یکی از عواملی که باعث از بین رفتن اعتماد در افراد می شود، دروغگویی است. افرادی که به این کار عادت کرده اند به مرور زمان اعتبار خود را نزد دیگران از دست خواهند داد. در زندگی زناشویی دروغگویی باعث اختلافات شدید بین همسران خواهد شد. در این گفتگو دکتر خدایی عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی توضیح می دهد که با همسر دروغگو باید چگونه رفتار کنیم؟
تحلیل روانی دروغ گفتن چیست؟
– دروغگویی از مسائلی است که در همه ادیان نسبت به آن واکنش منفی نشان داده شده و به همین دلیل می گویند دروغگو دشمن خداست، اما متاسفانه افرادی به مرور زمان به این کار عادت می کنند و کم کم این مساله در روابط اجتماعی، فردی، خانوادگی و شغلی شان اثر منفی خواهد گذاشت. دروغگویی نه تنها کار ناپسندی است، بلکه به مرور زمان اعتبار فرد را نزد دیگران از بین می برد. وقتی فردی که به این کار عادت کرده، وارد زندگی زناشویی می شود مشکلاتش دو چندان خواهد شد.
دروغ گفتن همیشه به این معنا نیست که فرد عمدا می خواهد به دیگری آسیب برساند اما ممکن است نتیجه نامطلوب حاصل دروغگویی او باشد. بعضی افراد دروغ می گویند چون می خواهند خودشان را ثابت کنند. در واقع دروغ گفتن برای آنها نوعی رفتار دفاعی است، برای مثال کودک طی مراحل رشد متوجه می شود دروغ می تواند او را از بسیاری از عصبانیت ها و تنبیه های پدر و مادر یا اطرافیان حفظ کند. به عبارتی دروغ راهی است که فرد می تواند نظر مثبت اطرافیان را به دست بیاورد و عمل ناشایست و بد خود را پنهان کند.
چه افرادی بیشتر دروغ می گویند؟
– افرادی که ضداجتماعی هستند چون دوست ندارند قانونی در زندگی شان باشد و کسانی که احساس حقارت می کنند چون نمی خواهند دیگران از ضعف های آنها آگاه شوند.
چرا برخی افراد بر این باور هستند که دروغشان مصلحتی است و مشکلی ندارد؟
– افراد پشت این حرف پنهان می شوند چون می خواهند احساس بد کمتری را بعد دروغ گفتن تجربه کنند. متاسفانه دروغ های مصلحتی همیشه بدترین نوع دروغ ها هستند و خیلی از افرادی که به دروغ عادت می کنند، اسم این کارشان را مصلحت می گذارند.
اصلا مگر دروغ مصلحتی هم می شود؟
– نه، نمی شود و افرادی که به بلوغ کامل فکری و شخصیتی نرسیده اند از این بهانه بیشتر استفاده می کنند، در صورتی که متوجه نیستند اگر این کار را انجام دهند به مرور زمان دیگران حتی حرفه ای راست آنها را هم نمی پذیرند.
همسر دروغگو چه تاثیری بر رابطه زناشویی می گذارد؟
– متاسفانه هیچ چیز بدتر از این نیست که نتوانیم به همسرمان که نزدیکترین فرد در زندگی مان است، اطمینان کنیم. مسلما زندگی کردن با همسر دروغگو اصلا خوشایند نیست. ممکن است بار اول و دوم که او دروغ می گوید و شما متوجه می شوید، چندان عکس العمل خاصی نشان ندهید اما بعد از مدتی، کم کم نسبت به او بی اعتماد می شوید یا گاهی با او به تندی و با عصبانیت برخورد می کنید. بسیاری از خانم ها نمی توانند متوجه شوند چرا همسرشان به آنها دروغ می گوید، در حالی که آنها با صداقت و درستی تمام رفتار می کنند و تمام زندگی شان را وقف خانواده کرده اند یا برعکس.
زندگی کردن با همسر دروغگو اصلا خوشایند نیست
درست است که گاهی خود همسر با رفتارهایش باعث دروغگویی طرف مقابلش می شود؟
– بله، این مورد یکی از موارد مهمی است که باعث ترغیب دروغگویی بیشتر در فرد می شود، برای مثال وقتی مردی با دوستش به تفریح می رود و هنگام بازگشت به خانه و تعریف ماجرا برای همسرش مورد مواخذه قرار می گیرد، طبیعی است که دفعه بعد، قرار با دوستانش را به همسرش نخواهد گفت و کم کم همین نگفتن ها باعث ایجاد سوء تفاهم و عدم صداقت در زندگی می شود.
بنابراین نمی توان گفت یک شوهر دروغگو نسبت به احساسات همسرش بی اعتناست. درحقیقت ممکن است او به دلیل بعضی رفتارهای همسرش به یک فرد دروغگو تبدیل شده باشد.
به این ترتیب دروغ گفتن برای همسران راهی می شود برای حفظ شخصیت، ایجاد آرامش و دوستی در خانواده. برای مثال فرد می تواند این گونه با خود فکر کند که من ترجیح می دهم درباره کارهایم دروغ بگویم تا اینکه بخواهم کاری را که دوست دارم، کنار بگذارم.
راه حلتان برای این مشکل چیست؟
– بهترین راه حل برای اینکه همسرتان دیگر دروغ نگوید این است که شرایطی را در خانه فراهم کنید که او دیگر مجبور به دروغ گفتن نشود. اگر زن و شوهر بتوانند کمی یکدیگر را آزاد بگذارند و هر کدام به دیگری اجازه دهند آن طور زندگی کند که دوست دارد، به مرور تبدیل به دو دوست می شوند و دیگر لزومی ندارد به همدیگر دروغ بگویند. به طور کلی باید گفت هر فرد به فضایی برای نفس کشیدن نیاز دارد و وقتی این فضا فراهم شود، دروغ گفتن متوقف خواهد شد.
وقتی زنی به شوهرش اعتماد کامل دارد و مطمئن است که شوهر به او دروغ نمی گوید، مسلما رفتار دیگری خواهد داشت و در مقابل مردی هم که احساس کند همسرش به او اطمینان و اعتماد دارد، از هر کاری که آرامش زندگی را به هم بزند، می پرهیزد. تغییر رفتار، زمان بر و سخت است و مشاهده آثار این تغییر رفتارها نیز مدتی طول می کشد. شما نمی توانید یک شبه همسر دروغگویتان را تغییر دهید.
برخی بر این باور هستند که وقتی کسی دروغ می گوید نباید به روی او آورد، به خصوص در زندگی زناشویی. شما با این موضوع موافق هستید؟
– نه، موافق نیستم. به نظرم اگر هرگز به روی فرد نیاوریم در واقع به او اجازه داده ایم به رفتارش ادامه دهد و ما را با دروغ گفتن هایش بیشتر بیازارد. من می گویم به روی او بیاورید اما بجا و با رفتاری منطقی و خارج از هر گونه دعوا و خشونت، مثلا در یک فضای مناسب که حال هر دوی تان خوب است به طور غیر مستقیم به او بگویید متوجه دروغش شده اید و سعی کنید ماجرا را هم خیلی طولانی و کشدار نکنید چون اصلا به صلاح نیست.
این اختلاف ها بیشتر اوایل زندگی به وجود می آید. این طور نیست؟
– ابتدای زندگی قرار است دو نفر که در دو خانواده و در فضای مختلف بزرگ شده اند زیر یک سقف با یکدیگر زندگی کنند و خیلی طبیعی است مشکلاتی به وجود بیاید، مثلا مرد نزد مادرش می رود و به همسرش نمی گوید، اما یادمان باشد بهتر است از همان ابتدا سنگ های زندگی مان را درست و با صداقت بچینیم تا آخر راه آنچه که با هم ساخته ایم روی سرمان خراب نشود و در این راه هیچ چیز بهتر از صداقت نیست.
اگر اعتماد مان را نسبت به همسرمان از دست دادیم، چه کنیم؟
– اگر اعتمادتان را از دست داده اید و احساس می کنید دیگر نمی توانید با دروغگویی همسرتان کنار بیایید، بهتر است دنبال راه حل برای مواجهه با دروغگویی همسرتان باشید. قطعا با انتخاب راه حلی مناسب، نه تنها می توانید رفتار درستی داشته باشید، بلکه خواهید دانست چگونه احساستان را مدیریت و آنها را ابراز کنید. گفت و گو کردن یکی از راه حل هاست. البته لازم است خودتان را آماده شنیدن هر حقیقتی بکنید.
ممکن است همسرتان مسائلی به شما بگوید که غافلگیر شوید یا دوست نداشته باشید آنها را بشنوید. البته ممکن است بعضی از دلایلی که همسرتان بیان می کند، شما را قانع کند. به طور کاملا روشن و صریح به او بگویید که حرف هایش را قبول دارید، اما دوست ندارید حتی به خاطر آن دلایل هم دروغ بشنوید ولو اینکه به قیمت ناراحتی بسیار شما تمام شود. بهتر است در انتهای صحبت تان، خط قرمزها وحدها را برای همدیگر مشخص کنید و به همسرتان بگویید جایز به دروغ گفتن نیست و شما پس از این او را بابت دروغ هایش نخواهید بخشید.
داشتن والدین دروغگو چقدر در تربیت یک کودک دروغگو موثر خواهد بود؟
– بسیار زیاد، کودکی که شاهد دروغگویی والدینش نسبت به یکدیگر است، نه تنها در آینده این رفتار را با همسر خود خواهد داشت. بلکه به سختی نیز به دیگران اعتماد خواهد کرد بنابراین والدین نقش مهمی در پرورش یک فرد دروغگو در جامعه دارند.
