رابطه دختر و پسر، تا چه حدی می‏تواند نزدیک شود؟

برای پاسخ به این سؤال، بیان نکات در قالب سؤال لازم است:
۱. منظور از روابط بین زن و مرد چیست؟
۲. منظور از روابط اجتماعی چیست؟
۳. آیا روابط اجتماعی، مستلزم رابطه زن با مرد است و اگر چنین است، این روابط چگونه باید باشد؟
روابط بین زن و مرد، به صورت‏های زیر، متصور است:
۱. رابطه زن و شوهری.
۲. رابطه علمی.
۳. رابطه حرفه‏ای و شغلی.
۴. رابطه دوستانه.

رابطه زن و شوهری‏

اگر رابطه زن و شوهر بر اساس موازین شرعی و عقد رسمی، تحقق پیدا کند، مورد تأیید و تأکید اسلام می‏باشد که ده‏ها آیه و صدها روایت از معصومین در مورد اهمیت ازدواج و روابط زناشویی، شاهد بر این مدعاست. خانواده، مهم‏ترین کانون و نهاد اجتماعی است که با ازدواج و رابطه زن و مرد، شکل می‏گیرد. بنابراین، از نظر اسلام، این نوع رابطه اجتماعی، مشروع و مورد تأکید است و زن و مرد، هر دو، در شکل‏گیری آن سهیمند.

رابطه علمی بین زن و مرد

این نوع رابطه، با حفظ موازین شرعی و رعایت حدود الهی از ناحیه زن و مرد، مجاز است و بهترین مصداق بارز آن، رابطه بین استاد و شاگرد است؛ اعم از این که استاد، زن باشد و شاگرد، مرد یا شاگرد، زن باشد و استاد، مرد. آن چه مهم است، رعایت موازین شرعی است. اگر احکام الهی مراعات شود، این نوع رابطه، نه تنها مجاز است، بلکه مورد تأکید اسلام است و اگر حدود الهی مراعات نشود و حریم‏های بین محرم و نامحرم شکسته شود، اسلام از این رابطه، ناخشنود است و از آن، نهی می‏کند؛ زیرا به ضرر زن، مرد و جامعه است.

رابطه شغلی و حرفه‏ای‏

فعالیت‏های شغلی موجود در جامعه، به سه دسته تقسیم می‏شوند:
۱. شغل‏هایی که الزاماً بر عهده زنان است و با وجود زنان، جایز نیست که مردان، آن شغل‏ها را انتخاب کنند؛ مثل شغل مامایی و کارهایی که جنبه زنانه محض دارد. در این گونه موارد، اسلام تأکید می‏کند که شغل‏های حساس و مهمی را که مربوط به بانوان است، خودشان بر عهده گیرند طبعاً نوع رابطه شغلی، در این جا، بین زنان است و مردان، حق ورود به این مشاغل را ندارند؛ مگر در شرایط ضروری.
۲. شغل‏هایی که مخصوص مردان است؛ مثل کارهای شاق و سختی که با فیزیک بدن زن و روحیات او سازگار نیست و طبیعی است که پذیرفتن این گونه کارها که برای زن یا جنین او ضرر داشته باشد، جایز نیست.
۳. شغل‏هایی که مشترک بین زنان و مردان است که اکثر موارد و بیشتر کارها، تقریباً بین زن و مرد مشترک است. در این گونه کارها، اگر زن و مرد، ضوابط شرعی را رعایت کنند و مرتکب عمل حرامی نشوند، می‏توانند با هم مشارکت فعال داشته باشند؛ مانند نمایندگی مجلس، معلمی و صدها کار دیگر.

رابطه دوستی بین دختر و پسر

این نوع رابطه، از نظر اسلام حرام است و قرآن از دوستی بین دختر و پسر و این گونه روابط، نهی کرده است؛ زیرا عفت عمومی جامعه، با این گونه روابط، آسیب جدی می‏بیند؛ پایه‏های ازدواج و خانواده سست می‏شود و صدها مفسده اخلاقی برای دختر، پسر و جامعه دارد. بدون تردید، اگر ائمه علیهم‏السلام از حضور زنان در جامعه نهی کرده‏اند، این نهی، کلی و مطلق نیست؛ بلکه سیره عملی آنها به این امر مطلق، تخصیص می‏زند و نشان می‏دهد که منظور آنان، این نیست که زنان، مطلقاً نباید در امور اجتماعی مشارکت داشته باشند؛ بلکه منظور آنها این است که زنان، بدون دلیل موجه، نباید در میان مردان و مقابل چشم آنها قرار گیرند و در صورت لزوم، باید حضورشان در حد نیاز و ضرورت باشد و زائد بر آن، به صلاح زنان و جامعه نیست؛ زیرا می‏تواند مفسده‏های زیادی داشته باشد.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که اجتماعی بودن زنان و داشتن جایگاه اجتماعی، مستلزم حضور بی‏رویه و بدون دلیل در میان مردان نیست؛ بلکه خود زنان می‏توانند تشکل‏های اجتماعی – فرهنگی داشته باشند و در این تشکل‏ها، در زمینه‏های گوناگون، حضور فعال داشته باشند. بنابراین، اسلام از حضور و مشارکت زنان در مسائل اجتماعی، نهی نمی‏کند؛ ضوابط، قوانین و حدود این حضور را مشخص می‏کند و این، به خاطر مصونیت زنان از آسیب‏های اجتماعی است و از سوی دیگر، به خاطر مصون ماندن جامعه از آسیب‏هایی است که از ناحیه زنان و مردان فرصت‏طلب، به وجود می‏آید. بنابراین، هیچ تناقضی بین آموزه‏های دینی وجود ندارد و همه آنها، هماهنگ با یکدیگر و متناسب با نیاز جامعه انسانی است.
با توجه به شرایط خاص دوران جوانی و طولانی بودن دوران تجرد اغلب دانشجویان و خطرات جدی تمایلات آشکار و پنهان غرائز نفسانی، لازم است برادران و خواهران دانشجو، روابط خود را از نظر کمی و کیفی تحت کنترل قرار دهند و در سطح ضرورت، حفظ کنند. بنابراین، توصیه ما این است که به نکات زیر توجه کرده، حتماً به آنها عمل کنید:
۱. اگر ضرورتی ایجاب نمی‏کند، از ایجاد رابطه با نامحرم، پرهیز شود و خواهران دانشجو، در مقابل افراد نامحرم، رفتاری متکبرانه داشته باشند؛ نه رفتاری صمیمانه. در احکام شرعی آمده است که در غیر ضرورت، مکروه است که مرد با زن، هم‏صحبت شود؛ مخصوصاً مرد و زن جوان که علت آن این است که چه بسا همین هم‏صحبت شدن‏ها، غرایز جنسی افراد را تحریک کند و یک الفت و محبت شهوانی بین مرد و زن ایجاد گردد و نقطه آغازی برای غوطه‏ور شدن در انحراف و فساد شود. در هر حال، انسان باید دقیقاً درون خود را بکاود و باطنش را عمیقاً مطالعه کند تا بفهمد که صحبت کردن با افراد نامحرم، چه ضرورتی برای او دارد.
۲. در صورت ناچاری و ضرورت، روابط با نامحرم، تا آن جا که به شکستن حریم احکام الهی منجر نشود، اشکالی ندارد. بنابراین، گفت‏وگو و نگاه‏های متعارف و بدون قصد لذت و ریبه، اشکالی ندارد؛ اما با این حال، لازم است که ارتباط در کلاس‏ها، به گونه‏ای باشد که کمترین اختلاط پدید آید و در معاشرت و گفت‏وگو، هنجارهای شرعی زیر رعایت شود:
– از گفت‏وگوهای تحریک کننده پرهیز شود.
– از نگاه‏های آلوده و شهوانی خودداری شود.
– حجاب شرعی رعایت شود.
– قصد تلذذ و ریبه در کار نباشد.
– دو نفر نامحرم، در محیط بسته، تنها نمانند. بنابراین، سعی کنید خود را عادت دهید تا هنگام صحبت با نامحرم، به او نگاه نکنید و به هیچ قسمتی از بدن او خیره نشوید و قسمت‏های باز و پوشیده، برایتان کاملاً مساوی فرض شوند و این مسأله را با تکرار و تلقین، ادامه دهید و نیز در همه حال، خدا را ناظر بر اعمال و رفتار خود بدانید و عفت و حیا را فراموش نکنید.