ایمان به ظهور منجی بشریت از وضع موجود و اقامه عدل و داد، به صورت فطری در نهاد بشر وجود دارد؛ از این رو این عقیده در هر ملت و دینی وجود دارد. شکی نیست که اعتقاد به اصلاح جامعه از وضعیت موجود، از ابتدای تاریخ بشر در ذهن مردم وجود داشته است و از عقاید اختصاصی دین اسلام نیست.
در بین ادیان آسمانی قبل از ظهور اسلام مشاهده می کنیم که همگی خبر از وقوع این حقیقت داده و حتی صفات مصلح و راه کارهای اصلاحی او را نیز بیان کرده اند، گرچه نام او را مهدی و دعوت اصلاحی او را به نام مهدویت نگذاشته اند. این عقیده و فکر حتی به ادیان دیگر از قبیل زردشتی و برهمنی و… نیز سرایت کرده است.(۱)
در میان ادیان آسمانی و آیین های شبه دینی و ملت ها، می توان از آن ها نام برد:
یهود به بازگشت عزیر یا منحاس بن عازر بن هارون اعتقاد دارد؛ مسیحیت با ایمان به بازگشت عیسی علیه السلام؛ زردشت با ایمان به بازگشت بهرام شاه؛ هندوها با ایمان به بازگشت فیشنوا؛ مجوس با ایمان به بازگشت أوشیدر؛ بودایی ها در انتظار ظهور بودا و… .(۲)
آیین هندو
بشارت به ظهور منجی در کتاب های مقدس هندوها نیز به چشم می خورد. در کتاب «ماللهند» از کتاب های مقدس هندوها آمده است: «در اواخر دوره چهارم، اهل زمین به فساد کشیده شده و اکثر آن ها کافر می شوند. آنان معصیت های بزرگ را انجام داده و حاکم آن ها افراد پست خواهد بود. مردم در آن روز به گرگ ها شبیه اند که همدیگر را می درند و غارت می کنند. کاهنان و مردان دین فاسد می شوند و حق با دزدان می شود و افراد باتقوا و زاهد را تحقیر می کنند … در آن زمان «برهمن کلا»، یعنی مردی شجاع و دیندار ظهور می کند و زمین را با شمشیر برنده اش از مفسدین و پلیدی ها پاک کرده و افراد پاک و طاهر را حفظ خواهد نمود».(۳)
در کتاب «شاکمونی» آمده است: «حکومت و دولت جهانی به دست مردی از ذریه سید خلایق عالمیان «کشن» بزرگ ختم خواهد شد؛ او کسی است که بر کوه های شرق و غرب عالم حکومت خواهد کرد… و تمام ادیان الهی، یک دین خواهد شد؛ او که اسمش قائم و عارف باللَّه است، دین خدا را احیا خواهد نمود».(۴) در کتاب «وشن جوک» از کتاب های هندوها آمده است: «و در آخرالزمان زمین به دست مردی خواهد افتاد که خداوند متعال را دوست دارد و او از خواص بندگان خداست. نام او «فرخنده و خجسته» است.(۵)
در کتاب «باسک» از کتاب های هندوها آمده است: «دوره آخرالزمان به حکومت حاکم عادلی ختم خواهد شد که رهبر ملائکه و جن و انس است. حق با اوست. او بر دریا و خشکی و کوه ها سیطره پیدا می کند و از آنچه در آسمان ها و زمین است، خبر می دهد و کسی بزرگ تر از او متولد نشده است».(۶) در کتاب «أوپانیشاد» نیز آمده است: «این مظهر (ویشنو) در آخرالزمان ظهور می کند، در حالی که بر اسبی سفید سوار و به دست او شمشیری برهنه است و به ماننده ستاره دنباله دار می درخشد و همه افراد پست را به هلاکت می رساند و زندگی نوینی را برپا کرده و طهارت و پاکی را بر می گرداند».(۷)
آیین بودا
مؤسس آیین بودا، شخصی به نام «سدهارتا جوتوما» معروف به «بودا» است؛ او کسی بود که در نپال متولد شد و بودایی ها او را فرزند خدا می دانند و معتقدند که در آخرالزمان ظهور کرده، بشریت را از وضع موجود و گرفتاری ها نجات خواهد داد. آنان می گویند: «بودا با کامل کردن وظیفه خود با جسدش به آسمان رفته و بار دیگر به زمین باز می گردد تا صلح و برکت را به مردم بازگرداند». بودایی ها دو مذهب بزرگ دارند: مذهب شمالی که در حق بودا تا به حدی غلو کرده، او را خدای خود می دانند و دیگری مذهب جنوبی که غلوشان در حق بودا کمتر بوده و بیشتر در منطقه آسیای شرقی ساکن هستند.
آیین زرتشت
در کتاب معروف زردشتیان به نام «زند»، پس از آنکه از مقابله و مبارزه ابدی بین ایزدان و اهریمنان سخن به میان می آورد، می گوید: «در این هنگام فتح و پیروزی و نصرت از ناحیه ایزدان واقع می شود و بعد از نصرت و یاری ایزدان و نابودی نسل اهریمنان، عالم به سعادت اصلی خود می رسد و فرزندان آدم بر کرسی سعادت و برکت خواهند نشست».(۸)
جاماسب در کتاب «جاماسبنامه» از زردشت نقل کرده که فرمود: «مردی از سرزمین تازیان از ذریه هاشم خروج خواهد کرد. او مردی بزرگ سر، با جسمی عظیم، ساقی طولانی، بر دین جدش و با لشکری فراوان رو به ایران خواهد نمود؛ زمین را آباد کرده و آن را پر از عدل و داد خواهد نمود».(۹) در همان کتاب بعد از بشارت به نبوت رسول اکرم صلی الله علیه و آله می گوید: «و از ذریه دختر آن پیامبر که به (خورشید عالم و شاه زمان) معروف است، مردی به خلافت خواهد رسید که در دنیا به حکم یزدان حکم خواهد نمود. او آخرین خلیفه آن پیامبر در وسط عالم، یعنی مکه است و دولتش تا روز قیامت دوام خواهد داشت…».(۱۰)
در کتاب «زند بهمن یسن»، شرح کتاب «اوستا» کلام جاماسب را از قول استادش زردشت، این چنین نقل می کند: «قبل از ظهور سوشیانس، خلف وعده، دروغ، بی دینی و بی بند و باری در عالم گسترش می یابد، مردم از خداوند دور شده و ظلم و فساد عالم را فرا می گیرد. این امور، احوال عالم را دگرگون کرده و زمینه را برای ظهور منجی جهانی فراهم می آورد و علائمی که هنگام ظهور اتفاق می افتد، عبارت است از حادثه عجیب و غریبی در آسمان ظاهر می شود که دلالت بر آمدن «خردشهر ایزد» دارد. ملائکه از طرف مشرق و مغرب، به اذن او فرستاده می شوند تا خبرها و اعلان ها را به عالم برسانند…».(۱۱)(۱۲)
پی نوشت ها:
۱. رضوانی، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۶۸.
۲. الامامه و قیام القیامه، ص ۲۷۰ و۲۷۱؛ العقیده و الشریعه فی الاسلام، ص ۱۹۲.
۳. ماللهند، ص ۳۲۱.
۴. بشارت العهدین، ص ۲۴۲؛ بشاره الظهور، ص ۱۷.
۵. همان، ص ۲۷۲؛ بشاره الظهور، ص ۱۸.
۶. بشاره الظهور، ص ۱۸.
۷. اوپانیشاد، ص ۷۳۷.
۸. بشارات العهدین، ص ۲۳۷ و۲۳۸؛ بشاره الظهور، ص ۳۴.
۹. بشارت العهدین، ص ۲۴۳ و ۲۴۴.
۱۰. بشارت العهدین، ص ۲۷۳؛ بشاره الظهور، ص ۲۰.
۱۱. جاماسب نامه، ص ۲۵.
۱۲. ر.ک: رضوانی، موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ص ۷۱ ـ ۶۶.
