آیا نصیریه سوریه شیعه اثنی عشری هستند؟

پاسخ:
نصیریه سوریه که به نام علویون[۱] نیز شناخته شده اند، شیعه دوازده امامی و پیرو فقه جعفری[۲] می باشند. این گروه علاوه بر سوریه در مناطق جنوبی ترکیه و مناطق شمالی لبنان نیز حضور دارند.[۳]
همانطور که گفته شد آنها در اصول اعتقادیشان دارای معتقدات شیعه اثنی عشری می باشند و همچون امامیه، ادله تشریع را قرآن، سنت، اجماع و عقل می دانند.[۴]
در باب فروع الدین نیز به نماز، اذان و اقامه، روزه، زکات، خمس، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و تولی و تبری معترف و مقر می باشند.[۵]
از این رو حساب نصیریه های دوازده امامی را از حساب نصیریه های غالی باید جدا کرد.[۶] زیرا نصیریان غالی مسلک به حلول الوهیت در حضرت علی ـ علیه السّلام ـ و اینکه سلمان فارسی فرستاده آن حضرت است و ارادت به ابن ملجم و اینکه شراب از نور است قائل می باشند.[۷]در خصوص نصیریان دوازده امامی باید گفت، با وجود عینیت و یگانگی ای که بین آنها و سایر شیعیان دوازده امامی وجود دارد ولی باز هم بر آنها انتقادات و ایراداتی وارد است که از جمله آنها اهمال در انجام فرائض و واجبات می باشد.[۸] البته این ایراد و منقصت با تمام بزرگیش باعث نمی شود که کسی را متهم به خروج از اسلام و مذهب بکنیم چرا که چه بسیار افرادی هستند، که اموری را معتقد و معترف هستند امّا در انجام آنها کوتاهی و سستی می کنند به عنوان مثال چه بسیار افرادی که نماز را به عنوان یکی از واجبات دین قبول دارند امّا در بجا آوردن آن کوتاهی می کنند. یا چه بسیار مسلمانانی که روزه را به عنوان یکی از فرائض دینی قبول دارند، امّا از انجام آن به هر طریق کوتاهی می کنند.
علاوه بر این، انتقادات دیگری بر نصیریه سوریه وارد است که به دو نمونه از آن اشاره می کنیم:
۱.عدم اتحاد و عملکرد قبیله ای.
۲. محروم کردن زنان از ارث.[۹]
و موارد دیگر که بیشتر آنها از قبول نداشتن شریعت مقدس اسلام و مذهب جعفری ناشی نمی شود بلکه عدم تقید به شرع بین آنها بر می گردد به آداب و رسوم غلطی[۱۰] که در آن مناطق در میان آن مردم رسوخ کرده است.
شاید مهمترین عامل این رویکرد در میان نصیریه دو امر ذیل باشند.
۱ـ تسلط طولانی مدت حکومت عثمانی بر مناطق نصیریه نشین که آنها را به شدت از مراکز شیعی دور نگه داشته و با ظلم و ستم خود آنان را در فقر مالی و فرهنگی گرفتار کرده بودند و این عقب ماندگی و دور نگه داشتن از مراکز علمی و فرهنگی منجر به ضعف شریعت شده بود.
۲ـ دوری از مراکز علمی و حوزه­های علمیه شیعه و عدم ترویج شریعت توسط علمای فرهیخته که این هم ریشه در تسلط عثمانی­ها داشت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. فرهنگنامه فرقه های اسلامی، شریف یحیی الامین، ترجمه محمدرضا موحدی.
۲. فرهنگ فرق اسلامی، محمد جواد مشکور
۳. تاریخ العلویون، محمد امین.
۴. تاریخ الشیعه فی ساحل بلاد الشام الشمالی، هاشم عثمان.
[۱] . هاشم عثمان، هل العلویون شیعه، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۱۰.
[۲] . علی عزیز ابراهیم، العلویون، مقدمه محمد مهدی شمس الدین، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۵ق، ص۵۲.
[۳] . حیاه الشهید الاول، گروهی، ص۳۵۸، پاورقی ۲، مرکز المصطفی ـ صلّی الله علیه و آله ـ .
[۴] . العلویون، همان، ص۷۷ـ۷۸.
[۵] . همان، ص۷۸ الی ۸۰.
[۶] . هل العلویون شیعه، همان، ص۴۱.
[۷] . ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش، ص۳۲۶.
[۸] . هل العلویون شیعه، همان، ص۱۰۲.
[۹] . همان، ص ۱۰۴.
[۱۰] . همان، ص ۹۸.