۵۵.وفای به عهد

بسم‌الله الرحمن الرحیم

کارشناس: استاد قرائتی

عنوان: وفای به عهد    

یکی از چیزهایی که به مردم آرامش می‌دهد این است که مردم احساس کنند مردم به قولشان وفادارند (وفای به عهد)، مرد است و قولش!

اگر افرادی که حرفی می‌زنند مورد اطمینان باشند این باعث آرامش شنونده‌ها می‌شود، اما اگر با خود بگویند نکند این می‌خواهد کلک بزند، دیگر آرامشی نخواهد بود.

وفای به عهد باعث آرامش در جامعه است.

عهدشکنی حرام است. قرآن می‌فرماید فَمَا اسْتَقامُوا لَکُمْ فَاسْتَقِیمُوا لَهُمْ اگر با مشرکان هم عهد بستید بدقولی نکنید، تا آنها زیر وعده خود نزدند شما بدقولی نکنید.

خداوند در قرآن بارها از حضرت ابراهیم ستایش کرده است. وقتی می‌خواهد حضرت ابراهیم را ستایش کند چند نام‌برده مثلاً می‌فرماید ابراهیم حلیم بود و … و چند کمال از او می‌گوید. وقتی به آیه وفا می‌رسد می‌گوید وَإِبْرَاهِیمَ الَّذِی وَفَّى ابراهیم وفایش کمال مطلق است.

اگر وفا نباشد، سنگ روی سنگ قرار نمی‌گیرد، چون اطمینان نمی‌کنند به حرف‌ها.

یکی پرسید امام رضا علیه‌السلام این‌همه طلا می‌خواهد چه کند؟ طلاها را بفروشند بدهند فقرا! به او گفتم هر کشوری سرمایه دارد یا نه؟ این سرمایه‌ها را در کدام بانک و … بگذاریم که اختلاس نکنند و ندزدند؟ طلا آن بالا که باشد خیال همه راحت است.

برای آرامش قدیمی‌ها وقتی می‌خواستند حدیث بخوانند اجازه می‌گرفت از علمای بالاتر، می‌گفتند شما به بنده اجازه بدهید تا مردم اعتماد کنند و آرامش داشته باشند.

امامان می‌فرمایند حرف‌های ما را ریشه‌یابی کنید و با قرآن چک کنید و اگر مطابق نبود به دیوار بزنید! یعنی ما محور ما قرآن است.

ما باید مواظب باشیم به قول‌هایمان عمل کنیم، حتی اگر به یک یهودی قول داده باشیم. این حقوق انسانی است نه اسلامی!

ما دوتا حق داریم، یکی حق اسلامی، چون مسلمانیم باید انجام دهیم مثل نماز و روزه و … یکی حق انسانی، یعنی فرد نامسلمان هم باید انجام دهد.

۳ چیز را اسلام ندارد:

– احترام والدین، خوب و بد باشند، کافر هم باشند باید احسان کنید.

– قول دادید باید عمل کنید، ولو به کافر (وفای به عهد)

– ادای امانت

از مسائلی که باعث آرامش است مواردی است که در فعالیت‌های اقتصادی اسلام وضع کرده است:

– حواله، ضامن شدن، رهن گرفتن، نسیه دادن با سند، شاهد گرفتن، اینها همه باعث اطمینان و آرامش است.

در تمام احکام فقهی ما در دادوستدها نکات آرامش مدنظر قرار گرفته است. حتی داریم اگر مورد نسیه بود، هم شاهد بگیرید و هم بنویسید، گفتند هم دوتا شاهد عادل بگیرید و هم بنویسید، اصلاً اسلام با سرهم‌بندی مخالف است!

اگر یک پزشکی بیخودی نسخه بدهد، اسلام می‌گوید باید به زندان برود، چون با جان انسان‌ها بازی می‌کند. حرف‌ها، نسخه‌ها و دادوستدها همه باید محکم و مستدل باشد. روایت داریم که خدا دوست دارد هرکسی کاری را انجام می‌دهد دقیق و محکم‌کاری کند.

امام خمینی نامه نوشتند که مصلای تهران را محکم و بزرگ بسازید، بدون هیچ‌گونه تزئینات! ما رفتیم دنبال تزئینات،۴۰ سال هست از انقلاب گذشته است و هنوز تمام نشده است!

این که می‌گویند از اعلم تقلید کنید، از باسوادترین‌ها خط بگیرید، برای چیست؟ برای این که به آرامش برسید. شما اگر مغازه‌ای ۵ سال و یکی ۱۰۰ سال سابقه دارد، مطمئناً از او که ۱۰۰ سال سابقه دارد خرید می‌کند.

مجتهد اعلم، یعنی عمق مسائل را بفهمد نه پوست آن را! مثل این که ما به ساختمانی نگاه کنیم نمی‌فهمیم عمق آن چه خبر است، اما یک مهندس کاملاً با نگاه به نقشه عمیق متوجه همه موارد می‌شود. فقیه اعلم یعنی شناخت عمیق داشته باشد، عادل باشد و در کل عمرش گناه کبیره از او ندیده باشیم.

همه اینها به‌خاطر ایجاد آرامش در اسلام است.