روان شناسان و متخصصان خانواده معتقدند: «هر اندازه زن و مرد قبل از ازدواج اطلاعات صحیح تر و دقیق تری نسبت به یکدیگر داشته باشند، بهتر می توانند موفقیت و یا شکست زناشویی خود را پیش بینی کنند .»
مطالعات نشان می دهد که افراد تمایل دارند، همسرانی مشابه خود برگزینند . شاخصهای این تشابه عمدتا اعتقادات مذهبی، تحصیلی، فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی می باشد . این گونه افراد زندگی را تقریبا مشابه هم تعریف می کنند و اهداف و رؤیاهای آنان نیز به یکدیگر نزدیک تر است .
عوامل فرهنگی یکی از شاخصهای مهمی است که یک زوج را به یکدیگر نزدیک می کند . زمینه های فرهنگی روابط بین آن دو را خلاق، جالب و پویاتر می نماید . هر اندازه فرد با همسر خود وجوه اشتراک فرهنگی بیشتری داشته باشد، برای سازگاری با او آماده تر و با اختلافات کمتری مواجه می شود .
هر ازدواجی، اگر از ابعاد گوناگون مورد توجه قرار گیرد، ازدواج مرکبی است; زیرا علی رغم تلاش طرفین در انتخاب همسری با تشابهات بیشتر ذاتی و اکتسابی، باز هم زن و مرد تفاوت های بسیار چشمگیری با یکدیگر خواهند داشت . بنابراین آنان باید یاد بگیرند که با این تفاوت ها زندگی کنند و با حل و فصل تفاوتها و رسیدن به تفاهم در زندگی مشترک، ثمره این پیوند مقدس یک ازدواج شاد و رضایت بخش باشد .
برخی از ویژگی ها مانند مسؤولیت پذیری باید بین زن و مرد مشترک باشد . تحقیقات در زمینه مقایسه گروهی از زوجهای طلاق گرفته و زوج های خوشبخت نشان می دهد که ارزیابی زوجهای خوشبخت و سازگار از مسؤولیت پذیری، بیشتر از زوج های سازش نیافته و جدا شده است .
هم چنین پژوهش ها نشان می دهد که تا حدود زیادی خوشبختی و بدبختی زن و مرد را از ابتدای زندگی مشترکشان می توان پیشگویی کرد و به بیان دیگر بسیاری از مشکلات آنها قابل پیشگیری خواهد بود . به همین جهت، امروزه آموزش پیش از ازدواج زوجهای جوان، یک ضرورت مسلم تلقی می شود . هر اندازه دختر و پسر اطلاعات بیشتری در جهت شناخت خود و همسر آینده شان داشته باشند و ملاکهای معقول تری را برای انتخاب همسر در نظر بگیرند، در زندگی زناشویی خود با مشکلات و ناسازگاریهای کمتری مواجه خواهند بود .
جوانان عزیز باید توجه داشته باشند که خانواده، به مثابه دژی استوار و نهادی مقدس، بیشترین مسؤولیت را در رشد و تحول، تربیت و تعالی و سعادت وجود انسان بر عهده دارد .
خانواده، کانونی است که در آن ارزش های اخلاقی، باورهای دینی و معیارهای اجتماعی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد و زمینه رشد عاطفی و تربیت اخلاقی اعضای خانواده فراهم می گردد .
خانواده، اصلی ترین و حیاتی ترین ستون سلامت و امنیت اجتماعی است . در نظام الهی، هدف اصلی ازدواج رسیدن به آرامش روان و آسایش خاطر، پیمودن طریق رشد، نیل به کمال انسان و تقرب به ذات حق است .
خداوند سبحان می فرماید: «هو الذی خلقکم من نفس واحده و جعل منها زوجها لیسکن الیها . . .» ; (۲) او خدایی است که همه شما را از یک فرد آفرید، و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید . . . .
باید دقت داشت که ازدواج، امری است بسیار مهم و سرنوشت ساز و کامیابی یا شکست در آن، در زندگی آینده بسیار تاثیر دارد . همسر خوب و هم کفو و متناسب، زندگی را قرین آرامش و آسایش می کند . چون مهمترین تکلیف و توان «زن » ، به عنوان ستون اصلی خیمه خانواده، «آرامشگری » است و زمینه را برای پرورش استعدادهای درونی و ترقی و تعالی فراهم می سازد و بر عکس، شکست در ازدواج و انتخاب همسر، موجب یاس، افسردگی، شکست، دلسردی، پیری زودرس و . . . می شود و استعدادهای درونی را از حرکت و تکامل باز می دارد .
در این نوشتار سعی شده، اصولی ترین معیارها و ملاک های انتخاب همسر شایسته، به جوانان عزیز معرفی شود تا به گونه ای همسر برگزینند که با یکدیگر «همتا» و «متناسب » باشند، تا در زندگی مشترک، روابط فی ما بین همسران بهتر، سالم تر، پرجاذبه تر، شیرین تر و با صفاتر گردد .
بزرگان و رهبران دینی ما، صاحب نظران، روان شناسان، متخصصان خانواده، شرایط و ملاکها و ویژگیهایی را برای ازدواج موفق توصیه می کنند . این توصیه ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف . شرایط و ویژگی های فردی
اولین مسائل مطرح در ازدواج، زمان و سن مناسب و میزان رشد فرد برای ازدواج است . در این رابطه، سه شرط اساسی را به اختصار می توان نام برد:
۱ . بلوغ جسمانی، روانی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، ذهنی، فرهنگی و آرمانی .
۲ . داشتن هدف و انگیزه برای ازدواج .
۳ . داشتن اطلاعات لازم در مورد انتظارات، تکالیف و وظایف در زندگی زناشویی .
ب . معیارها و ملاکهای ازدواج
هر اندازه دختر و پسر از نظر ویژگی های گوناگون نزدیک تر باشند، ترکیب آن دو در زندگی زناشویی استوارتر و عمیق تر خواهد بود . این مجموعه ویژگی ها در منابع اسلامی با عنوان «اصول کفویت و همانندی » عنوان شده است که در ابعاد گوناگون چون: ایمان و دینداری، اخلاق نیک، اصالت خانوادگی، عقل و هوش، جمال و زیبایی، تناسب سنی، شغل زوجین، سلامت از اعتیاد، دوشیزه بودن و . . . از آنها یاد شده است و در این فصل، به صورت اجمال به برخی از این ویژگی ها و معیارها اشاره خواهد شد که عبارتند از:
۱ . ایمان و دینداری
پایبندی به ارزشهای دینی و در جامعه ما به «اصول و آیین مقدس اسلام » ، بدون شک، یکی از عوامل مهم خوشبختی در زندگی زناشویی است . دین به عنوان یک عامل درونی، افراد را از ارتکاب به اعمال خلاف انسانی باز می دارد . علاوه بر این زن و مرد با ایمان وتقوی، از هر جهت برای تربیت فرزندان صالح شایسته تر هستند .
بدون تردید از مهم ترین عوامل پیوند پایدار و ازدواج موفق و زندگی آرام، همسویی بینش ها و باورهای دینی و پایبندی عملی زوجین به ارزشها و معارف الهی است . بر همین اساس، پسران و دختران خداباور و پاک اندیش در آرزوی داشتن همسری مؤمن و نیک سیرت و عامل به ارزشهای قرآنی هستند . چنین گرایشی در امر ازدواج، برخاسته از نهاد پاک و فطرت کمال جوی انسان است و خداوند متعال بهترین ازدواج را وصلت پاکان و متقیان با یکدیگر می داند و می فرماید: «. . . و الطیبات للطیبین و الطیبون للطیبات . . .»; (۳) زنان پاک از آن مردان پاک و مردان پاک از آن زنان پاکند . . . .
و در همین رابطه پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «من تزوجها لدینها جمع الله له ذلک »; (۴) کسی که به خاطر دین و ایمان زنی، با او ازدواج کند، خداوند همه دنیایش را برای او فراهم می کند .
عفت و پاکدامنی، امانتداری، وفای به عهد، تقید به امر به معروف و نهی از منکر، رعایت حقوق دیگران، اجتناب از ظلم و تعدی، حجاب و دوری از نامحرم، نجابت و حیا از جمله صفاتی است که می تواند دلیل روشنی در دیانت هر شخص باشد .
اهمیت و ضرورت دینداری در انتخاب همسر بدین جهت می باشد که، دو همسر می خواهند یک عمر با هم زندگی کنند . آن ها تحت تاثیر عقاید، افکار، باورها، رفتار، کردار، گفتار یکدیگر قرار خواهند گرفت . همسر دیندار، همسرش را به خدا باوری و خدا ترسی، تقوا، اخلاق نیک، عمل صالح، و ترک گناه تشویق و ترغیب می کند و در پیمودن راه سعادت و خوشبختی، یار و مددکارش خواهد بود و اسباب نیک بختی و کمال او را فراهم خواهد ساخت . بر عکس، یک همسر بی ایمان، همسرش را به گناه و بدبختی خواهد کشید .
۲ . اصالت خانوادگی:
اصالت و شرافت خانوادگی دختر و پسر، یکی از اساسی ترین ملاک های ازدواج، به ویژه در جامعه اسلامی ماست . کلمه اصالت از اصل گرفته شده و اصل به معنای ریشه آمده است . یعنی دختر و پسر از خانواده هایی باشند که دارای اصل و ریشه هستند .
شناخت خصوصیات و وضعیت تربیتی و فرهنگی خانواده همسر آینده، در ایجاد تفاهم بین پسر و دختر در زندگی، نقش اساسی را ایفا می کند و می تواند ملاک قابل اعتمادی برای چگونگی نحوه تربیت فرزندان و ارتباطات متقابل در زندگی زناشویی تلقی شود . (۵)
توصیه های اسلام در این زمینه آن است که تا حدامکان، خانواده همسر پاک و عفیف باشند; زیرا اخلاق و رفتار خانواده، جنبه های عقلی آن از لحاظ هوشمندی و کودنی و زمینه های اعتقادی آن، در زندگی جدید و نسل، اثر می گذارد . نطفه، ماده اولیه تشکیل دهنده جنین از جنبه ها و خصایص وراثتی والدین و حتی اجدادشان متاثر است . اگر آن ها ناسالم باشند، امیدی به اصلاح فرزند نیست; مگر در مواردی بسیار نادر .
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در این باره می فرمایند: «تزوجوا فی الحجر الصالح فان العرق دساس » ; (۶) با خانواده خوب و شایسته وصلت کنید; زیرا خون اثر دارد .
و در جای دیگر می فرمایند: «تخیروا النطفکم فانکحوا الاکفاء و انکحوا الیهم » ; (۷) برای نطفه های خود گزینش کنید و با کسانی که همتای شما هستند، ازدواج نمایید .
و باز درباره اهمیت همین موضوع فرموده اند: «تخیروا لنطفکم فان النساء یلدن اشباه اخوانهن و اخواتهن »; (۸) برای نطفه های خود گزینش کنید; زیرا زنان بچه هایی همانند برادران و خواهران خود به دنیا می آورند .
دختر و پسر باید در خانواده هایی رشد یافته باشند که پدر و مادری عاقل و دلسوز، با همه وجود در رشد و تعالی فرزند کوشیده باشند . بر خلاف خانواده هایی که زن و شوهر، فرزندان را به حال خود رها کرده و به دنبال هوا و هوس های خود هستند و یا این که در کانون خانوادگی آنها بویی از محبت و احترام و تکریم شخصیت دیگران استشمام نمی شود .
بنابراین، دختر و پسری که درصدد انتخاب همسر هستند، باید سعی کنند حتی المقدور با خانواده هایی شریف و اصیل وصلت نمایند و از ازدواج با خانواده های پست و فرومایه جدا اجتناب نمایند; چرا که غالبا با مشکلاتی مواجه خواهند شد . در خانواده های اصیل، پدران و مادران کوشیده اند از نظر اخلاقی و رفتاری برای فرزندان خود نمونه و الگو باشند و بدون تردید پدر و مادر صالح از نظر ارثی نیز سرمایه های بس گرانبهایی را به فرزندان خود انتقال می دهند . دختر و پسری که در یک خانواده اصیل رشد می یابند، سجایای اخلاقی را از پدر و مادر خود به ارث می برند و در برخورد با دشواریها و سختیهای زندگی، هرگز از جاده درستی و راستی خارج نمی شوند . به عبارت دیگر، پای بندی به آبرو و حیثیت، آنان را از انحراف باز می دارد .
پس در مساله انتخاب همسر، ازدواج با یک فرد، یعنی پیوند با یک خانواده و فامیل و نسل; زیرا:
– این فرد جزیی از آن خانواده می باشد و مانند یک شاخه از ریشه های همان درخت تغذیه کرده است .
– با تشکیل خانواده، یک عمر باید با خانواده طرفین رفت و آمد و معاشرت داشت .
خوب و بد بودن خانواده ها در اجتماع، در زندگی مشترک فرزندانشان نیز تاثیر دارد .
– صفات و خصوصیات آنان نیز در فرزندان مؤثر است .
– از نظر ایمان و تقوا و سایر جنبه های اخلاقی و فرهنگی می توانند در رفتار، کردار و گفتار فرزندان تاثیر بگذارند و . . . .
۳ . اخلاق نیک
اخلاق نیک، یعنی صفات و خلق و خوهای پسندیده، در نظر عقل سلیم و شرع مقدس . زندگی زن و مرد در محیط خانوادگی احتیاج به اخلاق دارد; زیرا تنها در پرتو قانون نمی توان زندگی کرد وهمه انبیا نیز به خاطر زنده کردن اصول اخلاقی مبعوث شده اند .
پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق » ; (۹) همانا برانگیخته شدم تا مکارم اخلاق را بین مردم زنده کنم .
اخلاق نیک و جاذبه های رفتاری پسر و دختری که می خواهند «زندگی مشترکی » را شروع کنند، یعنی این که، در کانون گرم خانواده هر دو باید اصول اخلاقی را رعایت کنند و آن اصول عبارتند از: جذابیت های بصری و گیرایی کلامی، نحوه حشر و نشر اجتماعی، برخوردها و رفتارها در شرایط و موقعیت های گوناگون، توجه به نظافت و بهداشت فردی و پاکیزگی و تمیزی منزل، نحوه غذا خوردن، خوابیدن، آراستگی ظاهر، در نگاه کردن در هنگام سخن گفتن با همدیگر، در ابراز لطف و محبت، در هدیه دادن وهدیه گرفتن، در مهمانی ها و پذیرایی ها، در جشن ها و ترحیم ها، در سفرها و گشت وگذارها، در خریدها و داد و ستدها، تقدم در سلام کردن واحوال پرسی با زیباترین کلام ها و واژه ها، در ابراز دوستی و عشق و علاقه نسبت به همدیگر، در وقت شناسی و وفای به عهد، در اقامه نماز و روزه گرفتن، در معاشرت با اهل فضل و معرفت والگوهای مطلوب رفتاری و . . . خلاصه در همه رفتارهای نیک شخصی، خانوادگی، شغلی و اجتماعی همسران، یعنی مجموعه آن چه از انسان سر می زند و نسبتا پایدار و قابل مشاهده است، می تواند از مهم ترین جاذبه های زندگی مشترک و یا خدای ناکرده از عوامل زمینه ساز سردی ها، بی تفاوتی ها و بعضا جدایی ها باشد .
پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «اذا جاءکم من ترضون دینه و امانته یخطب (الیکم) فزوجوه . . .»; (۱۰) هر گاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد و دینداری و امانتداری (اخلاق) او را پسندیدید، به او زن بدهید . . . .
۴ . عقل و هوش
بعد از دینداری، اصالت خانوادگی و اخلاق نیک، «عقل و هوش » از مهم ترین شرایط یک همسر خوب محسوب می شود . تدبیر امور زندگی و پیمودن راه سعادت و درستکاری و برطرف نمودن مشکلات زندگی مشترک کار ساده ای نیست .
طبق بررسی ها و مطالعات آسیب شناسی خانواده، اصلی ترین علت کشاکش های خانوادگی، سردی ها و بی رغبتی ها، اخم ها و قهرها، بی تفاوتی ها و افسردگی ها، بدزبانی ها و تندی ها، طردها و خانه گریزی ها، اضطرابها و پریشانیها، گاه اختلالات روانی، برخی آسیب پذیری های رفتاری و کژروی های اجتماعی «همسران » و سرانجام طلاق ها و جداییها و ریشه اصلی همه اختلافات زناشویی، عدم تناسب در «عقل و هوش » بین زن و شوهر می باشد .
لذا با توجه به مشخصات افراد از نظر عقل و هوش، باید جوانان در انتخاب همسر، کسی را به عنوان همسر در زندگی مشترک خود انتخاب کنند که با همدیگر تناسب داشته باشند تا بعدها دچار مشکلات نشوند . امام علی (علیه السلام) می فرماید: «ایاکم و تزویج الحمقاء فان صحبتها بلاء و ولدها ضیاع »; (۱۱) بپرهیزید از ازدواج با احمق! زیرا مصاحبت و زندگی با او بلاست و فرزندانش نیز تباه می شوند .
و در همین باره امام صادق می فرماید: «عقل چیزی است که خداوند رحمان به وسیله آن پرستش و عبادت می شود و بهشت به وسیله آن به دست می آید. (۱۲)
۵ – جمال و زیبایی
یکی از عواملی که در ازدواج نقش مهمی دارد، قیافه ظاهری و وضع جسمانی همسر می باشد و لیکن در این مبنا امور زیر را در نظر بگیرید:
۱ . گرچه زیبایی ظاهر و تناسب اندام را در انتخاب همسر نمی توان نادیده گرفت، اما این مساله نباید به عنوان بزرگ ترین هدف و معیار و ملاک ازدواج محسوب شود، بطوری که دیگر معیارها را تحت الشعاع قرار دهد، بلکه هنگام انتخاب همسر باید هر دو بعد زیبایی (زیبایی صوری و ظاهری یا تناسب اندام) و (زیبایی باطنی یا معنوی و فرهنگی، مانند ایمان، تقوا، حیا، عفت، هوش و استعداد، نجابت و اصالت خانوادگی و . .). ترکیب شود و به همه آنها اصالت داده شود که در این صورت زندگی مشترک، یک عمر گلستان می شود .
زیبایی ظاهری باید در کنار دیگر صفات و معیارها، مورد توجه و بررسی قرار گیرد; نه به طور مستقل . زیبایی و تناسب اندام بدون تدین و شرافت خانوادگی و . . . ، آفتی است خطرناک و بلایی است رسواگر که اگر بر مبنای ارزشهای الهی پیوند نخورد، به زودی ناپایدار خواهد بود .
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: «من تزوج امراه . . . لجمالها، رای فیها ما یکره »; (۱۳) کسی که (فقط) به خاطر زیبایی زنی با او ازدواج کند، در او امور ناخوشایند خواهد دید .
و باز فرمودند: «ایاکم و خضراءالدمن » ، قیل: «یا رسول الله و ما خضراء الدمن؟» قال: «المراه الحسناء فی منبت السوء»; (۱۴) از خضراء الدمن (گیاه روییده در خرابه) بپرهیزید . گفته شد: ای رسول خدا! خضراءالدمن چیست؟ فرمود: زن زیبارویی که در خانواده ای فاسد رشد کرده است .
۲ . گر چه زیبایی (ظاهری، معنوی، فرهنگی و . .). امری است پسندیده و نیکو و در انتخاب همسر باید مورد توجه قرار گیرد، لیکن نباید از حد معمول تجاوز کند و به صورت «مشکل پسندی » درآید و انسان را از ازدواج به موقع باز دارد، بلکه اگر از زیبایی نسبی برخوردار بودند و دین و اخلاق همدیگر را قبول داشتند، بهتر است بعد از تحقیقات و شناخت کافی (در همه زمینه ها) از همدیگر، با توکل بر خداوند و راهنمایی و ارشاد والدین، با همسر مورد نظر ازدواج نمایند و مطمئن باشند که عقل و ایمان و اخلاق نیک و خانواده اصیل و با شرافت، بسیاری از کمبودها را جبران می کند .
۳ . بهتر است پسر و دختر در مراسم خواستگاری، با اجازه و رضایت والدین، همدیگر را ببینند و واقعیت ها را به همدیگر بگویند . برای شناخت لازم و تشخیص جمال و زیبایی دختر مورد نظر، خوب است پسر، مادر یا خواهر و یا یکی از خویشان نزدیک و مورد اعتماد را برای دیدن انتخاب کند و بفرستد تا زن مورد نظر را خوب ببینند و خصوصیاتش را برای او توضیح دهند .
حضرت امام خمینی (ره) می فرمایند: «هر یک از زوجین می توانند (در مراسم خواستگاری) مستقیما از یکدیگر درباره هم تحقیق کنند، مشروط به آنکه این تحقیق مستلزم حرام نباشد . هر یک از زوجین می توانند بدن دیگری را با شرایط زیر به منظور تحقیق ببینند: ۱ . نگاه به قصد لذت و ریبه نباشد . ۲ . ازدواج متوقف بر این نگاه باشد . ۳ . مانعی از ازدواج این دو در میان نباشد . . . ۴ . بهتر است این دیدن از روی لباس نازک باشد . ۵ . باید این نگاه آخرین تحقیقی باشد که هر یک از زوجین انجام می دهند و . . . .» (۱۵)
بنابراین، صحبت کردن آنها به قصد لذت، یا خلوت کردن آنها در محیط بسته و یا نگاه کردن به قصد لذت و یا لمس کردن یکدیگر حرام است و باید از آن اجتناب کنند .
۶ . تناسب سنی
توجه به تناسب سنی و جسمی مساله مهمی در زناشویی است و در این زمینه، باید تناسبی باشد تا منجر به عواقب تلخ نگردد . سن پسر و دختر در ازدواج از دو نظر دارای اهمیت است:
۱ . جنبه روانی: انسان در فرآیند رشد از نظر روانی، در سنین مختلف، دارای ویژگی های متفاوت می باشد .
۲ . جنبه فیزیولوژیکی: علاوه بر جنبه های روانی، ارضای غرایز جنسی خود مساله مهمی است .
سن ازدواج در شرایط جغرافیایی و اقلیمی مختلف، متفاوت است . معمولا در مناطق گرم، سن بلوغ و ازدواج پایین تر از مناطق سرد و کوهستانی است . مهم نیست که فرد در چه سنی بالغ می شود، آن چه مهم است، این است که دختر و پسر احساس کنند که از نظر فیزیولوژیکی و روانی نیاز به ازدواج دارند . تشخیص زمان مناسب ازدواج و فاصله سنی زوجین از سوی پسر و دختر تازه بالغ مشکل است . در این مورد، استفاده از راهنمایی های پدران و مادران و مشاوران خانواده ضرورت دارد .
معمولا چون دختران از نظر رشد بدنی و روانی از پسران جلوتر می باشند و رشد آنان سریعتر است و زودتر به سن تکلیف شرعی و بلوغ بدنی می رسند، آمادگی بیشتری برای انتخاب همسر و شروع زندگی زناشویی را دارند .
در روایات اسلامی، راجع به سن ازدواج و فاصله سنی زن و شوهر، اشاره به موضوع بلوغ شده که طرفین در سنین پایین، یعنی اوایل بلوغ، ازدواج کنند و به همین علت در اسلام سن تکلیف شرعی دختران ۹ سال تمام قمری و پسران ۱۵ سال تمام قمری می باشد وتفاوت سن دختر و پسر (در ازدواج) با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی و عوامل فرهنگی متفاوت است .
با توجه به تحقیقات انجام شده و بلوغ زودرس، در بعضی مناطق و موقعیت های مختلف جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و . . . ، بهترین سن ازدواج برای دختر خانم ها ۱۶ الی ۲۰ سالگی و برای پسرها ۱۸ الی ۲۳ سالگی می تواند باشد و مناسب ترین فاصله سنی، پسر و دختر در ازدواج بین ۱ الی ۵ سال می باشد و اگر هم، سن آنها مساوی باشد و یا این که دختر خانم چند سال از پسر بزرگتر باشد، اشکالی ندارد . لکن فاصله سنی (بین ۱ الی ۵ سال) از نظر روان شناسی و فیزیولوژی ارجحیت دارد . و این تفاوت بدین جهت است که زن ها در اثر بارداری و زایمان و شیر دادن به کودک، غالبا از مردها زودتر پیر و شکسته می شوند و طراوت و شادابی خود را از دست می دهند . زن اگر چند سالی از شوهر کوچکتر باشد، مدت بیشتری می تواند نظر شوهر را به خود جلب کند و تمایلات روحی، روانی و جنسی او را ارضاء نماید; در نتیجه، برای همیشه صلح، صفا، دوستی، عشق و محبت در کانون گرم خانوادگی آنان حاکم خواهد شد .
۷ . شغل و ازدواج
یکی از عواملی که در انتخاب همسر باید مورد توجه قرار گیرد، نوع شغل پسر و دختر می باشد . در مورد شغل شوهر آن چه مهم است، تامین نظر دختر است و بالعکس . در واقع می توان گفت که در گزینش همسر، در رابطه با شغل، موارد زیر باید از طرف هر یک از زوجین مورد توجه قرار گیرد:
۱ . نوع شغل، ۲ . محل شغل، ۳ . سطح شغل، ۴ . میزان درآمد .
هر مردی باید در اجتماع; به کار مشروع و مورد علاقه اش اشتغال داشته باشد . هم به جامعه خدمت کند، هم مخارج خود و خانواده اش را تامین نماید و اسلام نیز مردم را به جدیت و تلاش و کار ترغیب نموده و در این باره امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: «ان ارضاکم عند الله اسبغکم علی عیاله » ; (۱۶) خداوند از آن کس خشنودتر است، که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد .
جامعه، مانند یک ارگانیسم (۱۷) (Organism)) است و برای این که اجتماع انسان ها اداره شود، باید هر کسی شغلی بپذیرد و در انجام آن جدیت و تلاش کند .
جامعه به پزشک، روحانی، مهندس، کشاورز، صنعت گر، معلم، تاجر، کارمند، راننده، نانوا، کارگر، کارفرما، پاسبان و دیگر مشاغل اجتماعی نیاز دارد . جوانان عزیز باید توجه داشته باشند که هر شغلی یک ویژگی خاص خود را دارد . بعضی شغل ها پر درآمد، بعضی کم درآمدند . لازمه بعضی شغل ها مسافرتهای طولانی و دوری از خانواده، بعضی شغل ها شب بیداری و . . . است، بنابراین، پسر و دختر قبل ازدواج، باید درباره شغل همسر آینده خود، خوب بیندیشند و تحقیق کنند . اگر دیدند می تواند با لوازم و آثار شغل او بسازند، ازدواج را بپذیرند و تصمیم بگیرند که خودشان را با وضع موجود تطبیق دهند و گر نه در آینده چیزی جز اسباب زحمت، دردسر، ناراحتی برای خود، همسر و فرزندان فراهم نخواهند ساخت .
ادامه دارد . . .
پی نوشت ها:
۱) تلخیص از کتاب راهنمای ازدواج، نوشته امیر ملک محمودی .
۲) اعراف، ۱۸۹ .
۳) نور، ۲۶ .
۴) وسائل الشیعه، ج ۲۰، باب ۱۴، ص ۵۱ .
۵) جهت مطالعه بیشتر در این زمینه می توانید به کتب روان شناسی رشد و روان شناسی تربیتی، بحث وراثت مراجعه نمایید .
۶) ترجمه میزان الحکمه، ج ۵، ص ۲۲۵۸، ح ۷۸۴۸ .
۷) همان، ح ۷۸۴۹ .
۸) همان، ح ۷۸۵۰ .
۹) سفینه البحار، ج ۱، ص ۴۱۱ و کتاب فلسفه اخلاق شهید مطهری، ص ۲۰ .
۱۰) ترجمه میزان الحکمه، ج ۵، ص ۲۲۵۶، ح ۷۸۳۷ .
۱۱) وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۸۴، ح ۲۵۰۹۴ .
۱۲) اصول کافی، ج ۱، کتاب العقل و الجهل، حدیث شماره ۳ .
۱۳) وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۵۱، ح ۲۵۰۰۸ .
۱۴) ترجمه میزان الحکمه، ج ۵، ص ۲۲۶۰، ح ۷۸۵۸ .
۱۵) تحریرالوسیله حضرت امام خمینی (ره)، کتاب نکاح، مساله ۲۸ .
۱۶) ترجمه میزان الحکمه، ج ۵، ص ۲۲۷۰، ح ۷۹۰۹ .
۱۷) ارگانیسم در لغت یعنی اندام، پیکر و در اصطلاح جامعه شناسان، جامعه را به یک ارگانیسم (موجود زنده) تشبیه می کنند . مثلا همان طوری که بدن از سلولها و اجزای به هم پیوسته مانند سر، اندامها، قلب و . . . تشکیل می شود و هر یک از اجزاء دارای کارکردی هستند که نتیجه معینی برای کل ارگانیسم دارند، اجتماع نیز از افراد تشکیل می شود که افراد به هم وابسته اند و نیاز به همدیگر دارند .
