.
پاسخ برای سنین ۱۱-۸
ببخشید که با خندیدن به نقاشیهایت تو را ناراحت کردم. میدانم که خیلی برای آنها زحمت کشیدهای. بعضی وقتها تلافی نکردن کتک دیگران کار سختی است، اما اگر آن پسر تو را زد به او بگو از این کار دست بکشد و بگو اگر تو را دوباره بزند، تو نیز او را خواهی زد. اکثراً همین کافی است تا طرف مقابل دیگر تو را نزند. فقط در صورتی او را بزن که باز هم به زدن تو ادامه دهد و این تنها راه فرار کردن از دست او باشد. سپس بدو و به ما یا معلمت بگو. نگران نباش، ما این مسأله را با ملایمت حل میکنیم. اگر فرد بزرگسالی تو را زد، حتی اگر کسی که ما با او آشنایی نزدیک داریم، باید فوراً به من بگویی تا مسأله را حل کنم. بعضی از بزرگسالان وقتی که با سختیهای زندگی روبهرو میشوند، از درون عصبانی میشوند و تلافی آن را سر کودکان در میآورند و آنها را کتک میزنند یا به آنها غذای کافی برای خوردن نمیدهند یا چیزهایی شبیه این. کودک تحت خشونت، کودکی است که والدینش مرتب او را کتک میزنند. اغلب اوقات این والدین واقعاً کودکشان را دوست دارند، اما نمیتوانند از عهدهمراقبت او برآیند و با او بد رفتاری میکنند. این کار هرگز درست نیست. برخی اوقات نگهداری از چنین کودکی را به افراد مهربان میسپارند و همزمان با آن به والدین او کمک میکنند تا یاد بگیرند چگونه از کودک خود به طور شایسته مراقبت کنند.