معنای عرفی نامزدی آن است که دختر و پسر آمادگی خود را برای تشکیل خانواده اعلام کنند و بپذیرند که همسر یکدیگر شوند.« در مواردی که دو فرد تصمیم به بستن پیمانی گرفته اند و در شرایط آن هم با هم کنار آمده اند، گاه به علت موانع خارجی نمی توانند پیمان نهایی را بطور قطع واقع سازند، پس برای این که زمینه را آماده سازند و در آینده هم به وقوع قرارداد مطمئن باشند، در برابر هم تعهد میکنند که آن را در زمان معین و با همان وضعیت مورد توافق، منعقد سازند.
این پیمان مقدماتی را، ((وعده قرارداد یا پیش قراردادی)) و گاه ((قولنامه)) می نامند. همانطور که در قبل هم به آن اشاره شد، در ازدواج رایج است که مرد به خواستگاری زن میرود و بعد از گفت و گو در مورد زندگی آینده و سازش هر دو خانواده، عاقبت زن و مرد نامزد میشوند . اما نامزدی با تنظیم سند انجام نمی شود و در واقع نوعی قرارداد است، قراردادی که رسمیت قوانینی و حقوقی ندارد. بدین ترتیب نامزدی در قانون، وعده و قرار ازدواج است که بین دو نفر به خاطر ازدواج در آینده بسته میشود . این مسئله در حالیست که صیغه عقدی منعقد نشده است.
به هر حال نامزدی معنای قانونی خود را در هیچکدام از این موارد پیدا نمی کند و همانطور که اشاره شد از نظر قانون نامزدی وعده ی ازدواج بدون انعقاد عقد میباشد.
جشن نامزدی
جشن نامزدی جشنی است که بعد از نامزد شدن برای اعلام نامزدی و اشنا شدن با بستگان یکدیگر برپا میشود . معمولاً دو یا سه ماه یا ۵ یا ۶ ماه پس از بله برون یا همان عقد خصوصی مبادرت به برگزاری جشن نامزدی میکنند امروزه برخی از خانواده ها متمایل هستند که پیوند دختر و پسرشان را با برگزاری جشن نامزدی به صورت رسمی تری اعلام کنند. جشن نامزدی میتواند از یک مهمانی خانوادگی خصوصی و کوچک تا یک مراسم باشکوه و باشکوه و با حضور تعداد زیادی مهمان برپا شود. این جشن در ایران در سالهای گذشته شایع شده حتی برای این مراسم کارت دعوت هم چاپ میشود .
در یونان کهن، جشن نامزدی مثل یک معامله تجاری بود. بدین صورت که یک قرارداد شفاهی بین داماد و پدر عروس صورت می گرفت و حتی در این مراسم عروس خانم حضور نداشت.
در وضعیت امروزی، برگزاری مجلس های نامزدی بصورت یک مهمانی و برای صحبت در مورد آینده ازدواج زوجین است. در یک جشن نامزدی امروزی می بایست به عواملی مانند:تعیین بودجه مراسم، مکان برگزاری مراسم، تهیه فهرست مهمانان، تهیه فهرست تشریفات و بسیاری مراسم های دیگر پرداخت. معولاً در مراسم های نامزدی کادو برای عروس خانم به وسیله خانواده داماد تهیه میشود و مهم ترین کادو که علامت پایداری و تعهد زوجین است، حلقه نامزدی است.
لازم است دو مطلب مورد توجه قرار گیرد:
نخست آنکه قرار ازدواج زن و مرد به معنای محرمیت شرعی و قانونی نیست.
دوم آنکه دو طرف در زمان نامزدی و تا زمانیکه صیغه ی نکاح جاری نشده است، همچنان به یکدیگر نامحرم هستند و رابطه آنان تحت این عنوان که قرار است بزودی با عقد نکاح به ازدواج هم درآیند به هیچ وجه شرعی و حتی قانونی نیست، مضافاً این که این دو هنوز زن و شوهر نیستند اگرچه که نامزدی آنان منتهی به ازدواج شود.
مدت زمان نامزدی
نمی توان فاصله زمانی معینی را برای مدت نامزدی مشخص کرده، بلکه این مدت بستگی به شرایط و موقعیت دختر و پسر و شرایط خانوادگی و اجتماعی آن ها دارد. در این زمان دختر و پسر باید به انس و الفت و شناخت و تفاهم رسیده و حس کنند که دیگر آمادگی لازم را برای زندگی مشترک دارند، برای این که زندگی همراه با بعضی مشکلات و وظایف مخصوصِ خود است.
بنابراین کوتاه و یا طولانی مدت بودن این زمان به وضعیت و نیاز دو طرف و خانواده برمیگردد ، در صورتی که شرایط ویژه ای مثل ادامه تحصیلات و طی کردن سربازی و موردهای دیگر… وجود نداشته باشد، دختر و پسر و خانواده هایشان امادگی لازم را برای عروسی به دست آورده باشند، در حدود ۶ـ۹ ماه زمان مناسبی برای این دوران میباشد . پس نباید بسیار عجله کرد که دو طرف فرصت کافی روحی و روانی را نداشته و یا بسیار طولانی نمود که دچار خستگی و دلزدگی شده و آثار نامطلوبی بر زندگی آنها گذارد.
