انتخاب کتاب مناسب برای کودکان

انتخاب کتاب مناسب برای کودکان

غافل از این‌که این نظر و تصور بزرگ‌سالان است و گرنه اثری که این نوع داستان‌ها یا افسانه‌ها در ذهن و فکر کودک می‌گذارند، چنان‌که گفتیم، همیشگی است و به احتمال زیاد در رفتارهای او، به طور ناخودآگاه، منعکس خواهد شد و قبلاً هم گفتیم که برداشت کودکان از آن‌چه می‌بینند یا می‌شنوند، به علت نیازها، رغبت‌ها، و تجربه‌های سنی خاصی که دارند غیر از برداشتی خواهد بود که بزرگ‌سالان به دست می‌آورند. به عبارت دیگر، برداشت کودکان از شنیده‌ها و دیده‌ها با برداشت بزرگ‌سالان از آن‌ها بسیار متفاوت خواهد بود. از این رو، شدیداً توصیه می‌کنند که در سخن گفتن با کودکان یا نوشتن برای آن‌ها به برداشت‌های احتمالی آن‌ها بیندیشید، نه فقط به افکار و خزانه لغات خودتان.

بنابراین، انتخاب کتاب برای کودکان باید بر تجربه علمی مبتنی باشد، نه این‌که بزرگ‌سالان، ذوق و سلیقه و تمایلات خود را ملاک عمل قرار بدهند. به بیان دیگر، برای انتخاب کتاب مناسب کودکان باید از یک طرف کودک و از طرف دیگر کتاب‌ها را شناخت. برای دریافت این‌که کودکان در هر سنی به چه نوع مطالب علاقه نشان می‌دهند، علاوه بر آن‌چه در بحث از ویژگی‌های سنی کودکان در مراحل مختلف رشد و تکامل گفته شد، می‌توان به چهار طریق زیر آزمایش کرد:

۱. قضاوت خود کودکان به وسیله پرسش‌نامه‌هایی که پر می‌کنند.

۲. مشاهده کتاب‌هایی که کودکان می‌خوانند.

۳. اظهارنظرهایی که درباره کتاب‌ها می‌کنند.

۴. یادداشت کردن تعداد و نوع کتابهایی که در سنین مختلف، مورد توجه کودکان قرار می‌گیرند.

هر یک از روش‌های نامبرده، این موضوع را از لحاظی، معین و روشن می‌کند. تاکنون مربیان و کتاب‌داران از هزاران کودک و نوجوان، تحقیقات دامنه‌داری به عمل آورده‌اند و نتایج آن‌ها را به شکل منحنی‌ها و نمودارها نشان داده‌اند. ابتدای این منحنی‌ها اشعار کودکان و قصه است و در انتهای آن‌ها ادبیات به معنای عالی آن قرار دارد؛ روی هم سه دوره تشکیل داده‌اند:

۱. دوره افسانه

۲. دوره داستان

۳. دوره علاقه به واقعیت

سه دوره مذکور را با اصطلاح «واقعیت» می‌توان چنین بیان کرد:

دوره افسانه را دوره بیگانگی از واقعیت، دوره داستان را دوره نزدیکی به واقعیت، دوره سوم را دوره توجه به واقعیت، نامیده و این دوره‌ها را با دوره‌های رشد طبیعی و اجتماعی آدم منطبق دانسته است.

اصلی که در انتخاب کتاب برای کودکان باید رعایت شود، «نیازها» و «رغبت‌های» سنی است، زیرا کودک مادامی که خود را به مطالعه موضوعی نیازمند نبیند به آن علاقه نشان نخواهد داد. به بیان دیگر، اساسی‌ترین انگیزه‌ها برای هر نوع فعالیت انگیزه «نیاز» است.

به دنبال کتاب‌هایی بگردید که داستان‌های خوب و متنوعی دارند، کتاب‌های مصور و کتاب‌هایی که شما نیز از مطالعه آن‌ها لذت می‌برید و کتاب‌هایی که با خلق و خوی کودک شما سازگار است. برای انتخاب کتاب مرحله زندگی کودک خود را در نظر بگیرید، و ببینید در چه دوره تکاملی قراردارد. نخستین دوره کودکی، دوره‌‌ای است که بچه‌ها مهارت‌های سرگرم کننده متعددی را فرا می‌گیرند و با شرایط تازه‌ای روبه رو می‌شوند. برای کودکان مختلف و مناسبت‌های گوناگون، کتاب‌های متنوعی موجود است، تقریباً درباره هر موضوعی کتاب وجود دارد. به دنیا آمدن فرزند دوم، نگه‌داری از کودک، دوست‌یابی، دوستان واقعی و غیرواقعی، به مدرسه رفتن، اخلاق‌های خوب، اخلاق‌های بد، عواطف و احساسات، هم‌کاری کردن، به دکتر رفتن، به دندان‌پزشکی رفتن، تنها بودن با خواهر یا برادر خود، خوابیدن و حتی مراسم مذهبی. آیا تا به حال پس از خواندن عبارتی از یک کتاب به فکر نیفتاده اید که: «این موضوع همان چیزی است که می‌خواهم با کودکم در میان بگذارم… »؟ خواندن کتاب کودکان، به بزرگ‌سالان (والدین) کمک می‌کند تا بتوانند آن‌چه در ذهن خود دارند، بیان کنند. چیزهایی که گاه والدین نمی‌توانند برای ادای آن واژه‌ای بیابند.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

اشتراک گذاری این صفحه در :
ما را در رسانه های اجتماعی دنبال کنید
اسکرول به بالا