نگاهی به مشکلات و موانع دوران عقد

ازدواج یکی از شیرین ترین و در عین حال مهمترین مراحل زندگی هر فرد است، زیرا انتخاب همسر در واقع، انتخاب شریکی برای تمام عمر خواهد بود. در فرهنگ ما ایرانی ها پس از توافق دختر و پسر و خانواده ها با یکدیگر، تا فراهم شدن امکانات جشن و شروع زندگی مستقل، مدت زمانی صرف می شود که به آن دوران عقد می گویند. این مدت فرصت خوبی است تا همسران جوان بتوانند به خوبی با اخلاق و روحیات یکدیگر آشنا شوند. اما در این میان با وجود شیرینی های این دوران، گاه مسایل و نگرانی هایی ذهن عروس و داماد را مشغول می کند که نمی دانند چطور باید با آنها کنار بیایند. اهمیت آموزشهای صحیح در این زمینه هم بدان دلیل است که از دلسردی و اختلاف احتمالی در آینده پیشگیری شود.
شاید عجیب به نظر برسد اما بعضی از زوجهای جوان با وجود خاطرات شیرین دوران عقد، این مرحله را مانند عالم برزخ می دانند. این تشبیه از آن جهت مصداق دارد که در واقع دختر و پسر علاوه بر زندگی در خانه پدری، باید مسؤولیت مضاعفی را نسبت به فرد دیگری به عنوان همسر بپذیرند. ضمن آنکه هر دو خانواده توقعات خاص خود را داشته و انتظار دارند که عروس یا داماد، نقش خود را به بهترین نحو انجام دهد که این حالت احساس ناخوشایندی را به همسران منتقل می کند. در چنین شرایطی است که هر یک از زوجها ازدواج را مانعی برای استقلال فردی و آزادی بیان خود می بینند و به نوعی همسرشان را در این زمینه مقصر می دانند.
مناسب ترین مدت برای دوران عقد
به عقیده صاحبنظران مناسب ترین مدت برای دوران عقد ۶ ماه تا یک سال است. در این مدت دختر و پسر می توانند خصوصیات شخصیتی، اجتماعی، خانوادگی و… طرف مقابل را بشناسند و تصویر روشنی از زندگی مستقل خود در آینده به دست آورند. البته عوامل دیگری مانند تیزهوشی همسران جوان، روابط عمومی بالا و صداقت نیز می تواند به آنها کمک کند که در مدت زمان بسیار کوتاهی به درک و شناخت دقیق از یکدیگر برسند.
محدودیتها و دلواپسی ها
” یکی از مهمترین مسایل دوران عقد، دلبستگی و علاقه شدید زوج جوان به یکدیگر و تمایلشان برای دیدارهای مکرر است که این موضوع نیز می تواند در برخی شرایط مشکل آفرین باشد. گاه خانواده عروس از رفت و آمدهای مکرر داماد گله مندند “روز در هفته و زمانی که خانواده آمادگی دارند، به منزل دعوت کند. در این شرایط معمولاً دختران جوان نمی دانند چطور مسأله را مدیریت کنند. آنها از طرفی هراس دارند که اگر موضوع را با همسرشان در میان بگذارند، مسأله را تعبیر بر بی علاقگی کند. از طرف دیگر نمی توانند همه شرایط را در یک خانواده چند نفره برای خود به شکل مناسب در آورند. سختگیریهای بیش از حد خانواده دختر گاه به حدی است که مانع از گردش و تفریح آنها می شود. بعضی والدین به شدت مخالف مسافرت دخترشان در دوران عقد هستند که همین مسأله به ظاهر ساده می تواند منشأ ناراحتی ها و اختلافهای زیادی در آینده شود.
محسن. الف در این باره به گزارشگر ما می گوید: «ما تازه مراسم عقدکنان را از سر گذرانده بودیم و چهار روز تعطیل بودم. یکی از دوستان ما را دعوت کرده بود تا با هم به یک سفر ۲ روزه برویم. هر چه به پدر همسرم اصرار کردم اجازه دهد به این سفر برویم، گفت خوبیت ندارد دختر عقد کرده با همسرش به مسافرت برود. دو روز با همسرم دعوا کردیم و همه چیز را گردن یکدیگر انداختیم. دو روز بقیه تعطیلات را هم خانه ماندیم یا رفتیم توی شهر، دوری زدیم. الان که فکرش را می کنم، هنوز نمی توانم بفهمم چرا پدر همسرم با سفر ما مخالفت می کرد.»
معایب دوران عقد طولانی
رفتار اطرافیان با عروس و داماد نیز به نوبه خود می تواند نگرانی های آنها، بخصوص عروس جوان را تشدید کند. گاه در خلال سؤالهای معمول در میهمانی ها و مجالس ذهن او مشغول می شود. یکی از معایب طولانی شدن دوران عقد و به ویژه مشخص نبودن زمان خاصی برای ازدواج، همین مسأله است. تصور دیگران راجع به زندگی و همسرش دائماً ذهن او را درگیر می کند. دختر جوانی که دوران عقدش حدود ۳ سال طول کشیده است، می گوید: «به هیچ وجه دوست ندارم به میهمانی و بخصوص جشن عروسی بروم؛ چون تحمل نگاههای دیگران را ندارم، حتی اگر واقعاً هم منظوری نداشته باشند. دوستان و اطرافیانم که این مرحله را گذرانده اند مرتب دلشان به حالم می سوزد و از من می خواهند که هر چه زودتر زندگی مستقلم را شروع کنم.» متأسفانه بعضی از خانواده ها نیز متوجه نیستند که چطور با ابراز نگرانی بر دلشوره دخترشان می افزایند. همین دخترخانم در ادامه می گوید: «رفتار پدر و مادرم به شدت با من و همسرم سرد شده بود و گاه و بیگاه از شلوغی محیط خانه به خاطر خرید جهیزیه گله می کردند.»
از جمله دیگر معایب طولانی شدن دوران عقد می توان به دلسردی همسران از یکدیگر اشاره کرد. گاه افرادی بدون آنکه بدانند دخترخانم ازدواج کرده، به او پیشنهاد ازدواج می دهند که او را دچار تردید می کند. گرچه به طور حتم همسرش را دوست دارد و نمی خواهد از او جدا شود، اما ذهنش درگیر می شود و جملاتی مانند «کاش هنوز مجرد بودم و
” رفتار اطرافیان با عروس و داماد نیز به نوبه خود می تواند نگرانی های آنها، بخصوص عروس جوان را تشدید کند. گاه در خلال سؤالهای معمول در میهمانی ها و مجالس ذهن او مشغول می شود. “
می توانستم با فلانی ازدواج کنم، شاید هم خوشبخت تر می شدم.» مرتب به سراغش می آید.
عقاید دست و پا گیر
بعضی خانواده ها نیز به شدت پایبند آداب و رسومی هستند که شیرینی این دوران را برای فرزندانشان تلخ می کند. مثلاً وقتی هدیه ای برای عروس یا داماد می برند، دایم در این فکر هستند که طرف مقابل چه هدیه ای و با چه ارزش و قیمتی برای فرزندشان می آورند. این مسأله گاه آنقدر جدی می شود که بر روابط عروس و داماد نیز تأثیر سؤ می گذارد. در این زمینه گاه تحمیل ها به عروس و داماد نیز می تواند شیرینی لحظات آنها را تلخ کند.
 به تجربه مرد جوانی در این باره توجه کنید: «خانواده همسرم جزو آن دسته از اقوامی هستند که رفت و آمد زیادی با هم دارند. اما من ترجیح می دهم تا روابط رسمی تری داشته باشم و پایبندی شدید برای شرکت در جمع را نمی پسندم. از آنجا که همسرم نمی توانست آنها را متقاعد کند، هر بار که نوبت این میهمانی های فامیلی می شد، از روز قبل سعی می کرد تا مرا راضی کند. اگر تسلیم می شدم که هیچ؛ اما اگر قبول نمی کردم باید تا چند روز نگاههای سنگین پدر و مادرش را تحمل می کردم.»نکته دیگر اینکه در دوران پیش از ازدواج، خانواده تمام حرکتها و رفتارهای فرد تازه وارد را زیر نظر دارند و معمولاً عروس یا داماد از این حالت «زیر ذره بین بودن» شکایت دارند.
گرچه در زمان خواستگاری، روابط زوجین و خانواده ها شکل رسمی تری دارد و برخی رفتارها را می پوشاند؛ اما در خلال رفت و آمدها و نزدیک شدن آنها به یکدیگر، کم کم این نواقص نمایان می شود. بنابراین یکی دیگر از مهمترین مسایل دوران عقد، شناخت اخلاق، روحیات، آداب و رسوم و عقاید فردی و خانوادگی زوجهاست. بنابراین اعمال رفتار و تدبیر صحیح در این زمینه می تواند به کمرنگ شدن اختلافها و حل آنها کمک کند.
کلام آخر…
گرچه سطح فرهنگ مردم نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است؛ اما هنوز هم بسیاری از خانواده ها آمادگی لازم برای پذیرش فرد جدید را ندارند. چالش اصلی در این زمینه تفاوت نگاههای خانواده های دختر و پسر است.
به لحاظ سنتی خانواده دختر معمولاً محدودیتهای بیشتری برای او قائلند و قبول شرایط جدید زندگی فرزندشان برای آنها کمی مشکل خواهد بود. از طرفی خانواده پسر نیز تمایل دارند تا عروس را بیشتر در کنار خود و در جمع میهمانی های خانوادگی ببینند و به عبارت ساده تر او نقش همسری را تمام و کمال برای پسرشان ایفا کند که همین تضادها می تواند ذهن همسران جوان را درگیر کند. نگرانی ها گاه به همین جا ختم نمی شود؛ در شرایطی دیده می شود که اصرار بیش از حد خانواده داماد و یا سختگیری والدین عروس، کار را به ناراحتی های جدی و حتی طلاق می کشاند.