(۱) . در اعمال عبادی پاداشِ همان عمل و گاهی چند برابر به ما داده می شود
۱ . عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام قَالَ : تَدْخُلُ عَلَى الْمَیِّتِ فِی قَبْرِهِ الصَّلَاهُ وَ الصَّوْمُ وَ الْحَجُّ وَ الصَّدَقَهُ وَ الْبِرُّ وَ الدُّعَاءُ وَ یُکْتَبُ أَجْرُهُ لِلَّذِی فَعَلَهُ وَ لِلْمَیِّتِ .
وسائلالشیعه ، ج ۸ ، ص ۲۷۹ ، ۱۲- باب استحباب التطوع بالصلاه …
حضرت صادق علیه السلام فرمودند : نماز و روزه و حج و صدقه و نیکی و دعایی که در حقّ میّت به جای آورند ، در قبر به میّت می رسد ، و اجرآن اعمال ، هم برای به جا آورنده ی آن اعمال ، و هم برای میّت نوشته می شود .
۲ . قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم : من حج عن والدیه بعد وفاتهما کتب الله له عتقًاً من النار وکان للمحجوج عنهما أجر حجّه تامّه من غیر أن ینقص من أجورهما شىء .
جامع الأحادیث – (۲۰ / ۲۴۲)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود : هرکس به نیابتِ از پدر یا مادرش بعد از درگذشت آنان حج بگزارد خداوند متعال وسیله ی آزادی او را از آتش فراهم می سازد و بدون آن که از اجر و پاداش آن دو چیزی کم شود پاداش یک حج کامل به او کرامت می فرماید .
۳ . قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم : من حجّ عن أبیه أو أمّه فقد قضى عنه حجّته وکان له فضل عشر حجج .
جامع الأحادیث – (۲۰ / ۲۴۱)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود : هرکس به نیابتِ از پدر یا مادرش حج بگزارد علاوه بر آن که حجّش را ادا نموده برای او پاداشِ ده حج نوشته می شود .
۴ . قَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : مَنْ عَمِلَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ عَنْ مَیِّتٍ عَمَلًا صَالِحاً أَضْعَفَ اللَّهُ أَجْرَهُ وَ یُنَعِّمُ بِذَلِکَ الْمَیِّتَ
وسائلالشیعه ، ج ۸ ، ص ۲۸۲ ، ۱۲- باب استحباب التطوع بالصلاه
حضرت صادق علیه السلام فرمود : هر مؤمنی عملِ صالحی برای میّتی انجام دهد علاوه بر آن که آن میّت از پاداشِ آن عمل بهره می برد خداوند پاداش مضاعف به انجام دهنده می دهد .
(۲) . از پاداش و برکاتِ صله ی رحم نیز بهره مند خواهیم شد
۱. عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی الرَّجُلِ یُشْرِکُ أَبَاهُ وَ أَخَاهُ وَ قَرَابَتَهُ فِی حَجِّهِ فَقَالَ : إِذاً یُکْتَبَ لَکَ حَجّاً مِثْلَ حَجِّهِمْ وَ تُزْدَادَ أَجْراً بِمَا وَصَلْتَ .
وسائلالشیعه ، ج ۱۱ ، ص ۲۰۲ ، ۲۸- باب جواز التشریک بین اثنین …
هشام بن حکم از حضرت صادق علیه السلام سؤال کرد شخصی حج می گزارد و پدر و برادر و بستگانش را در ثواب آن شریک می سازد [ چه حکمی دارد ؟ ] حضرت فرمودند : حجّی مانند حجِّ او برای تو نیز نوشته می شود و پاداش زیادتری بخاطر صله ی رحم به تو داده می شود .
۲ . عَنْ عَمْرِو بْنِ إِلْیَاسَ قَالَ قَالَ أَبِی لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام وَ أَنَا أَسْمَعُ إِنَّ ابْنِی هَذَا صَرُورَهٌ وَ قَدْ مَاتَتْ أُمُّهُ فَأُحِبُّ أَنْ یَجْعَلَ حَجَّتَهُ لَهَا أَ فَیَجُوزُ ذَلِکَ لَهُ ؟ فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ علیه السلام : یُکْتَبُ لَهُ وَ لَهَا وَ یُکْتَبُ لَهُ أَجْرُ الْبِرِّ
وسائلالشیعه ، ج : ۱۱ ص : ۱۹۷
عمروبن إلیاس نقل کرده است که پدرم از حضرتِ صادق علیه السلام سؤالی کردند که من می شنیدم و آن این بود که : این فرزندم اوّلین حجِّ اوست و مادرش از دنیا رفته و من دوست دارم که حجّش را برای مادرش قرار دهد آیا این کار جایز است ؟ حضرت فرمودند : هم حج برای او و هم برای مادرش نوشته می شود علاوه پاداشِ احسان به مادر هم برایش نوشته می شود [ البتّه روشن است که باید حجّش مستحب باشد ویا اگرحج واجب بوده ثوابش را هدیه نموده است ] .
۳ . قَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : مَایَمْنَعُالرَّجُلَمِنْکُمْ أَنْ یَبَرَّ وَالِدَیْهِ حَیَّیْنِ وَ مَیِّتَیْنِ یُصَلِّیَ عَنْهُمَا وَ یَتَصَدَّقَ عَنْهُمَا وَ یَحُجَّ عَنْهُمَا وَ یَصُومَ عَنْهُمَا فَیَکُونَ الَّذِی صَنَعَ لَهُمَا وَ لَهُ مِثْلُ ذَلِکَ فَیَزِیدَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِبِرِّهِ وَ صِلَتِهِ خَیْراً کَثِیراً.
الکافی (ط – الإسلامیه) / ج۲ / ۱۵۹ / باب البر بالوالدین ….. ص : ۱۵۷
حضرت صادق علیه السلام مىفرماید : چه چیز مانعِِ شما مىشود که به پدر و مادرتان در حال زنده بودن و پس از درگذشتشان احسان نمائید؛ از طرف آنان نماز بخوانید، صدقه بدهید، حج بگزارید، روزه بگیرید؛ پس هرکس چنین کند همان مقدار به خودش پاداش داده مى شود و خداوند به خاطر احسان و رسیدگى به والدین به او خیر زیادى خواهد داد .
۴ . قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ علیه السلام : صِلَهُ الْأَرْحَامِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ .
بحارالأنوار ، ج : ۷۱ ص : ۱۱۲
حضرت باقر علیه السلام می فرمایند : صله رحم سببِ تزکیه اعمال می گردد ( یعنی سبب می شود کارها بدون نقص و مورد قبول و با اجر و پاداش فراوان محقّق گردد ) و همچنین سبب می شود که اموالِِ صله کننده رشد نماید و بلاها از اودفع شده و حساب قیامتش آسان و عمرش طولانی شود .
۵ . قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم : إذا ترک العبد الدعاء للوالدین فإنه ینقطع عنه الرزق .
کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال ، ج ۱۶، ص ۴۸۲ ، حدیث ۴۵۵۵۶
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود : هرگاه بنده ای دعای به پدر و مادر را ترک نماید روزی اش به مشکل می خورد .
(۳) . در انفاقات مالی برترین نوع انفاق است
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلّم أَنَّهُ قَالَ : الصَّدَقَهُ عَلَى خَمْسَهِ أَجْزَاءٍ ؛ جُزْءٍ الصَّدَقَهُ فِیهِ بِعَشَرَهٍ وَ هِیَ الصَّدَقَهُ عَلَى الْعَامَّهِ وَ قَالَ تَعَالَى مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ جُزْءٍ الصَّدَقَهُ فِیهِ بِسَبْعِینَ وَ هِیَ الصَّدَقَهُ عَلَى ذَوِی الْعَاهَاتِ وَ جُزْءٍ الصَّدَقَهُ فِیهِ بِسَبْعِمِائَهٍ وَ هِیَ الصَّدَقَهُ عَلَى ذَوِی الْأَرْحَامِ وَ جُزْءٍ الصَّدَقَهُ بِسَبْعَهِ آلَافٍ وَ هِیَ الصَّدَقَهُ عَلَى الْعُلَمَاءِ وَ جُزْءٍ الصَّدَقَهُ بِسَبْعِینَ أَلْفاً وَ هِیَ الصَّدَقَهُ عَلَى الْمَوْتَى .
مستدرکالوسائل ، ج ۷ ، ص ۱۹۵ ، ۱۸- باب تأکد استحباب الصدقه على ذی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود : صدقات و انفاقات – از جهتِ اجر و ثواب – پنج نوعند : یک نوع صدقه و انفاق که ده برابر اجر دارد و آن صدقه و انفاق عمومی است خداوند متعال فرموده است « مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها ؛ هرکس کار خوبی انجام دهد ده برابر پاداش دارد / انعام ۱۶۰ » نوعی از صدقه و انفاق است که هفتاد درجه ثواب دارد و آن صدقه و انفاق بر صاحبان درد و رنج است . نوعی از صدقه و انفاق است که هفتصد برابر پاداش دارد و آن صدقه و انفاق بر خویشان است . و صدقه و انفاق دیگری است که هفتاد هزار حسنه دارد و آن صدقه و انفاق بر علما – صاحبان دانش و بینش – است و آخرین نوعِ صدقه و انفاق که اجر و ثوابش از تمامی اقسام فزون تر است – صدقه و انفاقی است که هفتصد هزار برابر اجر و حسنه دارد و آن صدقه و انفاق بر اموات است .
(۴) . فرزندانمان با ما همان گونه رفتار خواهند کرد
۱ . قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ علیه السلام : بَرُّوا آبَاءَکُم ْیَبَرَّکُمْ أَبْنَاؤُکُمْ .
الکافی، ج ۵ ، ص۵۵۴
حضرت صادق علیه السلام می فرماید : به والدین خود احسان و نیکی کنید تا فرزندانتان راهِ شما را ادامه دهند .
۲ . قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام : مَنْ بَرَّ وَالِدَیْهِ بَرَّهُ وَلَدُهُ .
غررالحکم ، ص ۴۰۷ الفصل الثالث فی الوالد و الولد ….
حضرت علی علیه السلام می فرمایند : هرکس به پدر و مادرش احسان نماید فرزندانش به او احسان خواهند نمود.
سال ها بر تو بگذرد که گذار نکنی سوی تربتِ پدرت
تو برای پدر چه کردی خیر تا همان چشم داری از پسرت
(۵) . سرنوشت ما را تغییر می دهد
عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ فِی أَصْلِهِ وَ هُوَ مِنْ رِجَالِ الصَّادِقِ وَ الْکَاظِمِ علیهماالسلام قَالَ هِشَامٌ فِی کِتَابِهِ وَ عَنْهُ علیه السلام قَالَ : قُلْتُ لَهُ : یَصِلُ إِلَى الْمَیِّتِ الدُّعَاءُ وَ الصَّدَقَهُ وَ الصَّوْمُ وَ نَحْوُهَا ؟ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ أَ وَ یَعْلَمُ مَنْ یَصْنَعُ ذَلِکَ بِهِ ؟ قَالَ : نَعَمْ ، ثُمَّ قَالَ : یَکُونُ مَسْخُوطاً عَلَیْهِ فَیُرْضَى عَنْهُ .
وسائلالشیعه ، ج ۸ ، ص ۲۷۸ ، ۱۲- باب استحباب التطوع بالصلاه و …
هشام بن سالم به حضرت صادق علیه السلام عرض کرد : دعا و صدقه و روزه و امثال این ها ـ از عبادات و کارهای خیر ـ به اموات می رسد ؟ فرمود : آری . پرسید : آیا می دانند چه کسی این کارها را انجام داده و این هدایا را برای آنان فرستاده ؟ فرمود : آری . سپس فرمود : چه بسا بر او غضبناک باشند و به این وسیله از او راضی شوند .
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَکُونُ بَارّاً بِوَالِدَیْهِ فِی حَیَاتِهِمَا ثُمَّ یَمُوتَانِ فَلَا یَقْضِی عَنْهُمَا
دُیُونَهُمَا وَ لَا یَسْتَغْفِرُ لَهُمَا فَیَکْتُبُهُ اللَّهُ عَاقّاً وَ إِنَّهُ لَیَکُونُ عَاقّاً لَهُمَا فِی حَیَاتِهِمَا غَیْرَ بَارٍّ لَهُمَا فَإِذَا مَاتَا
قَضَى دَیْنَهُمَا وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمَا فَیَکْتُبُهُ اللَّهُ بَارّاً
وسائلالشیعه ، ج ۲۱ ، ص ۵۰۶ ، ۱۰۶- باب جمله من حقوق الوالدین
حضرت باقر علیه السلام می فرماید : همانا چه بسا بنده ای در طول زندگی به پدر و مادرش نیکی و احسان می نموده ، ولی پس از مردنِ آنها در مقام ادای بدهی های آنان بر نیاید و برای آنان استغفار ننماید خداوند او را عاقِّ پدر و مادر رقم می زند . و متقابلاً چه بسا کسی در طول زندگی در حقّ پدر و مادرش نیکی نداشته ولی آن گاه که از دنیا رفتند در مقام پرداخت بدهکاری آنان بر می آید و برای آنان طلب مغفرت می نماید خداوند اورا احسان کننده به والدینش محسوب می دارد .
(۶) . قیامتِ خوبی خواهیم داشت
۱ . قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم : من حج عن والدیه أو قضى عنهما مغرماً بعثه الله یوم القیامه مع الأبرار.
جامع الأحادیث – (۲۰ / ۲۴۱)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود : هرکس به نیابتِ از پدر یا مادرش حج بگزارد یا
بدهی أنان را بپردازد خداوند روز قیامت او را با ابرار محشور می نماید .
۲ . عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله و سلّم : قَالَ مَا تُصُدِّقَتْ لِمَیِّتٍ فَیَأْخُذُهَا مَلَکٌ فِی طَبَقٍ مِنْ نُورٍ سَاطِعٍ ضَوْؤُهَا یَبْلُغُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ثُمَّ یَقُومُ عَلَى شَفِیرِ الْخَنْدَقِ فَیُنَادِی السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَهْلَ الْقُبُورِ أَهْلُکُمْ أَهْدَى إِلَیْکُمْ بِهَذِهِ الْهَدِیَّهِ فَیَأْخُذُهَا وَ یَدْخُلُ بِهَا فِی قَبْرِهِ تُوَسَّعُ عَلَیْهِ مَضَاجِعُهُ فَقَالَ صلی الله علیه و آله و سلّم : أَلَا مَنْ أَعْطَفَ الْمَیِّتَ بِصَدَقَهٍ فَلَهُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أُحُدٍ وَ یَکُونُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی ظِلِّ عَرْشِ اللَّهِ یَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّ الْعَرْشِ وَ حَیٌّ وَ مَیِّتٌ نَجَیَا بِهَذِهِ الصَّدَقَهِ .
مستدرکالوسائل ج : ۲ ص : ۱۱۵
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود : هر صدقه ای که برای میّت می دهید ، فرشته ای می گیرد و در طبقی از نور که شعاعش به هفت آسمان می رسد می نهد ، سپس کنار خندق ـ یعنی قبر و محلّ زندگی میّت در برزخ ـ می ایستد و ندا می دهد : سلام بر شما ای اهل قبور ، کسان شما برای شما این هدیّه را فرستاده اند . میّت آن هدیّه را می گیرد و با خود میان قبرش می برد و موجبات وسعت و فراخی برای او فراهم می آید . سپس فرمودند : آگاه باشید هرکس صدقه ای برای میّتی بفرستد برای او نزد خداوند همانند کوه احد اجر و ثواب باشد ، و در قیامت که سایه ای جز سایهِ ی عرش پروردگار نیست ، در سایه ی عرش قرار گیرد ، و مرده و زنده ای ـ یکی میّت و دیگری صدقه دهنده ـ به واسطه آن صدقه نجات یابند .
