به نقل از روابط عمومی انتقال خون استان کردستان، هاوین الماسپور، جوان‌ترین اهداکننده خون استان کردستان است که تنها یک روز پس از ۱۸ سالگی و پس از کسب شرایط اولیه اهدای خون با حضور داوطلبانه در مرکز انتقال خون سنندج آمادگی خود را جهت کمک به همنوعان نیازمند اعلام کرد و پس از پذیرش و اهدای نمونه خون به جمع اهداکنندگان خون پیوست.
الماسپور، متولد سال ۱۳۷۹ و دانش آموخته رشته عکاسی است، قصه اهدای خون خود را کمی متفاوت‌تر از سایرین می‌داند و می‌گوید: مدت ها قبل از آنکه به سن ۱۸ سالگی برسم برای اهدای خون و یاری رساندن به بیماران نیازمند روزشماری می کردم.
خود او این حکایت را زیباتر روایت می‌کند: سن قانونی برای اهدای خون ۱۸ سال تمام است و من ۲۸ اردیبهشت ۹۷ به این سن رسیدم، این روز جمعه بود و صبح روز بعد جز اولین اهداکنندگانی بودم که در مرکز انتقال خون حضور یافتم و پس از گذشت سه ماه از آن تاریخ برای اولین بار یک واحد خون کامل اهدا کردم.
الماسپور با بیان اینکه پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی نیز چند بار به مرکز انتقال خون مراجعه کرده است، ادامه داد: در روزهایی که فراخوان حضور داوطلبان با گروه خون o منفی برای نجات جان مصدومین زلزله کرمانشاه از تلویزیون پخش می‌شد چند بار به انتقال خون مراجعه کردم تا شاید بتوانم با اهدای خون موثر باشم اما به دلیل نرسیدن به سن قانونی از اهدای خون منع شدم.
با اهدای گروه خونی O منفی می‌توانم نقش مؤثرتری در کمک به همنوعانم داشته باشم
وی در خصوص نوع گروه خون با ابراز خرسندی عنوان کرد: گروه خون O منفی دهنده همگانی خون محسوب می‌شود و در شرایط اورژانسی و برای نجات برخی بیماران نیز بیشترین کاربرد را دارد و خوشحالم که از این طریق نیز می توانم نقش موثرتری در نجات جان همنوعانم داشته باشم.
الماس پور بر نقش خانواده ها در نهادینه شدن فرهنگ اهدای خون و انتقال آن به نسل های بعد تاکید و بیان کرد: پدر و عمویم اهداکننده مستمر خون هستند و بارها شاهد بوده‌‌ام که سالانه چندین بار داوطلبانه خون اهدا کرده‌اند یا پس از اعلام فراخوان و دریافت پیام کوتاه از جانب سازمان انتقال خون در مراکز اهدای خون حضور یافته اند.
وی به انگیزه اصلی خود برای تبدیل شدن به یک اهداکننده خون اشاره کرد و گفت: معتقد هستم اهدای خون یک امر خداپسندانه و انسان‌دوستانه است به همین خاطر سعی دارم افراد بیشتری را نسبت به این مقوله که یکی از بهترین راه های افزایش مشارکت اجتماعی بانوان در جامعه است تشویق کنم.
وی با بیان این نکته که مشارکت کمتر بانوان در اهدای خون بیش از آنکه ناشی از عوامل حقیقی باشد معلول رواج برخی اطلاعات و باورهای نادرست است، گفت: بسیاری از همسن و سال های من این تصور را دارند که دچار کم خونی هستند و حتی این حس را نیز به من القا کرده بودند در صورتی که قبل از اهدای خون تست های تشخیص کم خونی انجام می شود و افراد کم خون معاف می شوند.
ترس از ابتلا به بیماری های عفونی و عدم موافقت خانواده یکی از موانع اهدای خون در بانوان است
الماسپور ترس از سوزن و ابتلا به بیمارهای عفونی، عدم موافقت خانواده و وزن کم را از دیگر موانعی برشمرد که بانوان جوان از آنها یاد می کنند و بیان کرد: من ۵۷ کیلوگرم وزن دارم و پس از اهدای خون نیز نه تنها مشکلی نداشته‌ام بلکه توانسته ام مادر و عمه ام را نیز به اهدای خون تشویق کنم و حتما برای تشویق دیگر بانوان نیز تلاش خواهم کرد.
لازم به ذکر است؛ کردستان یکی از استان هایی است که آمار اهدای خون بانوان آن بیش از میانگین کشور است؛ با این حال تنها پنج درصد از بانوان ایرانی اقدام به اهدای خون می‌کنند و این در حالی است که در کشور های توسعه یافته این آمار قریب به ۵۰ درصد است.
روند اهدای خون چگونه است؟
در هنگام مراجعه به سازمان انتقال خون مراحل زیر جهت اهدای خون انجام می‌شود:
۱_ مرحله ثبت نام: در این مرحله ابتدا جزوه‌های آموزشی مخصوص به اهدا کننده ارائه می‌شود. بعد از مطالعه جزوه و تابلوهای آموزشی، در صورتی که فرد شرایط اهدای خون را دارا باشد، با ارائه کارت شناسایی معتبر عکس دار (برای اهداکنندگان بار اول صرفا کارت ملی) از او ثبت نام به عمل می‌آید.
۲_ مصاحبه و معاینه: در این مرحله پزشک پرسش‌هایی را در زمینه سوابق پزشکی، وضعیت فعلی و رفتارهای شخصی مراجعه کننده مطرح می‌کند و معاینه مختصری از او بعمل می‌آورد. وزن، فشارخون، نبض و درجه حرارت اهداکننده اندازه‌گیری و ثبت می‌شود و در انتها برای ارزیابی کم خونی، آزمایش سنجش هموگلوبین خون صورت می‌گیرد.
در صورتی که اهدا کننده، کم‌خون باشد مجاز به اهدای خون نخواهد بود؛ بنابراین خانم‌های داوطلب اهدای خون نباید نگران کم خونی پس از اهدای خون باشند؛ زیرا پس از اهدای خون از این نظر مورد بررسی قرار می‌گیرند. این مرحله از اهدای خون جهت حفظ سلامت فرد اهدا کننده و گیرنده خون ارزش بسیاری دارد و با توجه به وجود دوره پنجره برای برخی بیماری‌ها، دقت و صداقت در پاسخ به این سؤالات اهمیت فوق العاده‌ای دارد.
۳_ مرحله خودحذفی محرمانه: تمامی اطلاعاتی که از افراد دریافت می‌شود کاملا محرمانه خواهند ماند با این وجود ممکن است آنها به دلیل ترس یا احساس گناه از گفتن بعضی از حقایق یا رفتارهای خود خودداری کنند؛ به همین دلیل در این مرحله پرسشنامه‌ای به افراد داده می‌شود که در آن از آنها پرسیده می‌شود: “آیا فکر می‌کنید بهتر است پس از انجام خونگیری از خون شما برای بیماران استفاده شود یا خیر؟” در صورتی که پاسخ “استفاده نشود” را انتخاب و برگه را به درون صندوق بیاندازد به این ترتیب خون دریافت شده از چرخه انتقال خون حذف می‌شود. این راهکار تأثیر زیادی در افزایش میزان سلامت خون گردآوری شده دارد.
۴_ مرحله خونگیری: ابتدا فرد روی تخت خونگیری قرار می‌گیرد. با محلول ضدعفونی کننده ناحیه داخلی آرنج ضدعفونی می‌شود و با استفاده از وسایل استریل، سوزن خونگیری را که به یک کیسه مخصوص متصل است به رگ ناحیه آرنج وارد می‌کنند. در آنجا که تمامی وسایل مورد استفاده استریل و یکبار مصرف هستند بنابراین به هیچ وجه خطر آلودگی فرد را تهدید نمی‌کند. در هر اهدای خون حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر از خون فرد گرفته می‌شود یعنی با هر اهدای خون فقط یک کیسه خون می‌توان اهداء کرد. مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک کیسه خون به اندازه کافی پر شود حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه است.
۵_ مرحله استراحت و پذیرایی: پس از پایان خونگیری فرد به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی تخت استراحت می‌کند و در خونگیری از اهداء کننده خون مراقبت می‌شود. معاینه، خونگیری و استراحت حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه طول می‌کشد.
بعد از اهدای خون چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
_ پس از اتمام خونگیری بازوی خود را چند دقیقه بالا نگه داشته و بر روی محل خونگیری فشار دهید.
_ چند دقیقه در حالت درازکش و سپس نشسته استراحت کنید، بدن شما به این زمان نیاز دارد تا خود را با حجم خون اهدایی تطبیق دهد.
_ برای بلند شدن از روی تخت خونگیری از فشار بر بازویی که از آن خونگیری شده پرهیز کنید.
_ بلافاصله پس از انتقال به سالن پذیرایی آب میوه و مواد خوراکی سبک مصرف کنید.
_ با مسئول ترخیص جهت اندازه گیری مجدد تعداد نبض و میزان فشارخون همکاری کنید.
_ چسب محل ورود سوزن را تا ۴ ساعت برندارید.
_ برای حمل کیف و وسایل خود، از بازویی که خونگیری انجام شده استفاده نکنید.
_ حداقل تا یک ساعت پس از اتمام فرآیند خونگیری از مصرف دخانیات خودداری کنید.
_ تا ۴ ساعت پس از اهدای خون از بلند کردن و حمل اشیاء سنگین با دستی که از آن خونگیری شده خودداری کنید.
_ تا ۲۴ ساعت پس از اهدای خون ورزش و فعالیت‌های بدنی سنگین انجام ندهید (پیاده‌روی مانعی ندارد).
در چه شرایطی از اهدای خون منع می‌شویم؟
دلایل مختلفی برای منع موقت اهدای خون وجود دارند که عبارتند از:
_ ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا
_ اقدامات دندانپزشکی اخیر حداکثر تا ۷۲ ساعت
_ مصرف برخی داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها، آسپرین، دریافت واکسن و…
_ حالات خاص مانند بالا و پائین بودن فشار خون، بارداری، شیردهی، سقط جنین و…
_ داشتن برخی رفتارهای پرخطر مانند ارتباط جنسی حفاظت نشده، حجامت، خالکوبی، طب سوزنی و سوراخ کردن گوش.
بنابر اعلام سازمان انتقال خون، در معافیت موقت، افراد موقتاً از اهدای خون معاف می‌شوند. یعنی فرد در مراجعه فعلی خود نمی‌تواند خون اهدا کند ولی می‌تواند پس از سپری شدن مدت زمانی معین که طول آن بسته به علت معافیت متفاوت است، دوباره برای اهدای خون مراجعه کند.
شرایط اهدای خون
_ حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۵ سال
_ حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم
_ فواصل اهدای خون هر ۸ هفته یکبار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یک سال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم‌ها از ۳بار تجاوز نکند.
_ همراه داشتن اصل کارت شناسایی (شناسنامه، گواهینامه، گذرنامه و برای اهداکنندگان بار اول کارت ملی الزامی است)
درصورت وجود سابقه مواردی همچون آلرژی‌ها، مصرف دارو، سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی، ریوی، کلیوی و کبدی، سابقه تزریق خون و فرآورده‌های آن، سابقه غش، صرع و تشنج، سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی، سابقه اعمال جراحی، سابقه رفتارهای پر خطر (تماس جنسی خارج از چارچوب خانواده)، سابقه خالکوبی، حجامت و تاتو، سابقه زردی یا یرقان در خود و خانواده، مسافرت به مناطق آندمیک مالاریا و … حتما پزشک انتقال خون را در جریان قرار دهید.
