اهل مسجد «اهل الله» هستند. «ان عمار بیوت الله هم اهل الله» (الجمع الجوامع، ج۴، ص۳۰۸)
مستحبات ورود به مسجد
۱. داشتن طهارت
خدای متعال می‌فرماید «خوشا به حال بنده‌ای که در خانه خویش وضو گرفته، آن‌گاه مرا در خانه‌ام زیارت کند. بدانید که بر زیارت‌شونده لازم است زائر خویش را گرامی دارد.» (بحارالانوار، ج۸۱، ص۱۴).
۲. پوشیدن لباس فاخر و پاکیزه
۳. خوش‌بو کردن خویش
۴. مستحب است کسى که به مسجد مىرود باوقار گام بردارد.
۵. پیشى گرفتن بر دیگران در رفتن به مسجد
در روایت آمده که بهترین مردم کسی است که قبل از همه به مسجد برود و دیرتر از همه خارج بشود.
۶. صلوات فرستادن به هنگام ورود
در روایت آمده که به هنگام ورود به مسجد ونیز خروج از آن صلوات بفرست.
۷. ورود به مسجد با پاى راست
۸. مداومت داشتن بر رفتن به مسجد
آداب خارج شدن از مسجد
خواندن دعای خروج از مسجد
«اَللّهُمَّ اغفِر لِی وَ افتَح لِی أبوابَ فَضلِک» (تهذیب، ج۳، ص۲۶۳)
برای خروج از مسجد عجله نکنید.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: بیست چیز باعث فقر است [که ازجمله آن‌ها] با سرعت خارج شدن از مسجد است.
با آرزوی زیارت مجدد خارج شوید.
بدون ملاقات و احوال‌پرسی از اهالی مسجد خارج نشوید.
از سمت راست خارج شوید.
با پای چپ خارج شوید.
کفش‌هایتان را به زمین نزنید.
کفش‌های دیگران را پایمال نکرده بلکه آن‌ها را جفت نمایید.
اشیاء همراه خود را در مسجد باقی نگذارید.
راه خانم‌ها را مسدود نکنید.
در صورت امکان مقداری اطراف مسجد بمانید.
به ناتوان‌ها و مستمندان کمک و آن‌ها را همراهی کنید.
حق تقدم با کسی است که داخل می‌شود.
ذکر صلوات بر لب داشته باشید.
برای خروج از مسجد تعارف نکنید.
آشغال‌ها را هرچند کوچک و ریز از مسجد بیرون ببرید.
مکروهات یا امور نامطلوب در مسجد
برای خوابیدن به مسجد رفتن یا سکونت دائم در آن
بیرون کردن و زدن کودکان
منع حضور زنان در مسجد از رفتارهای ناشایست است
مسجد را محل خرید و فروش کردن
سخن‌چینی و غیبت و سروصدا و جنجال
قضاوتی که به حد و قصاص منجر شود
امتیاز ویژه و برخورداری متفاوت
کارهای پسندیده و مطلوب در مسجد
*خواب: خوابیدن هنگام عبادت قبل از وقت نماز یا بعد از نماز یا معتکف و نگهبان
*کودک: آوردن کودکان، خلاصه کردن جماعت برای کودکان،
*تمرین دادن کودکان، تشویق آنان در مسجد
*زنان: حضور زنان در زمان پیامبر اکرم(ص) و باب النساء و…
بیش از ده آداب بیشتر برای زنان حکایت حضور بیش از مردان دارد.
*خرید و فروش: خرید و فروش و تجهیزات دینی و تنقلات برای کودکان در مسجد
*سخن: سخنرانی، مشورت، مذاکره علمی، ذکر و تلاوت قرآن
*قضاوت: قضاوتی که برای حل اختلاف، صلح، رفاقت و تراضی طرفین باشد
*تولیت: خدمت، رضایت مردم، امامت کسی که همه او را می‌خواهند
دوست مسجدی
دوست خوب هرچند زیاد باشد کم است و بهترین هدیه مسجد، دوست خوب است.
حضرت امیرالمومنین(ع) فرموده‌اند «مَنِ اختَلَفَ اِلَی المَسجِدِ أصابَ إحدَی الثَّمانِ أخاً مُستَفاداً فِی الله؛ هر کس به مساجد رفت و آمد کند برکاتی به دست می‌آورد که از جمله آن‌ها دوستی است که در راه خدا از او استفاده کند.» (بحارالانوار، ج۸۰، ص۳۵۱)
امتیازات دوست مسجدی
* برای ما استغفار می‌کند
* عیب را می‌پوشاند.
* غیبت نمی‌کند
* دوست ما در حال فقر و غنی است نه‌تنها در وقت ثروتمند بودن
* بدون چشم‌داشت است
*خدایی است (اخا مستفادا فی الله)
* بدون زحمت است
* در سفر دعاگو و در حضر پشتیبان است
* هر روز دعا می‌کند
* مورد اعتماد است
* دوستی در دنیا و آخرت است
* پشتیبان است
* مفید است (مستفاد)
* عیب‌ها را بیان نمی‌کند.
* جاودانه است
