موقع شنیدن موسیقی حس و حالتان خوب میشود و احساس آرامش میکنید؟ برای لحظهای احساس میکنید از تمام مشکلات زندگی رها شدهاید؟ اگر عاشق شنیدن موسیقی هستید، پس شما هم از جرگهی خواص هستید. پژوهشهای جدید نشان میدهد شنیدن موسیقی سلامت ذهنی را بهبود بخشیده و سلامت جسم را بهطرز عجیب و حیرتانگیزی تقویت میکند. مغز انسان دارای عملکرد بسیار پیچیدهای است که در بسیاری موارد حتی خود ما نیز قادر به درک آن نیستیم. محققان پس از بررسی تحقیقات وسیع و فراوان، موفق به کشف تاثیر عمیق موسیقی بر کارکرد این عضو حیاتی بدن انسان شدهاند.
۱. در هنگام گوش دادن به موسیقی، در اثر آزاد شدن هورمون دوپامین توسط مغز، لرزهای را در سرتاسر بدن خود حس میکنید.
در واقع این لرزه درست در لحظهی اوج آهنگ اتفاق میافتد. دوپامین هورمونی است که در صورت احساس سرخوشی و لذت در بدن شما ترشح شده و به صورت کاملا مستقیم با جنب و جوش و هیجانهای شما در ارتباط است. در این تحقیقات همچنین مشخص شد که چرا موسیقی نقش بسیار مهم و حیاتی را در تمام مناسبتهای احساسی و هیجانی انسانها از بدو آفرینش ایفا کرده است.
۲. فعالیتهای بسیار محدودی وجود دارند که باعث میشوند تمام بخشهای مغز فعال شوند و شنیدن موسیقی یکی از این فعالیتها بهشمار میرود.
یک گروه تحقیقاتی با استفاده از روش تصویرسازی رزونانس مغناطیستی کارکردی (FMRI)، عملکرد مغز یک گروه نمونه را در حال گوش دادن به موسیقی ثبت کرد. FMRI نوعی تصویربرداری است که تصاویری متناوب از مغز در حال فعالیت و سپس در حال استراحت را ثبت کرده و سپس این تصاویر را از یکدیگر بطور دیجیتالی تفریق میکند که حاصل این پردازش، عملکرد مغز در اثر تغییرات جریان خونی را از لحاظ فیزیولوژیکی نشان میدهد. یافتهها حاکی از این بود که شنیدن موسیقی باعث فعال شدن مناطق شنیداری و به کار گرفتن حجم عظیمی از شبکههای عصبی در مغز میشود. در واقع پژوهشگران بر این باورند که گوش دادن به موسیقی میتواند باعث فعال شدن مناطق احساسی، محرکی و خلاقیت در مغز شود.
۳. نواختن موسیقی در دورههای منظم و بهطور مرتب، ساختار مغزی شما را تغییر خواهد داد.
انعطافپذیری مغزی که انعطافپذیری عصبی نیز نامیده میشود، به معنای توانایی مغز برای تغییر در هر سنی است. این تغییر میتواند در جهت بهتر و یا بدتر شدن مغز باشد. همانگونه که تصور میکنید این انعطافپذیری نقش بسیار مهمی در پیشرفت و یا زوال مغز و نیز در شکلدهی شخصیتهای متمایز ما دارد. تحقیقات نشان دادهاند هنگامی که در حال یادگیری و یا نواختن موسیقی هستید، سطح کورتکس در نوازندگان حرفهای در بالاترین حد ممکن، در نوازندگان مبتدی در حد متوسط و در افراد عادی به نسبت سایرین در پایینترین حد خود قرار خواهد داشت. (کورتکس مادهی خاکستری رنگ پوشانندهی سطح مغز است که رابطهی مستقیمی با هوش و تواناییهای ذهنی افراد دارد.)
۴. واکنش مغز در لحظهی شنیدن موسیقی همانند واکنشی است که در هنگام غذا خوردن از خود نشان میدهد.
در واقع موسیقی شما را شادتر میکند. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، دوپامین هورمون شیمیایی است که در مغز ترشح میشود. این مادهی شیمیایی رابطهی مستقیمی با احساس رضایت یا حالت سرخوشی دارد. احساس رضایتی که از اعتیاد، روابط عاطفی و حتی غذا خوردن حاصل میشود و دوپامین دقیقا همان هورمونی است که باعث لذت فرد از انجام این اعمال خواهد شد. تحقیقی که در رابطه با استفاده از ابزار موسیقی بر روی افراد انجام شده نشان میدهد که فعالیتهای مغزی افراد در لحظهی شنیدن موسیقی دقیقا همانند فعالیت مغزی در هنگام میل کردن غذای مورد علاقهی آن فرد است. پس بار دیگر که به تقویت عاطفی نیاز داشتید، بهمدت ۱۵ دقیقه به آهنگ مورد علاقهتان گوش بدهید. تمام کاری که برای خوب کردن حالتان باید انجام دهید همین است!
۵. گوش دادن به موسیقی در هنگام ورزش میتواند تا حد قابل توجهی در بهبود سطح عملکرد شما تاثیرگذار باشد.
تحقیقات سالهای اخیر بهخوبی نشان داده است برای بعضی از ورزشکاران و خیلی از آنهایی که میدوند، پیادهروی تند میکنند یا به هر شکلی ورزش میکنند، موسیقی یک ضرورت است و نه یک چیز اضافه و فانتزی! در ۱۰ سال گذشته تحقیقات زیادی روی نقش موسیقی در ورزش صورت گرفته و به روشنی معلوم گردیده که چرا برای خیلی از افراد ورزش کردن بدون موزیک تقریبا غیر ممکن است. موسیقی میتواند هنگام فعالیت ورزشی، حالت ذهن و بدن را تغییر دهد، حواس را از درد و خستگی پرت کرده، روحیه را تقویت کند، استقامت را بالا برده و حتی عملکرد متابولیسمی را افزایش دهد. شاید بتوان گفت که موسیقی نوعی داروی قانونی و مجاز برای دوپینگ در ورزش است! پس اگر میخواهید کارایی خود در هنگام ورزش کردن را به اوج برسانید، به آهنگهایی گوش بدهید که برایتان الهامبخش هستند.
۶. ضربان قلب شما متناسب با موسیقی که به آن گوش میدهید تغییر خواهد کرد.
موسیقی میتواند ضربان قلب، فشار خون و حتی تنفس شما را تنظیم کند. در تحقیقی با مشارکت ۲۴ نفر داوطلب مشخص شد که افرادی که برای مدتی به نواختن یک ساز پرداختهاند و یا حتی به طور مداوم به موسیقی گوش فرا میدهند در مقایسه با افراد عادی، مشخصا توانایی بیشتری در تشخیص اصوات متفاوت حتی به هنگام تماشای فیلم به زبانهای دیگر دارند. نتایج غیرمنتظرهی این مطالعه نشان داد آواهای مختلف سبب تغییرات در سیستم قلبی عروقی و ساقهی مغز این افراد شده و همچنین کنترل برخی رفتارهای غیرارادی از جمله تنفس و ضربان قلب را بر عهده خواهد داشت.
۷. اثر موسیقی ملایم در کاهش استرس همانند عملکرد یک جلسه ماساژ عالی است و سلامت را بهبود میبخشد.
گوش دادن به آهنگی که از آن لذت میبرید سطح هورمون کورتیزول را در بدن کاهش داده و در نتیجه سطح استرس را در بدنتان به شدت پایین میآورد. اشاره به این نکته به این دلیل حائز اهمیت فراوانی است که استرس عامل ۶۰٪ از تمام بیماریها و امراض شناخته شده است. پس به شما توصیه میکنیم برای حفظ سلامت و آرامش خود در طول روز رادیو را روشن کنید، همراه آن آواز بخوانید و یا حتی با ضربآهنگ آن پای خود را به زمین بکوبید.
۸. فواید یادگیری موسیقی و تاثیر آن بر مهارتهای انسانی در یک نگاه
جنینهای ۴ ماه به بالا قادر به تشخیص صدای موسیقی آرام و کلاسیک بوده و رشد سریعتر و بهتری را در شکم مادر از خود نشان میدهند.
کودکانی که بهمدت ۳ سال دروس موسیقی را فرا گرفته باشند، از اعتماد بهنفس بیشتری نسبت به افراد عادی برخوردارند. (دانشگاه مک گیل کانادا)
یادگیری موسیقی قبل از سن ۷ سالگی کمک فراوانی به فرآیند شکلگیری ارتباطات بخشهای حرکتی و احساسی مغز میکند. (دانشگاه کنکوردیا مونترال کانادا)
افرادی که بهمدت ۹ ماه دروس موسیقی را فرا گرفته باشند دارای IQ سهبرابر بالاتر از افراد عادی هستند. (دانشگاه تورنتو کانادا)
یادگیری دروس موسیقی برای کودکان بسیار مفیدتر از دروس کامپیوتر بوده و میتواند تا حد زیادی مهارتهای استدلالی آنها را در علوم و ریاضیات بهبود بخشد. (مجله علمی نورولوژیک – فوریه ۱۹۹۷)
افراد برای یادگیری موسیقی احتیاج به بردباری و پشتکار فراوان داشته و در نتیجه انضباط و قانونمداری از مشخصههای بارز یک موزیسین خوب و حرفهای بهشمار میآید.