کلیپ
پادکست
متن
بسم‌الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد قرائتی
عنوان: اختیار انسان
بحث انسان در قرآن بود رسیدیم به اینجایی که انسان یا اختیار دارد یا آزاد است.
یک آیه داریم در قرآن که می‌فرماید یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ خدا هر چه را خواهد (از احکام یا حوادث عالم) محو و هر چه را خواهد اثبات می‌کند، ام‌الکتاب یعنی مادر همه کتاب‌ها، یعنی کتاب اصلی، خدا هرچه بخواهد می‌نویسد و هر چه بخواهد پاک می‌کند.
همه در کتاب خدا ثبت شده یعنی چه؟ این آیه بوی جبر می‌دهد!
جواب این است که مقدرات خدا دوتا است، یکی مقدرات حتمی است که همه چیزها حساب شده است کُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ یکی از اسامی خدا حسیب هست قطرات باران، شن‌ها و …
دوم هم مقدرات حسبی است که یک سری دست خود بنده است، من صدقه بدهم دفع بلا می‌شود، ندهم بلا نازل می‌شود، کمک کنم به مردم، خدا کمک می‌کند، کمک نکنم کمکم نمی‌کند! یک سری از برنامه‌ها مشروط است.
یعنی مقدرات حتمی در کتاب ثبت شده، ولی مقدراتی که حتمی نیست را می‌توانم محو کنم حتی اگر ثابت باشد.
در جامعه هم این است من یک حرفی به شما می‌زنم و پشیمان هم نمی‌شوم، شما کینه من را تا همیشه در دل دارید، چون من پشیمان نشدم و شما هم کینه‌ات ثابت است. یک موقع پا می‌گذارم روی پای شما متوجه نمی‌شوم، می‌گویم ببخشید، معذرت می‌خواهم، چون معذرت خواستم می‌بخشی.
خود شما هم همین‌طور هستید.
چون چنان بودیم، بودیم آن‌چنان چون چنین گشتیم، گشتیم این‌چنین.
مسئله اعمال و رفتار ما حتی در بچه‌ها اثر دارد، یعنی اگر بچه ها هر کار خیری که می‌کند در اجر آن پدر و مادر هم ثبت می‌شود.
قانونی داریم که مَنْ سَنَّ فِى الإِسْلامِ سُنَّهً حَسَنَهً فَلَهُ أَجْرُها … وَ مَنْ سَنَّ فِى الإِسْلامِ سُنَّهً سَیِّئَهً کانَ عَلَیْهِ وِزْرُها وَ وِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِها مِنْ بَعْدِهِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أَوْزارِهِمْ شَىْءٌ اگر کسی راه خیری را بازد کرد مهارتی را یاد داد و تا آخر عمر ثوابش به این هم می‌رسد و ثوابش برای آن مؤسس است.
اما اگر کسی فتنه‌ای را ایجاد کرد و راه بدی را ایجاد کرد، اختراع خطرناکی را ایجاد کرد، هر کس بر اثر آن فتنه و خطا نابود شد، گناه آن را برای آن مؤسس هم می‌نویسند. چون این آن را راه انداخته است برای آن هم می نویسند!
لذا باید حساب کنیم خانه را به چه کسی اجاره داده‌ایم؟ به کسی که خطا می‌کند، فساد می‌کند؟ نتیجه آن چیزی که تولید می‌کنیم چیست، فساد است یا یک امر خیر؟ نتیجه‌ها مهم است.