یکی از سه اصلی که دین مقدس اسلام بر آن ها استوار است، اعتقاد به معاد می باشد، یعنی ایمان به این که خدای متعال همه را پس از مرگ، دوباره زنده می کند و به حساب اعمالشان رسیدگی فرموده، نیکوکاران را پاداش نیک و نعمت جاوید می دهد و بدکاران را به سزای کردارشان می رساند و این روز، «قیامت» نامیده می شود.
معاد و ادیان و ملل :
همه ادیان و مذاهبی که به پرستش خدای متعال دعوت می کنند و بشر را به نیکوکاری امر و از بدکاری نهی می نمایند، برای انسان، معاد و زندگی دیگری پس از مرگ قایلند، زیرا هرگز تردید نمی کنند که نیکوکاری وقتی ارزش خواهد داشت که پاداش نیکی به دنبال خود داشته باشد و چون این پاداش، در این جهان مشهود نیست، ناگزیر پس از مرگ در جهان دیگری و با زندگی دیگری خواهد بود. گذشته از آن، در مقابر بسیار باستانی که کشف می شود، علایم و آثاری دیده می شود که دلالت دارد بر این که انسان قدیم به زندگی دیگری پس از مرگ، ایمان داشته و به حسب اعتقاد خود برای این که مرده در آن جهان، آسایش داشته باشد، تشریفاتی انجام می داده است.
معاد در قرآن :
قرآن کریم در صدها آیه، معاد را به مردم تذکر می دهد و هرگونه شک و ریب را ازآن نفی می کند و در موارد زیادی برای افزایش بصیرت و رفع استبعاد آفرینش نخستین اشیا، قدرت مطلقه خداوندی را به مردم یادآوری می نماید، چنان که می فرماید: اولم یر الانسان انا خلقناه من نطفه فاذا هو خصیم مبین و ضرب لنا مثلا و نسی خلقه قال من یحی العظم وهی رمیم قل یحییها الذی انشاها اول مره و هو بکل خلق علیم (یس آیه ۷۷ تا ۷۹)، خلاصه ترجمه: آیا انسان نمی بیند که ما او را از قطره آبی آفریدیم؟ آن گاه به مقام مخاصمه بر می آید و آفرینش خود را فراموش می کند و برای ما مثل آورده، می گوید: این استخوان های پوسیده را چه کسی زنده می کند؟ بگو: آن ها را کسی زنده می کند که روز نخستین، از نیستی به وجود آورده است، چنان که روز نخستین آفریده، دوباره نیز می تواند وجود دهد. و گاهی افکار مردم را به زنده شدن زمین در بهار، پس از مرگ زمستانی، هدایت کرده، قدرت خدا را تذکر می دهد، چنان که می فرماید: و من آیته انک تری الارض خشعه فاذا انزلنا علیها المآء اهتزت و ربت ان الذی احیاها لمحی الموتی انه علی کل شی ء قدیر (فصلت آیه ۳۹)، خلاصه ترجمه: یکی از نشانه های خدای متعال این است که زمین را مانند مرده ای بی حس و بی حرکت مشاهده م یکنی و همین که بارانی نازل کردیم به جنبش درآمده، سرسبز می شود، خدایی که این زمین مرده را زنده می کند، مردگان را نیز زنده خواهد کرد، زیرا وی به همه چیز قادر وتوانا است. و گاهی از راه استدلال عقلی پیش آمده، نهاد خدادادی انسان را برای اعتراف به این حقیقت بیدار می کند، چنان که می فرماید: و ما خلقنا السماء و الارض و ما بینهما بطلا ذلک ظن الذین کفروا فویل للذین کفروا من النار ام نجعل الذین آمنوا وعملوا الصالحات کالمفسدین فی الارض ام نجعل المتقین کالفجار (سوره ص آیه ۲۷ و ۲۸)، خلاصه ترجمه: آسمان و زمین و آنچه را در میان آن ها است، بیهوده (و بازیچه) نیافریدیم (زیرا اگر همین بود که انسان مثلا به وجود آید وچند روزی بگردد و بخوابد و بمیرد و باز یکی دیگر به همین ترتیب مکرر شود، آفرینش جهان کاری بیهوده و بازیچه بیش نبود، با این که کار بیهوده از خدای حکیم سر نمی زند) آنان که به معاد کافرند، آفرینش را بیهوده پنداشته اند، آیا مردمان مومن و نیکوکار را با مردمی مفسد و تبه کار یکسان قرار می دهیم؟
زیرا در این جهان، نیکوکار و زشت کردار به پاداش کامل اعمالشان نمی رسند، اگر جهان دیگری در بین نباشد که در آن هرکدام از این دو دسته به پاداش مناسب رفتار و کردار خودشان برسند، هر دو دسته پیش خدا یکی خواهند بود و این منافی عدل الهی است.
