خداوند متعال در سوره اسری آیه ۳۲ می فرماید: «و لاتقربوا الزنی انّه کان فاحشه و ساء سبیلا»، «به زنا نزدیک نشوید، زیرا کاری زشت و بد راهی است.» خداوند زنا را حرام کرده است و حرمت آن را در آیات بسیاری از سوره های مکی مانند فرقان و اسراء و سوره های مدنی مانند نور و ممتحنه تأکید کرده است.
به طور طبیعی، زنا آثار روانی خاصی را بر مرد و زن ایجاد خواهد کرد؛ از نظر روانی در هنگام عمل جنسی نامشروع میان مرد و زن، ترس و اضطراب وجود دارد؛ ترس از رسوایی در آینده و اضطراب نسبت به این که مرد پس از ارضای جنسی، زن را رها کند و همانند کالایی معیوب در جامعه باقی گذارد. ترس از این که هر دو مرتکب قانون شکنی شده اند و قانون آنان را مجازات خواهد کرد و به خصوص اگر اعتقاد دینی داشته باشند، علاوه بر ترس و اضطراب قانون شکنی، احساس گناه هم می کنند و دلیل آن پشیمانی مکرری است که در زمان گذشته و حال میان چنین افرادی دیده شده است. آثار زنا در فرزندان زنا نیز ایجاد می شود. امام صادق (ع) درباره زنازادگان می فرماید: «این فرزندان به حرام تمایل دارند و قوانین دین را سبک می شمارند و در معاشرت بد اخلاق هستند.» (رک. فلسفی، ۱۳۴۲: ص۱۴۵)
امام رضا (ع) در حدیث دیگری درخصوص علت حرمت زنا این گونه می فرماید: «علت حرمت زنا، فساد اجتماعی و فردی و از بین رفتن پیوند ارث و قطع ریشه و نسب ارتباط های خانوادگی و رابطه پدر فرزندی است. زن زناکار نمی داند از نطفه کدام مرد باردار شده و فرزندش متعلق به کیست؟ زنازاده نمی داند پدرش کیست؟ پیوند خویشاوندی از بین می رود و قرابت شناخته شده ای نمی ماند.»
پیامبر گرامی اسلام (ص)، مسلمانان را از زنا برحذر داشته و آن را با شش ویژگی توصیف کرده است: «ای مسلمانان، از زنا بپرهیزید؛ به درستی که در آن شش ویژگی وجود دارد: سه خصوصیت در دنیا و سه خصوصیت در آخرت؛ اما آثار دنیوی آن عبارتند از: ۱ نور و روشنایی چشم را از بین می برد ۲ فقر را به دنبال دارد ۳ عمر را کوتاه می کند و آثار آخرتی آن عبارتند از: ۱- سخت گیری در حساب اعمال در آخرت ۲- موجب غضب خدا می شود ۳ موجب جاوید ماندن در آتش جهنم خواهد شد.»
از پیامبر اسلام (ص) روایت شده که فرمود: «وقتی که کسی زنا می کند، روح ایمان از او جدا می شود.» امام محمد باقر (ع) در تفسیر این سخن پیامبر فرمود: «قول خدای تعالی که فرمود: و آنان را به روحی از جانب خود تأیید نموده، همین روح است که (در اثر زنا) از او مفارقت خواهد کرد» (حر عاملی، ۱۴۰۳ ق: ج۱۴، ص۲۳۵).
یکی از آثار زنا، به عنوان کیفر اجتماعی زناکار این است که اسلام از ازدواج مؤمنان پاک با مرد یا زن زناکار منع فرموده است: «الزّانی لاینکح الاّ زانیه او مشرکه و الزّانیه لاینکحها الاّ زان او مشرک و حرّم ذلک علی المؤمنین.» (نور، ۳)
علامه طباطبایی ذیل آیه فوق می فرماید: «زناکار وقتی زنای او شهرت پیدا کرد و حد بر او جاری شد، ولی توبه نکرد، حرام است که با زن مسلمان و پاک ازدواج کند؛ بلکه باید با زن زناکار یا مشرک ازدواج کند و هم چنین است زن زناکار.» (طباطبایی، ۱۳۹۷ق: ص۸۰) این کیفر در واقع یک نوع طرد و اخراج از جامعه اسلامی است. در این زمینه احادیث فراوانی وجود دارد؛ امام صادق (ع) فرمود: «با مرد و زنی که به زنا مشهور است، ازدواج نکنید؛ مگر این که بدانید توبه کرده اند.» (فلسفی، ۱۳۴۸: ص۱۵۱)
