حجاب فرمان خداست و پروردگار متعال در قرآن کریم در مورد واجب بودن حجاب و حدود آن در پنچ آیه صریحا دستور فرموده ، ولى در مورد حفظ عفّت و پاسدارى از حریم آن در قرآن بیش از ده آیه وجود دارد. (که در کتاب حجاب و عفاف بحث خواهد شد، انشاءاللّه .)
آیاتى که به طور صریح اصل حجاب را براى زنها واجب و لازم و ضرورى دانسته پنج آیه مى باشند که عبارتند از آیه ۳۰ سوره نور، و آیه ۵۹ و ۵۳ و ۳۳ و ۲۳ سوره احزاب که به ترتیب به بررسى آنها مى پردازیم .
در آیه ۳۰ سوره نور مى خوانیم :
اى پیامبر! به بانوان با ایمان بگو چشمهاى خود را (از نگاه کردن به نامحرمان ) فرو بندند و عورتهاى خود را بپوشانند، و زینت هاى خود را جز آن مقدارى که نمایان است ، آشکار نسازند و با روسرى و چادر، سر و گردن و سینه و اندام خود را بپوشانند و زینت و (برجستگیهاى اندام ) خود را هم از زیر چادر ظاهر نکنند، مگر براى شوهرانشان و پدرانشان وپدرشوهرانشان و پسرانشان و پسران همسرانشان و برادرانشان و پسر برادرانشان و پسران خواهرانشان و زنانِ هم مذهبشان و کنیزانشان و مردانیکه به هر دلیل تمایلى به زن ندارند و کودکانى که از امور جنسى بى اطلاعند (غیر از ممیّزین ). و پاهاى خود را به زمین نکوبند تا زینتهاى پنهانشان ظاهر شود و همگى به سوى خدا توبه کنید اى مؤ منان ، باشد که رستگار شوید.
حجاب در کتاب آسمانى دومین آیه اى که بر وجوب رعایت حجاب براى زنان در برابر نامحرمان ، دلالت صریح مى کند، آیه ۵۹ سوره احزاب است که مى خوانیم :
اى پیغمبر! به همسران و دخترانت و بانوان مومن بگو: با روپوشها و روسرى ها و چادرها و جلبابها خود را بپوشانند. زیرا این کار (چادر پوشیدن ) موجب مى شود که بهتر به عفت شناخته شوند، و مورد آزار و تعرض هوسرانان قرار نگیرند. (و اگر تاکنون خطا و کوتاهى از آنها سر زده توبه کنند، زیرا) خدا همواره آمرزنده ، و مهربان است .
این آیه نیز به اصل وجوب حجاب براى بانوان ، تصریح نموده است و در پایان به یکى از فلسفه هاى حجاب که عدم آزار از ناحیه مزاحمها است اشاره کرده است .
مى توان گفت : این آیه در قرآن جامع ترین آیه در حفظ حجاب و حریم عفّت است ، به خصوص با توجه به آیه قبل از خود، و آیه بعد که شدیدترین هشدارها را به متجاوزین حریم عفّت داده است .
در این آیه دو مطلب در مورد حجاب هست که با بررسى آن دو حقیقت مطلب آشکار مى گردد، یکى آنکه منظور کلمه یُدنینَ چیست و دوم آنکه منظور از جلباب چه مى باشد؟ یُدْنِینَ در اصل از دُنُوّ به معنى نزدیک کردن است ، منظور از آن در این آیه این است که زنان باید لباس حجاب مثلاً چادر را از خود دور نسازند، و صورت و بدن خود را به وسیله آن بپوشانند.
علاّمه شهید مطهّرى در توضیح این مطلب مى نویسد:
استفاده : زنان از روپوشهاى بزرگ که بر سر افکنده اند، دو جور بوده است ، یک نوع صرفا جنبه تشریفاتى و اسمى داشته است ، همانگونه که در عصر حاضر بعضى از بانوان چادرى را مى بینیم که چادر داشتن آنها صرفا جنبه تشریفاتى دارد، با چادر هیچ جاى بدن خود را نمى پوشانند، بلکه آن را رها مى کنند، وضع چادر بر سر کردنشان نشان مى دهد که اهل پرهیز از معاشرت با مردان نامحرم نیستند، و از اینکه مورد بهره بردارى چشمها قرار بگیرند، امتناعى ندارند.
نوع دیگر بر عکس بوده و هست ، زن آن چنان با مراقبت لباسها و چادر خود را مى گیرد و آن را رها نمى کند که نشان مى دهد که اهل عفاف و حفاظ است ، و این کار نیز خود به خود آژیر دور باشى براى دزدان ناموس ایجاد مى کند و ناپاک دلان را مایوس مى سازد)
نتیجه اینکه جمله یُدنینَ بیانگر آن است که ازپوشش باید به صورت صحیح استفاده شود،وآن را جّدى گرفت ،نه صورى وتشریفاتى ، و گرنه چه بسا بعضى ازپوششها حتّى مثل چادر به خاطر رها نمودن آن ، همچون ویترینهاى مغازه ها، هیجان انگیزتر شده ، و نبودش بهتر از بودنش است .
جمله جلباب جامه گشادى است که از روسرى بزرگتر و از عبا کوچکتر است . و یا پیراهن و یا جامه اى گشاد و بزرگى است که از ملحفه ، (ملافه یا روپوش بزرگى همانند چادر است ) که زنان به وسیله آن (بنا به تفسیر المیزان ) صورت و گردن و جامه هاى خود را مى پوشانند …
نتیجه اینکه آیه مذکور مى گوید: زنان باید با پوششى گشاد و وسیع سر و سینه خود را (تا پا) به خوبى بپوشانند، به گونه اى که موجب تهیج هوسبازان ، و به دنبال آن مورد مزاحمت آنها قرار نگیرند، بنابر این زنان مسلمان ، براساس این آیه ، نباید با لباسهاى چسبان ، در برابر چشم مردم ظاهر شوند.
اصلاً: فلفسه حجاب و پوشش ، بیشتر از اینرو است که باعث تهیج مردان و جوانان و فساد و گسترش فحشا نگردد.
حجاب در قرآن
سومین آیه اى که حجاب را براى عموم بانوان واجب و ضرورى دانسته آیه پنجاه و سه سوره احزاب است که فرموده : هر گاه از زنان (پیامبر) متاعى یا چیزى را از وسایل زندگى خواستید از پس پرده و حجاب بخواهید زیرا این کار براى قلبهاى شما و ایشان پاک و پاکیزه و بهتر است .
این آیه نیز اختصاص به زنان پیامبر دارد زیرا یکى از فوائد حجاب عدم ارتباط غیر ضرورى زن و مرد را متذکر مى شود.
چهارمین و پنجمین آیه حجاب ، آیه ۳۲ و ۳۳ سوره احزاب است که مى خوانیم :
اى همسران پیامبر شما مثل زنهاى معمولى نیستید، تقوا پیشه کنید، و به طور هوس انگیز حرف نزنید تا بیمار دلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگوئید و در خانه هاى خود بمانید و مثل دوران جاهلیت میان مردم ظاهر نشوید.
دو آیه فوق گرچه خطاب به زنان پیامبر اکرم (ص ) است ، ولى بانوان دیگر نیز در حکم و معنا با آنها شریک هستند، و راز خطاب به آنها به خاطر الگو قرار دادن آنها است و بخاطر تاکید بیشتر است . مثلاً بقول خودمان به در مى گویند که دیوار بشنود، والا بانوان پیغمبر مبرّا هستند…
در آیه نخست به یکى از دستورهاى حفظ حریم عفّت دستور داده شده که زنان با نازو کرشمه و صداى نرم و تهیج انگیز سخن نگویند، تا کسانیکه دلشان بیمار است به طمع هوسهاى جنسى بیفتند، بلکه به خوبى و شایستگى سخن بگویند.
در آیه دوم سخن از حجاب و پوشش به میان آمده و بیانگر آن است که برهنگى و رعایت نکردن حجاب از شئونات عصر جاهلیّت بوده و شما باهتک حریم حجاب ، جاهلیت دیگرى بوجود نیاورید.
واژه تبرج در گفتار اهل لغت به معنى (خود نمایى و جِلوه گرى است .
در لغتنامه مصباح المنیر آمده : تبرج زن یعنى : زن زینتها و زیباییهاى خود را براى نامحرمان ظاهر سازد و در لغتنامه العین آمده : زنى که زیباییهاى گردن و چهره اش را به نامحرمان نشان دهد تبرّج نموده است .
منظور اینکه این آیه به بانوان تاکید مى کند که حریم حجاب و عفّت خود را حفظ و زیباییهاى اندامشان را ظاهر نسازند، و از خودنمایى و جلوه گرى به طور جدّى خود دارى نمایند و جاهلیت دیگرى همچون جاهلیت عصر پیامبر (ص ) را که زنان در آن هنگام رعایت حجاب نمى کردند و با جلوه گرى در برابر دیدگان هوس آلود مردان ظاهر مى شدند به وجود نیاورند.
بنابر این در منطق قرآن ، بى بند و بارى زنان ، و بى حجابى و بدحجابى آنها، نه تنها تمدّن و نشانه ترقى و رشد نیست ، بلکه یک نوع واپس گرایى و جاهلیت و پستى است و باید به شدّت با آن مبارزه نمود.
نتیجه اینکه زن مسلمان و پیرو قرآن و شیعه و اهلبیتى و ولائى ، در گفتار و رفتار و لباس پوشیدن ، نباید در نزد نامحرمان خود را برجسته نشان دهد و موجب جلب توجّه آنها به خود گردد، و اگر خود را برجسته و جالب نشان دهد، مثل زنان جاهلیت رفتار کرده که در کوچه و بازار به گونه اى راه مى رفتند که نامحرمان را به سوى خود جلب کرده و به دنبال خود مى کشاندند.
