مساءله ۱ – شرط است در روزه داشتن نیت ، باینکه قصد کند انجام عبادتى را که در شریعت مقدسه اسلام بنام روزه آمده و تصمیم بگیرد که بقصد نزدیک شدن به خداى تعالى از هر چه که روزه را باطل مى کند خوددارى نماید، و در صحت روزه شرط نیست که همه آن مبطلات را بطور تفصیل بداند پس اگر نیت کند که از هر چیز که روزه را باطل مى کند امساک نماید کافى است هرچند نداند که مثلا تنقیه روزه را باطل مى کند و یاگمان کند که کارى روزه را باطل نمى کند لیکن آن کار را هم نکرده باشد، و همچنین اگر نیت کند که از اموریکه مى داند مفطرات جزء آن امور است امساک کند باز هم بنابراقوى روزه اش درست است .
در نیت روزه اضافه بر قصد قربت و داشتن اخلاص و تعیین روزه اى که قصد اطاعت امر آنرا دارد چیز دیگرى معتبر نیست و در روزه رمضان کافى است نیت کند که فردا را روزه مى گیرم و احتیاج به تعیین ندارد، بلکه اگر نداند فردا جزء رمضان است و یا فراموش کرده باشد باز هم همینکه نیت روزه فردا را داشته باشد کافى است و بحساب رمضان واقع مى شود، بخلاف اینکه بداند فردا رمضان است که اگر غیر رمضان را کند نه از رمضان واقع مى شود و نه از غیر آن .
و در غیر رمضان بنابراقوى باید روزه اى را که مى خواهد بگیرد تعیین کند به این معنا که صنف مخصوصى را که در نظر دارد قصد کند مثلا قصد کفار روزه قضاء یا نذر مطلق و بلکه نذر معین را نیز بنماید و در این تعیین توجه بهمه خصوصیات لازم نیست همینکه بطور اجمال آنرا تعیین کند کافى است مثلا اگر روزه ایکه بر ذمه اش هست یکى از اقسام نامبرده باشد و قصد کند: روزه اى که به ذمه ام هست بجا مى آورم کافى است .
در روزه مستحبى مطلق (نه مستحبى مخصوص )تعیین معتبر نیست پس اگر کسى قصد روزه مستحبى داشته باشد و نیت کند فردا را براى رضاى خدا روزه مى گیرم به دو شرط صحیح است اول اینکه زمان صالح براى روزه مستحبى باشد و دوم اینکه او کسى باشد که روزه مستحبى از او صحیح باشد، بلکه در روزه مستحبى معین نیز حکم همین است البته در صورتیکه تعیین به زمان خاص از قبیل ایام البیض و جمعه و پنج شنبه باشد بله اگر بخواهد ثواب خصوصیت را نیز بدست آورد باید اولا بدست آورد که فردا همان روز است و ثانیا قصد روزه آنروز را بکند.
مساءله ۲ – در قضاء روزه از طرف دیگرى نیت نیابت از او معتبر است هر چند که (روزه گیر) هیچ روزه اى دیگر به ذمه اش نباشد.
مساءله ۳ – در ماه رمضان روزه غیر رمضان واقع نمى شود نه واجب و نه مستحب نه از مسافر که نمى تواند روزه رمضان را بگیرد و نه از غیر مسافر بلکه در صوتى هم که نمیداند و یا فراموش کرده که فردا از ایام رمضان است اگر نیت غیر رمضان کند باز رمضان واقع مى شود.
مساءله ۴ – اقوى این است که نیت روزه واجب معین چه رمضان و چه غیر آن شرعا وقت معینى ندارد بلکه معیار این است که روزه از عزم و قصد ناشى باشد و آن قصد در دل باقى باشد هرچند که مکلف در اثر خواب و یا شدت گرفتارى بکلى از آن غافل شد و در ابتداء و شروع این عزم هیچ فرقى نیست در اینکه مقارن طلوع فجر باشد و یا قبل از آن در شب آنروزیکه مى خواهد روزه بگیرد یا قبل از آن شب پس اگر از روز گذشته تصمیم داشته که فردا را روزه بگیرد و تا آخر روز با این تصمیم بخواب بوده باشد روزه اش صحیح است بله اگر بخاطر عذرى از قبیل فراموشى و یا غفلت و یا جهل باینکه آنروز از ایام رمضان است ، یا بخاطر بیمارى و یا مسافرت اصلا نیت نکند اگر تا قبل از از ظهر متوجه شد و عذرش برطرف شد و قبل از آنکه مفطرى بیاورد نیت کرد روزه اش صحیح است چون تا قبل از ظهر وقت براى نیت باقى است و اما اگر بعد از ظهر متوجه شد دیگر محل نیت فوت شده .
بله در جریان این حکم (بمعنى امتداد وقت نیت تا زوال )در تمامى عذرها اشکال است ، بله در خصوص بیمارى خالى از اشکال نیست هر چند که خالى از قرب هم نیست ، او اما در روزه غیر معین وقت نیت تا ظهر امتداد دارد نه بعد از ظهر پس اگر با تصمیم به افطار داخل در صبح شود ولى چیزى افطار نکند بعدا قبل از رسیدن ظهر تصمیم بگیرد روزه بگیرد جائز و صحیح است حال چه اینکه روزه قضا رمضان نیت کند و چه کفاره و چه نذر مطلق و اما بعد از ظهر دیگر نمى تواند نیت کند بخلاف روزه مستحبى که وقت معین نیت آن تا لحظاتى قبل از غروب یعنى بقمداریکه بتواند نیت کند باقى است .
مساءله ۵ – در یوم الشک یعنى روزیکه نمى داند از ماه شعبان است و یا از ماه رمضان بنا را بر این مى گذارد که از شعبان است و در نتیجه روزه آنروز واجب نیست واگر به نیت مستحبى روزه بگیرد بعد معلوم مى شود که از رمضان بوده از روزه رمضانش کافى خواهد بود و همچنین اگر قضا و یا نذر را نیت کرده باشد، بلکه اگر اینطور نیت کرده باشد که اگر فردا از رمضان باشد روزه ام واجب و اگر از شعبان باشد مستحبى بعید نیست که صحیح باشد و تردید در نیت در این مقام ضررى ندارد، بله اگر به نیت اضافه از رمضان است ، روزه گرفته باشد صحیح نیست نه از رمضان واقع مى شود و نه از غیر آن .
مساءله ۶ – اگر در یوم الشک تصمیم دارد افطار کند – یعنى روزه نگیرد – بعد در اثناء روز و قبل از ظهر معلومم شد که از رمضان است و مفطرى هم نیاورده واجب است بقیه روز را امساک کند و و اگر مفطر آورده و یا بعد از ظهر معلوم شد از رمضان است واجب است بقیه روز را بمنظور رعایت ادب امساک کند و قضاء آنروز را نیز بجاى آورد.
مساءله ۷ – اگر در یوم الشک به نیت روز آخر شعبان روزه بگیرد و در اثناء روز فراموش کند که روزه است و مفطرى بیاورد و بعد معلوم شود که رمضان است کافى از روزه رمضان است ولى اگر روزه خود را با ارتکاب ریاء و امثال آن فاسد کرده باشد از روزه رمضان او کافى نیست هرچند قبل از ظهر بفهمد که رمضان است و نیت خود را تجدید کند.
مساءله ۸ – همانطور که داشتن نیت در ابتداء روزه (یعنى قبل از فجر) واجب است ادامه دادن آن در اثناء روز نیز واجب است پس اگر در روزه واجب که روزه نباشد روزه اش باطل مى شود هرچند که تا قبل از ظهر دوباره به نیت روزه برگردد و همچنین اگر فکر کند در روزه اش خللى وارده شده و به این جهت تصمیم بگیرد روزه نباشد و قبل از شکستن معلوم شود خللى نداشته .
و نیز یکى از چیزهاییکه با استدامه نیت منافات دارد تردد در ادامه روزه و یا صرفنظر کردن از آنست و همچنین باطل است در صورتیکه تردیدش در ادامه روزه ناشى از شده باشد از این که آیا کاریکه مثلا انجام داده مبطل است یا نه . اما روزه غیرواجب معین اگر تصمیم بگیرد روزه نباشد و قبل از ظهر از تصمیم خود برگردد روزه اش صحیح است و همه اینها که گفته شد درباره بناگذارى بر روزه نبودن است و اما صرف تصمیم به آوردن قاطع مستلزم نیت قطع نیز هست ، بله اگر نیت قاطع بکند یعنى تصمیم بگیرد که مثلا فلان مفطر را انجام دهد و متوجه این معنا باشد که قصد قاطع کردن قصد قطع (یعنى روزه نبودن )نیز هست و قهرا به نیتى مستقل قطع را نیز نیت کرده ، در اینصورت اقوى آنستکه روزه اش باطل مى شود.
