برای کنترل غریزه شهوت در سنّ نوجوانی یا جوانی چه باید کرد؟

بی‎تردید یکی از نیرومندترین غرایز، نیروی شهوت و غریزه جنسی است. این نیرو که از ابتدای تولد به صورت نهفته در وجود آدمی به ودیعه نهاده شده است. تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بی‎تحرکی را پشت سر می‎گذارد، اما به محض شروع دوران نوجوانی آرام، آرام زمان بیداری و شکفتگی آن فرا می‎رسد و رفته رفته تمامی وجود نوجوان را در برمی‎گیرد و بر تمامی رفتار انسان اثر می‎گذارد. به همین دلیل غریزه جنسی و نیروی شهوت فرد را با مشکلاتی مواجه می‎سازد.
برای جلوگیری از حس شهوت راه‎های متعددی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‎کنیم. اما قبل از آن بیان این نکته لازم است که کنترل غریزه جنسی به صورت خداپسندانه که منطبق با فطرت انسانی باشد، امری ممکن و در عین حال پیچیده و دشوار است. آنهایی که از مبانی اخلاقی و معنوی محکم و متینی برخوردارند و نیز از شرایط خانوادگی خوب و مطلوبی از حیث ارزش‎های اخلاقی بهره‎مند هستند و اراده قوی دارند، به خوبی می‎توانند از پیامدهای منفی آن مصون باشند. برای کنترل غریزه هم خود فرد و هم والدین و اطرافیان مسئولیت دارند. آن چه مربوط به خود فرد می‎شود و سؤال شما نیز از این زاویه طرح گردیده، عبارتند از: ۱. برنامه‎ریزی برای کار مداوم
نوجوانان از نیروی سرشار و فوق‎العاده‎ای برخوردارند. این نیرو اگر در زمینه‎های دیگر مورد استفاده قرار نگیرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرایط سنی نوجوان در قالب امور جنسی و شهوانی ظاهر خواهد شد. اگر نوجوانان به کار مداوم عادت کنند و نیرو و توان خود را در این زمینه به مصرف برسانند تا حدودی از انحرافات اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی در آنان پیشگیری می‎شود. کارهای بدنی موجب تعادل جسم و روان می‎شود. اگر نیک بنگریم افرادی که به کار مداوم مشغول هستند و نیرو و استعدادشان در زمینه‎های مثبت و سالم به کار می‎اندازند، کمتر دچار انحرافات اخلاقی و بحران‎های روحی می‎شوند. کار موجب می‎شود نیرو و انرژی نوجوان قبل از آن که به چربی‎های اضافی تبدیل گردد و اختلالاتی در ساز و کار اندام‎های بدن ایجاد گردد، از طریق سوخت و ساز مفید و سالم به مصرف برسد.[۱] ۲. تنظیم خواب
تحقیقات نشان می‎دهد که بیشتر انحرافات به خصوص در زمینه مسایل جنسی از فکرهای ناسالم و خیال پردازی‎هایی که نوجوانان قبل از به خواب رفتن دارند، ناشی می‎شود. اگر نوجوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و یک سری مسایل و موضوعات مربوط به دوره نوجوانی، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشیده خواهد شد. بنابراین، یکی از روش‎های پیشگیری از انحرافات این است که برنامه خواب به صورت دقیق تنظیم شود و تا زمانی که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نروید. وقتی به رختخواب بروید که کاملاً خسته و آماده خواب هستید. لازمه این کار این است که در طول روز مشغول فعالیت‎های مهم بوده و به اندازه کافی کار کرده باشید.
طبیعی است اگر نوجوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود و چون افکار و اندیشه‎های شهوانی و تحریک‎آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ نوجوان می‎آیند، نوعی تنظیم ساعات خواب برای نوجوان، ضرورت خاصی می‎یابد. یکی از روان‎شناسان در این باره می‎گوید: نیمه اول شب بیش از نیمه دوم آن به بدن نیرو می‎دهد بنابراین باید از آن به نحوی مفید استفاده شود. و صبحگاهان به محض اینکه از خواب بیدار شدید. بی‎درنگ از بستر برخیزید و توجه داشته باشید که بامدادان بیدار ماندن در بستر خواب، بسیار زیان‎بار است، جسم را سست و ناتوان می‎سازد و وسوسه‎های شوم در دل فرد ایجاد می‎شود.[۲] ۳. دوری از محیط‎های آلوده و ناسالم
یکی از علل و عوامل انحرافات جنسی و به طور کل انحرافات اخلاقی، محیط آلوده و محرک‎های شهوانی است. محیط از طریق وارد نمودن عناصر محرک در گرایش‎های انحرافی، منجر به طغیان غریزه جنسی در نوجوان می‎شود. مسایلی از قبیل بدحجابی، بی‎حجابی، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، سریال‎های تلویزیونی و فیلم‎های خارجی و هم‎چنین استفاده نادرست از اینترنت در تحریک شهوت و غریزه جنسی نوجوان مؤثر است شاید برای برخی از نوجوانان یادآوری و تذکر مسایل دینی و اخلاقی چیز بیهوده و غیر ضروری تلقی شود، زیرا آنها نه در فکر سلامت خویش هستند و نه مسایل اخلاقی و دینی را می‎پذیرند، اما برای شما که روحیه مذهبی قوی دارید و همین مسئله باعث شد تا نگران آینده‎تان باشید، گفتن این مسایل مهم و ضروری است. اگر واقعاً‌ می‎خواهید از جوانی‎تان به خوبی استفاده کنید و در راه درست و سالم گام بردارید، سعی کنید از محیط‎های آلوده و دیدن عوامل تحریک کننده، جدّاً پرهیز نمایید. ۴. استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
یکی از زمینه‎های پیدایش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آنها از اوقات فراغت است.[۳] اوقات فراغت طولانی و بی‎برنامه نوجوانان را عاصی و سرگردان می‎کند. آنها به تدریج سرخورده و مأیوس می‎شوند و در نتیجه به دنیای درون خویش پناه می‎برند و در کنج خلوت و انزوا راهی برای مشغولیت خود می‎جویند. ۵. پیشگیری از روابط ناسالم
نوجوانانی که روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بی‎بندوبار دوست و رفیق هستند، کم‎کم به انحرافات کشیده می‎شوند و تحت تأثیر امور شهوانی قرار می‎گیرند. نفوذپذیری نوجوانان از دوستان و همسالان بیش از سایر گروه‎ها است. در سنین بلوغ صحبت‎های آهسته و در گوشی بین نوجوانان بیشتر می‎شود و محور این گفتگوها، غالباً مسایل جنسی و امور شهوانی است که به صورت مخفیانه و به دور از انظار بزرگترها طرح می‎شود. برای پیشگیری از انحرافات اخلاقی سعی کنید از دوستی‎های آلوده و مشکوک جداً‌ پرهیز نموده و با افراد سالم و مذهبی ارتباط برقرار نمایید.[۴] ۶. پرورش تقوا و معنویت در وجود خویش
همه آنچه بیان شد، به نحوی می‎توانند در پیشگیری از انحرافات اخلاقی و طغیان شهوت و غریزه جنسی نقش داشته باشند، اما آن چه بیش از همه ضروری است و به صورت زیربنایی در شخصیت و رفتار نوجوان مؤثر است. پرورش معنویت و تقویت ایمان و تقوای الهی است. ما در عصری زندگی می‎کنیم که جهان به شدت در مادیات فرو رفته و یک سره غرق در جاذبه‎های نفسانی و امور شهوانی گردیده است. در شرایط کنونی،‌خلأ عظیم و هولناکی از اخلاق و معنویت پدید آمده و تمامی مشکلات انسان‎ها نیز از همین جا ناشی شده است.
اگر با تقویت ایمان و نیروی اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقویت گردند، بدون شک بخشی از مشکلات آنان به ویژه در زمینه مسایل اخلاقی و شهوت و غریزه جنسی درمان می‎شود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود که تمام اعمال و رفتار او را خدا می‎بیند و بر اساس عملکرد افراد به آنها پاداش می‎دهد و اساساً سعادت و خوشبختی انسان به دست خودش می‎باشد، در این صورت احتمال اینکه مرتکب گناه نشود بسیار زیاد است.[۵]
یقین داشته باشید، تا زمانی که نیروی ایمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقویت نگردد، هیچ ضمانتی از شهوت و انحرافات اخلاقی وجود ندارد. به خصوص در وضعیت کنونی که عوامل تحریک کننده بسیار زیاد است. بنابراین قبل از هر چیز سعی کنید نیروی ایمان و تقوا را در وجود خویش بارور کنید. اگر فکر و ذهن شما متوجه خدا باشد و همیشه نماز خود را اول وقت انجام دهید، خداوند شما را یاری می‎کند تا از هر گناهی مصون بمانید و تحت تأثیر شهوت و غریزه جنسی قرار نگیرید. خداوند در قرآن می‎فرماید: «ان الصلوه تنهی عن الفحشاء و المنکر»[۶] به درستی که نماز انسان را از هرگونه آلودگی و عمل زشت و گناه دور نگه می‎دارد. نماز واقعی نه تنها والاترین عامل کنترل شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقی تلقی می‎شود، بلکه عامل تهاجمی علیه انحرافات و شهوت‎ها نیز محسوب می‎گردد. ۶. تسهیل و تسریع ازدواج
علاوه بر آن که نوجوان سعی در کنترل شهوت و غریزه جنسی می‎کند، باید برای ازدواج که یگانه راه درست ارضای غریزه جنسی می‎باشد، نیز اقدام کند. از ۱۸ سالگی به بعد شما می‎توانید جداً به فکر ازدواج باشید و اگر شرایط را مساعد می‎بینید، از همین حالا مقدمات آن را فراهم کنید.
امید است با رعایت این نکات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانید غریزه جنسی و حس شهوت را در خویش کنترل و مهار نمایید و زمانی که فرصت مناسب برای ازدواج فراهم گردید، به ازدواج اقدام کنید،
معرفی کتاب:
۱. علی قائمی، دنیای نوجوانی، سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۱.
۲. ستاره آخوندی، بررسی مشکلات نوجوانان، همشهری، ۱۳۷۸.
۳. موسوی خراسانی، جوان، دار اهل‎بیت _ علیهم السّلام _ ۱۳۷۸.
علی _ علیه السّلام _ می‎فرماید: اکره نفسک علی الفضائل فان الرذائل انت مطبوع علیها»[۷]
با سعی و مجاهدت فضایل اخلاقی را به نفس سرکش خود تحمیل کن، زیرا خواهش طبیعی بشر بر شهوات و رذایل اخلاقی است.
[۱] . علی قائمی، دنیای بلوغ، سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۰، بخش سوم.
[۲] . سیبوانس استانس، آن چه یک جوان باید بداند، ترجمه: کاسمی، شرکت سهامی کتاب‎های جیبی، ۱۳۵۶، ص ۳۸.
[۳] . وحید ذوالاکتاف، فراغت فرصتی برای باز آفرینی،‌انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول، ۱۳۸۰، فصل سوم.
[۴] . تیم هوخ، دنیای پسران، ترجمه، کتایون تجلی، انتشارات پیدایش، ۱۳۸۰، قسمت سوم.
[۵] . حسن موسوی خراسانی، جوان، دار اهل‎بیت _ علیهم السّلام _ ، چاپ اول، ۱۳۷۸.
[۶] . عنکبوت، ۴۵.
[۷] . کلینی،‌کافی، ج ۱، ص ۲۵.
( اندیشه قم )