از هر دو نفری که سیگار کشیدن را از دوره جوانی شروع میکنند، یک نفر به علت عوارض آن، جان خود را از دست میدهد. این واقعیت تلخ را تحقیقات کارشناسان ثابت میکند. سالانه بیش از پنجاه هزار نفر در ایران بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست میدهند. این آمار در معیار جهانی به روزانه ده هزار نفر میرسد، این آسیب ها به دلیل بیش از چهارهزار نوع ماده سمی و خطرناک موجود در ترکیبات سیگار است که انواع سرطان ها و سکته های قلبی و مغزی از عوارض آن به شمار می آید.
تا چند سال پیش، کشیدن سیگار در کشورهای اروپایی هیچ محدودیتی نداشت، اما از سال ۲۰۰۴ کشور ایرلند کشیدن سیگار را در اماکن عمومی ممنوع اعلام کرد و به دنبال آن کشورهای سوئد و ایتالیا نیز قوانینی برای منع استعمال دخانیات وضع کردند. امروزه در بیشتر کشورهای اروپایی محدودیت هایی در اینباره اعمال می شود. در کشور فرانسه کشیدن سیگار در بیمارستان ها، مدارس، ادارات، ایستگاه های راهآهن و فرودگاه ها ممنوع است و متخلفان با جریمه های نقدی تا سقف ۶۸ یورو روبه رو می شوند. در انگلستان این جریمه ها شدیدتر است و گاه تا ۲۵۰۰ پوند هم میرسد.
یک تأمل:
این که آمریکا و کشورهای اروپایی با وضع این قوانین سخت و ایجاد محدودیت های بسیار می کوشند مصرف دخانیات را در کشورشان کاهش دهند، اما از آن سو، شرکت ها و کارخانجات تولید دخانیات آنها هر چه بیشتر محصولات خود را به کشورهای جهان سوم سرازیر کرده و در تبلیغ کالاهایشان هم از هیچ چیز کوتاهی نمیکنند، سؤالی است که باید جوانان و نوجوانان عزیز کشور ما درباره آن تأمل کنند.
دود دست دوم:
براساس یافته های محققان، دود سیگار دست دوم شامل بیش از پنجاه نوع ماده سرطانزا و حداقل ۲۵۰ ماده شیمیایی خطرناک است و در این میان بیشترین خطرها متوجه کودکان و نوجوانانی است که با والدین سیگاری خود زندگی می کنند. در همین حال گفته شده احتمال ابتلا به سرطان ریه در افراد غیرسیگاری که با افراد سیگاری زندگی میکنند سی درصد بیشتر از دیگران است و در بزرگسالان به بروز بیماریهای قلبی و سرطان ریه و در کودکان به سندرم مرگ زودرس و بیماری های ریوی منجر میشود. مصرف دخانیات در حالی سالیانه جان پنج میلیون نفر را در جهان می گیرد که با وضع برخی قوانین میتوان درصد بالایی از اثرات آن را کنترل کرد.
متأسفانه براساس پیشبینی های انجام شده آمار تلفات مرگ و میرهای ناشی از مصرف سیگار تا سال ۲۰۲۰ روزانه به ۲۵ هزار نفر میرسد.
سیگاری ها در محدوده زمان:
شاید این انتقاد مطرح شود که با منع سیگار کشیدن در اماکن عمومی، افراد به خانه ها پناه میبرند و زن و بچه هایشان را در معرض آلودگی های ناشی از دود دست دوم سیگار قرار میدهند اما با یک تحلیل ساده میتوان گفت: افراد بیش از نیمی از وقت خود را در خانه خواب هستند و مابقی آن را نیز که در کنار زن و فرزند میگذرانند به علت برخی حساسیت ها کمتر به کشیدن سیگار در محیط خانه رغبت نشان می دهند و این میتواند آغازی برای کمتر سیگار کشیدن و یا ترک مصرف دخانیات باشد.
سیگار کشیدن تحفه غرب و اروپا برای جوانان ایرانی بود و با تقلید از هنرپیشه های سینمای غرب رواج یافت. حالا اما به نظر میرسد کسانی که به سادگی به خاطر همین تقلیدهای سطحی، سیگاری شده اند نتوانند به همین راحتی با ممنوعیت سیگار کشیدن در اماکن عمومی کنار بیایند.
در حالی که پلیس های بسیاری از کشورهای اروپایی در خیابان ها و اماکن عمومی به گشتزنی می پردازند تا با متخلفان و افرادی که در معابر عمومی سیگار میکشند برخورد کنند، آیا میتوان روزی شاهد بود در کشور ما هم مثل بسیاری از طرح های ضربتی، طرح پلیس سیگار نیز مطرح شود و به اجرا درآید؟
یک تدبیر بی فایده:
آیا افزایش قیمت سیگار راه حل مناسبی است؟ تجربه سال های گذشته نشان داده که افزایش قیمت سیگار نتوانسته مهاری برای کاهش استعمال سیگار باشد بلکه سیگاری های کم درآمد را به طرف کشیدن سیگارهای ارزانتر که هم ضرر بیشتری دارند و هم دود بیشتر در اصطلاح سیگاری ها به سیگارهای گازوییلی معروف است ترغیب کند. وقتی به آسانی با ارایه جریمه ای متوسط فرهنگ استفاده از کمربند حتی در معابر داخلی شهری به رانندگان القا شد چگونه از این اهرم برای منع استعمال دخانیات در معابر عمومی استفاده نشده است؟
شیوه های ترک سیگار:
هماکنون در کشور ما در بسیاری از شهرها کلینیک ترک دخانیات دایر است. داوطلبان ترک سیگار با مراجعه به این مراکز از خدمات مشاوره ای رایگان و مراقبت های دوره ای زیر نظر پزشکان کلینیک استفاده میکنند. از سوی دیگر براساس یکی از آخرین مطالعات بیماری و سلامت، ۷/۱۱ درصد از افرادی که به این مراکز مراجعه میکنند افراد زیر چهل سال تشکیل می دهند و دو سوم آنان نیز نخستین سیگار خود را در سنین جوانی ۱۵ تا ۲۴ سال تجربه کرده اند.
سیگار فریب می دهد:
سیگار یکی از بزرگترین مشکلات بهداشتی قابل پیشگیری در همه جوامع است. اغلب افراد سیگاری ادعا میکنند سیگار باعث کاهش عصبانیت و تنش و رفع اضطراب و خستگی آنان می شود، اما تحقیقات نشان می دهد شروع به مصرف دخانیات، جنبه روانی دارد و سیگار تنها به صورت گذرا و موقت، عصبانیت را کاهش میدهد ولی ساعتی بعد اضطراب و نگرانی شدت بیشتری میگیرد.
سیگار میان دانش آموزان:
شیوع مصرف سیگار در میان نوجوانان رو به افزایش است و متأسفانه هر ساله سن شروع به استعمال دخانیات کاهش مییابد. در یک تحقیق آزمایشی که در نواحی شهری و روستایی برخی از شهرستان ها میان ۱۹۵۰ دانش آموز، ۱۹۵۰تن از والدین و ۴۶۸ تن از مسئولان مدارس به صورت تصادفی انجام گرفت، چهاردرصد دختران، ۹/۱۲درصد پسران و در مجموع ۷/۸ درصد از کل دانش آموزان گفته بودند که روزانه دست کم یک نخ سیگار می کشند. جالب اینجاست که متوسط سن دختران و پسران دانش آموز چهارده تا پانزده سال بود.
برخی از مسؤولان بهداشت کشور هنوز امیدوارانه به این معضل نگاه میکنند و با بیان این که هنوز هم ایران به نسبت کشورهای دیگر آمار استعمال سیگار کمتری دارد، میگویند: اجرای برنامه های فرهنگی و پیشگیرانه میتواند آمار فعلی را نیز کاهش دهد و حداقل مانع از گرایش سایر افراد و پیوستن آنان به جامعه سیگاریها شود. به راستی آیا روزی شاهد استعمال آخرین نخ سیگار در میان سیگاری ها خواهیم بود؟
