کلیپ
پادکست
متن
| دورۀ دستهای پنهانفضای‌مجازی(بخش سیزدهم) |
در پایان این درس، از دانش‌پژوه انتظار می‌رود تا بتواند:
- نقش خشونت وشهوت در تدوین محتوای فضای مجازی چیست؟
بحث لایه محتوا را در خدمتتان بودیم دو بخش گذشت و در حوزه نحوه ارائه محتوای مستقیم یا غیرمستقیم و درباره رمز شدن یا نشدن نکاتی را توضیح دادیم و بعد رفتیم در جلسه بعد راجع‌به سیاست‌های سیاستگذاری محتوایی نکاتی ر خدمتتان عرض کردیم.
نکته بعدی درباره لزوم طراحی وبرنامه ریزی در اقدامات است، اینکه طرف مقابل ما واقعاً طراحی می‌کند وقتی مفهوم غیرت را وقتی می‌خواهد بزند برنامه‌ریزی می‌کند که من در ده سال آینده می‌خواهم چه‌کار کنم برنامه ام چیست طراحی می کند که:
در این ده سال این پیام‌ها را به این شکل در این پلتفرم ها در این قالب‌ها در این خدمات در این زیر قالب و سبک و زیر سبک برای این طیف مخاطبان مطرح می کنم که در ده سال آینده خروجی بگیرم.
گاهی اوقات هم نه بلند مدت نیست فوری فوتی باید کاری انجام شود که آن هم با طراحی است.
عموماً در مسائل بنیادین دینی وقتی بخواهند کاری کنند مثلا در بحث حجاب و حیا و غیرت ولایت‌مداری و اینها معمولاً با برنامه‌ریزی می‌انجام می دهند و چند سال برنامه‌ریزی می‌کنند، طراحی می‌کنند و بعد کارشان را جلو می‌برند و این چیزی است که ما متأسفانه در آن ضعف داریم.
مقام معظم رهبری در جلسه ای که با اعضای شورای عالی فضای مجازی داشتند فرمودند:
یک مسأله، مسأله‌ی تولید محتواست. دستگاه تولید محتوا لازم داریم. ما در زمینه‌ی تولید محتوا نمیتوانیم اطمینان کنیم به تصادفات و آنچه پیش می‌آید. بانکهای اطلاعاتی هستند البته. [اما] باید بنشینید روی این مسأله -تولید محتوا- طراحی کنید، فکر کنید. ما البته جوانهای خوشفکر متدین داریم، افراد به دردبخوری برای تولید محتواهای اجتماعی داریم، حوزه‌های علمیه را داریم که دستشان در این زمینه واقعاً باز است. بعضی از دانشگاهی‌ها را داریم، همین طور که عرض کردم، جوانهای خیلی خوبی در این زمینه داریم. البته بانکهای اطلاعاتی را هم داریم. از اینها باید استفاده کنید. دستگاه تولید محتوا را تقویت کنید؛ ما به این مسأله احتیاج داریم.[۱] (۳/۱۱/۹۶)
معمولاً سیستم تولید محتوا اینگونه است منتظریم تا حادثه ای اتفاق بیفتد بعد برویم برای آن تولید محتوا کنیم، آن هم بد نیست اما در حد تب‌بر است؛ برنامه‌ریزی می‌خواهد سیاستگذاری می‌خواهد طراحی می‌خواهد، این نکاتی بود درباره بخش دوم ما در بخش سوم می‌خواهیم روایاتی را خدمت تان بخوانیم و از مجموع این روایات بحث جایگاه خشونت و شهوت در تدوین محتوا را خدمتتان توضیح بدهیم، من نه روایت نقل می کنم و توضیح وبرداشتی از هر روایت را بیان می کنم و بعد در آخر جمع‌بندی خواهم کرد.
- در برخی از روایات، کسی که شهوتش بر عقلش غلبه کند، از حیوانات بدتر معرفی شده است:
«مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهَائِم؛[۲]»
هر کس شهوتش را بر عقلش چیره سازد، از چهارپایان بدتر است.
توضیح روایت:
خشونت و شهوت را مدنظر داشته باشید قلب و عقل را هم مدنظر داشته باشید مریض شدن نفس و قلب و عقل هم در نظر داشته باشید این سه‌تا خیلی مهم است پس اول می‌فرماید کسی که شهوتش بر عقلش غلبه کند از چهارپا بدتر و چون از مدار انسانیت کلا خارج شده از مدار حیوانیت هم خارج شده است.
خوب قاعدتاً یکی از برنامه‌های ویژه دشمن این است که اشاعه فحشا کند قرآن تصریح می‌کند که عده‌ای دنبال این هستند که بین مومنین اشاعه فحشا کنند:
(إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفَاحِشَهُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ[۳])
- پاره‌ای از روایات نیز پیروی از شهوات را شدیدترین گناهان بیان می‌کنند:
«لَیسَ فِی الْمَعَاصِی أَشَدُّ مِنِ اتِّبَاعِ الشَّهْوَهِ فَلَا تُطِیعُوهَا فَیشْغَلَکمْ عَنْ ذِکرِ اللَّه؛[۴]»
در میان گناهان چیزی سختتر از پیروی از شهوت نیست. بنابراین، از آن پیروی نکنید که شما را از یاد خدا باز میدارد.
توضیح روایت: پس این یکی از دیگر از آثار شوم تبعات از خشونت و شهوت این است که انسان را از یاد خدا می‌اندازد.
- دستهای از روایات شهوتپرستی و خشونت را دشمن‌ترین دشمنان بشر معرفی می‌کنند:
«مَا مِنْ عَدُوٍّ أَعْدَی عَلَی الْإِنْسَانِ مِنَ الْغَضَبِ وَ الشَّهْوَهِ فَاقْمَعُوهُمَا وَ اغْلِبُوهُمَا وَ اکظِمُوهُمَا؛[۵]»
برای انسان هیچ دشمنی دشمنتر از خشم و شهوت وجود ندارد، پس آن دو را سرکوب کنید و مقهورشان سازید و آتش آنها را فرو نشانید!
توضیح روایت: پس این بسیار دشمن خطرناکی است خوب الان که این غضب وشهوت دشمن‌ترین دشمنان قاعدتاً دشمنان انس و جن از این حربه علیه ما استفاده خواهند کرد.
برویم ببینیم درواقع چه منفعتی غیر از این مسئله برای صهیونیست ها دارد که اینگونه مطالب را لابه‌لای فیلم هایشان می‌گذارند که ما را در مسیر بیاندازند که از چهارپا بدتر شویم و درواقع از یاد خدا بیفتیم.
- خطر بزرگ شهوتپرستی در لسان روایات، بردگی دایمی است:
«عَبْدُ الشَّهْوَهِ أَسِیرٌ لَا ینْفَک أَسْرُهُ؛[۶]»
بندۀ شهوت، اسیری است که از اسارت آزاد نمیگردد.
توضیح روایت: یک خاصیتی در این شهوت هست که اگر کسی اسیر این بشود نفرمود لن ینفع یعنی هرگز این درست نمی‌شود و هدایت نمی‌شود که بتواند از این اسارت بیرون بیاید بلکه فرمود لاینفک یعنی این کار خیلی سختی است به این آسانی ها نیست؛ فوق‌العاده کار سخت است که اگر کسی عبد شهوت بشود بتوان او را خلاص کرد.
- در برخی روایات بیان شده است که نفس و عقل شهوتپرست، بیمار است:
«قَرِینُ الشَّهْوَهِ مَرِیضُ النَّفْسِ مَعْلُولُ الْعَقْل؛[۷] »
شهوتپرست نفسش بیمار است و عقلش معلول.
توضیح روایت: کسی که هم‌نشین مسائل غیراخلاقی و شهوانی باشد، این دو ویژگی را پیدا می‌کند:
یکی نفسش بیمار می‌شود.
دوم عقلش معیوب می‌شود معلول می‌شود.
نفس مریض چیست؟
قرآن می‌فرماید:
یا نِساءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفاً (احزاب۳۲)
اى همسران پیامبر! شما مثل یکى از زنان (عادّى) نیستید. اگر تقوا پیشه‌اید پس به نرمى و کرشمه سخن نگویید تا (مبادا) آن که در دلش بیمارى است طمعى پیدا کند، و نیکو و شایسته سخن بگویید.
یعنی این شهوت، این‌قدر اثرگذار و این‌قدر فاجعه‌آمیز می تواند باشد که یک چنین اتفاقی برای فرد رقم بزند.
پس این مرض زمانی اتفاق می‌افتد که فرد قرین شهوت باشد این قرین بودن مهم است هم‌نشینی مهم است.
- در کلام معصومین علیهم السلام عقل، شهوت و غضب دو چیز متضاد معرفی شده‌اند، به گونه‌ای که این دو در یک زمان با هم جمع نمی‌شوند:
«الْعَقْلُ وَ الشَّهْوَهُ ضِدَّانِ وَ مُؤَیدُ الْعَقْلِ الْعِلْمُ وَ مُزَینُ الشَّهْوَهِ الْهَوَی وَ النَّفْسُ مُتَنَازَعَهٌ بَینَهُمَا فَأَیهُمَا قَهَرَ کانَتْ فِی جَانِبِه؛[۸]»
عقل و شهوت با یکدیگر دشمناند، و یاریگر عقل علم است و آرایش دهندۀ خواهش، آرزو و هوس. عقل و شهوت بر سر به دست آوردن نفس با یکدیگر نزاع می‌کنند، پس هر کدام بر دیگری غلبه کرد، نفس به جانب او گرایش پیدا می‌کند.
توضیح روایت: قطعاً یکی از برنامه های جدی شیاطین انس وجن این است که تا آن‌جایی که می توانند این عنصر معارض با عقل را توسعه بدهند تا بالاخره این عنصر شهوت بر عقل غلبه کند تا بتوانند به اهداف خود برسند.
- مواجهه با شهوت و زوال عاقبت‌اندیشی:
«إِذَا أَبْصَرَتِ الْعَینُ الشَّهْوَهَ عَمِی الْقَلْبُ عَنِ الْعَاقِبَه؛[۹]»
وقتی چشم، شهوت را ببیند، قلب از عاقبت‌اندیشی نابینا می‌شود.
توضیح روایت: این یک اثر فوق‌العاده مهم است؛ حال شما بیا مرتب تذکر بده، هشدار بده، آقا این‌طور می‌شه، آقا اون‌طوری می‌شه و…اما این فرد وقتی در معرض این شهوت قرار گرفت از عاقبت‌اندیشی بازمی‌ماند و واقعا اسیر می شود با آن تصویر آلوده و همینطور ادامه پیدا می کند تا کار به جایی می رسد که نمی‌شود درباره آن حرف زد.
این تأثیر شدیدش با آن قرین بودن موجب می‌شود عقل بیمار شود، نفس مریض شود این‌جا عقل از عاقبت‌اندیشی، قلب از عاقبت‌اندیشی باز می‌ماند به همین دلیل فرمودند:
- از سوی دیگر، راهنمایان بشریت فرموده‌اند: کنترل شهوت موجب مدیریت عقل می‌شود و چنین کاری برترین فضایل است:
«مَنْ لَمْ یمْلِک شَهْوَتَهُ لَمْ یمْلِک عَقْلَهُ؛[۱۰]»
کسی که شهوتش را تحت کنترل خود درنیاورد، عقلش در کنترل او نخواهد بود.
«مَنْ غَلَبَ شَهْوَتَهُ ظَهَرَ عَقْلُهُ؛[۱۱]»
کسی که بر شهوتش مسلط شود، عقلش نمایان میگردد.
«اِغْلِبِ الشَّهْوَهَ تَکمُلْ لَک الْحِکمَه؛[۱۲]»
بر شهوت غالب شو تا حکمتت کامل گردد!
توضیح روایت: پس خیلی مهم است که فرمودند که کنترلش کنید مهارش کنید چون خیلی اثرات وحشتناک می‌زند.
- همچنین، برخی از بیانات ائمۀ معصومین علیهم السلام آمده است که شهوت و غضب موجب از بین رفتن عقل می‌شوند:
«الْحِدَّهُ ضَرْبٌ مِنَ الْجُنُونِ لِأَنَّ صَاحِبَهَا ینْدَمُ فَإِنْ لَمْ ینْدَمْ فَجُنُونُهُ مُسْتَحْکم؛[۱۳]»
تندخویی نوعی از دیوانگی است؛ چون تندخو پشیمان می‌شود، و اگر نشود، دلیل بر پا بر جایی دیوانگی اوست.
«غَیرُ مُنْتَفِعٍ بِالْحِکمَهِ عَقْلٌ مَعْلُولٌ بِالْغَضَبِ وَ الشَّهْوَه؛[۱۴]»
عقلی که بیمار خشم و شهوت است، از حکمت و فرزانگی سودی نبرده.
توضیح روایت: امکان ندارد این شخص از حکمت بهره‌مند بشود.
چه کسی از عقل از حکمت بهره‌مند نمی‌شود؟
دقت کنید عقلی که بوسیله غضب مثل خشونت‌های نابجا (خشونتی که برای خدا وبر اساس چهارچوب دین باشد مشکل ندارد مانند هنگام جهاد ودفاع از مملکت) این عقلی که به وسیله خشونت و شهوت بیمار شد از حکمت بی‌بهره است خب خشونت و شهوت با این ۹ روایتی که خواندم چه جایگاهی در تدوین محتوا دارد ؟
وقتی فیلم های تولیدی ها بررسی می شود متوجه می شوید از عناصر محرک احساس که علف هرز سر سبدش خشونت و شهوت است را می‌گنجانند، برای چی؟ بر اینکه گارد شما را بیاورم پایین عقل او زایل کنند ولو به‌صورت موقت؛ حتی وقتی هنوز جنونش مستحکم نشده اما الان عقلش زایل کنیم گاردش را میاوریم پایین پذیرش او نسبت‌به موارد بعدی بعد از این به‌شدت بالا می‌رود و سبک زندگی را منتقل می‌کند، شبهه را منتقل می‌کند، مسائل غیراخلاقی را منتقل می‌کند وبه مخاطب منتقل می‌کند و او می‌پذیرد قبلش گارد داشت، اما کاری با او انجام شد که گاردش بیاد پایین یکی از مهم‌ترین ابزارها این است، واقعاً کاری می‌کند که گارد انسان بیاید پایین.
اثر دومی که از آن استفاده می‌کنند برای این مسئله از حوزه خشونت و شهوت این است که افراد را دائم در معرض این مسائل قرار دهند تا هم عقل شان را بیمار کنند هم نفسشان مریض کند و نفس مریض جرثومه‌ی فساد و فحشاء در اجتماع می شود.
عقل بیمار هم تحلیل‌های مزخرف و با عملکرد مزخرف دائم در زمین شیطان بازی می‌کند و کار درست انجام نمی‌دهد شما هر جور نگاه می‌کنید تحلیل ارزشی نمی توانید انجام دهید.
رسانه ها دقیقا دنبال همین هستند که پذیرش و در خصوص محتوایشان بالا ببرند یک هدف و گارد شما رو بیارند پایین، دوم اینکه یک موجودی درست کنند که نه درست عمل می‌کند نه درست تصمیم می‌گیرد؛ از هر دو جهت فلجش کردند.
این آخرین بخش از توضیحات درباره حوزه محتوا بود، یک جمع‌بندی کلی خدمتتان عرض کنیم:
محتوا یا به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم القا می‌شود.
یا رمزنگاری شده یا رمزنگاری نشده و گفتیم محتوای رمزنگاری شده تا زمانی ندانید چیست ورمز گشایی نشود هرگز در شما تاثیر نمی گذارد مگر چند استثنا که از آیات و ماورا و سحر یا طلسم باشد.
عرض کردیم که در اقدامات فرهنگی وتبلیغی باید سیاستگذاری محتوایی داشته باشد، طرف مقابل بر اساس سیاستگذاری عمل می کند وقتی فیلمی را نقد می‌کنید این فیلم را در کنار سری فیلم های دیگر که در سال ساخت آن فیلم تولید شده است را ببینید.
برای نمونه مثال می‌زنم در سال ۱۳۹۸ فیلم هائی که علیه مسئله غیرت و تعصب نابجایی که موجب می‌شود شما کلی فاجعه درست کنید را ملاحظه کنید ببینید مثل فیلم شنای پروانه با موضوع تخریب مساله غیرت در این سال چقدر فیلم وسریال تولید شده است.
معلوم می‌شود که آن دستگاهی که این فیلم ها را طراحی کرده برایش سیاستگذاری محتوایی داشته است.
این کار را در فیلم می‌کند در انیمیشن در موسیقی در سریال و… نمی‌دونم تو شبکه اجتماعی چهار تا کار دیگر می‌کند و پازل را می برد.
برای هر مخاطبی یک چیزی می آورد مثلاً برای غیرت زدایی و حیا زدایی از یک قشر بازی جی تی ای طراحی می‌کند می دهد دست بچه‌های ما، این بازی مفاسد زیادی دارد اما در این موضوع مفسده ویژه ای دارد.
مساله آخر هم عرض کنم که خشونت و شهوت در تدوین محتوا جایگاه ویژه‌ای دارند و این باسواد رسانه حل نمی‌شود و لو سواد رسانه دینی، لازمه سواد رسانه دینی تقوا است .
تقوا به شما می‌گوید اصلاً نباید این فیلم را ببینی.
از باب مزاح عرض می‌کنم: جوانی می‌گفت پدرم مذهبی بود و من داشتم جی تی ای بازی می‌کردم و لب ساحلم بودم بعد یک بابام اومد تو تا صحنه را دید گفت فلان‌فلان‌شده چه غلطی داری می‌کنی؟ چه‌کار داری می‌کنی؟ گفتم بابا به خدا تقصیر من نیست مأموریت خود چاره ندارم!
بابام یک نگاهی بهم کرد و گفت تو می‌خواهی این وضعیت را تحمل کنی؟ این بی‌حجابی را می‌خواهی تحمل کنی؟ گفتم چه کار کنم؟ گفت بکش این کفار را ومی‌گوید منم گفتم الله‌اکبر و اسلحه رو گرفتم همه رو بستم به رگبار، دونه‌دونه بی‌حجاب ها رو کشتم؛ اینها سواد رسانه نیست.
یا آقایی در کتابش نوشته است: کسی سواد رسانه ایی دارد که بازی را بر اساس اهدافش انتخاب می‌کند، بعد در بحث نقش‌آفرینی بازی جی تی ای را معرفی کرده ودر بخش سبک زندگی، بازی سیمز را؛ دو تا از فاسدترین بازی ها!
قبل از معرفی بازی هم نوشته اگر چیز بدی در بازی بود چشم هایت را ببند و تقوا پیشه کن.
جالبه بعد جلوتر آمده بازی فاسد جی تی ای را معرفی کرده تا بچه ما بازی کند!
به نوجوانی که گیمر بود گفتم اگر قرار باشد هم جی تی ای بازی کنی وهم تقوا را رعایت کنی؛ چگونه این کار را انجام میدهی؟
گفت آن وقت باید کلا چشم‌بسته بازی کنم، از اول تا آخرش، فاجعه است!
می‌خواستم بگویم که این مسائل با سواد رسانه حل نمی شود و باید از دیدن اینگونه صحنه های غیر اخلاقی پرهیز کرد، والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
[۱] https://khl.ink/f/47633
[۲]. بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۹۹.
[۳] سوره نور آیه۱۹
[۴]. غرر الحکم و درر الکلم، ص ۵۶۰.
[۵]. مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۵.
[۶]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۱، ص ۳۴۶.
[۷]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۱، ص ۳۴۶.
[۸]. همان، ص ۲۲۱.
[۹]. غررالحکم و درر الکلم، ص ۲۸۵.
[۱۰]. همان، ص ۲۱۲.
[۱۱]. همان.
[۱۲]. غررالحکم و درر الکلم، ص ۱۳۲.
[۱۳]. نهج البلاغه، ص ۵۱۳.
[۱۴]. غرر الحکم و درر الکلم، ص ۴۷۲.