برنج، گیاهی است یکساله که ارتفاع آن تا ۵/ و برگ‌های۱ متر هم می‌رسد و در مناطق گرم و مرطوب و پر آب می‌روید .
ساقه آن راست و. برگ‌های آن بزرگ و نوک تیز است. هر ساقه دارای چندیدن سنبله است که دانه‌های برنج بر روی این سنبله‌ها قرار دارند.دانه برنج در ابتدای امر در پوسته ای به نام چلتوک یا شلتوک قرار دارد که پس از درو ، از طریق کوبیدن ،از آن جدا می‌شود. این چلتوک در واقع همان سبوس برنج است که منبع ویتامین ها و مواد معدنی است اما از برنج جدا می‌شود .
در ژاپن ، مدت‌ها از سبوس برنج برای مصارف آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شد؛ زیرا سبوس برنج رطوبت را در خود حفظ می‌کند و پوست را روشن می‌‌نماید و دارای اثر صاف کنندگی پوست است.
طرز تهیه دمنوش شلتوک (چلتوک)برنج:
یک قاشق غذاخوری شلتوک آسیاب شده‌ی برنج را به همراه یک لیوان آب جوش در قوری بریزید و به مدت بیست دقیقه روی شعله‌ی غیرمستقیم قرار دهید؛ سپس آن را صاف کرده، با عسل یا نبات شیرین و میل کنید.
خواص درمانی:
تاثیر روی دستگاه قلبی – عروقی
– دمنوش شلتوک برنج باعث کاهش کلسترول خون می‌شود.
– ویتامین E و اسیدهای چرب اشباع شده و نشده موجود در دمنوش شلتوک برنج، آن را به یکی از مواد غذایی بسیار ارزشمند و مفید برای افزایش توازن هموستاز خون و ضد سرطان تبدیل کرده‌اند.
– باعث توازن قند خون می‌شود.
– نقش ویتامین B1 موجود در دمنوش شلتوک برای عملکرد صحیح قلب بسیار مفید است و ضربان قلب را تنظیم می‌کند.
تاثیر روی دستگاه عصبی
– نقش ویتامین B1 موجود در دمنوش شلتوک برای افراد عصبی، نگران و مضطرب بسیار مفید است.
– توانایی مغز را زیاد می‌کند.
– احساس خستگی را از فرد دور می‌کند.
– برای رفع سردرد و گیجی مفید است.
– برای درمان زودرنجی مفید است.
تاثیر روی دستگاه تنفسی
– دمنوش شلتوک در تسکین التهابات ناشی از آلرژی مفید است.
تاثیر روی دستگاه حرکتی
– کمبود ویتامین B1 باعث گرفتگی ماهیچه‌ی ساق پا، درد و سنگینی در ساق پا، گرمی پا، خواب رفتن و بی‌حس شدن انگشتان دست و پا می‌شود؛ دمنوش شلتوک به رفع این عوارض کمک می‌کند.
تاثیر روی دستگاه گوارش
– دمنوش شلتوک ملین و مسهل است.
– این دمنوش مهم‌ترین راه درمان طبیعی یبوست به‌شمار می‌رود.
– در درمان بواسیر و نیز سرطان کولون موثر است.
– سوهاضمه را رفع می‌کند و در رفع کم‌اشتهایی موثر است.
تاثیر روی پوست
– از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین مواد موجود در شلتوک برنج، ویتامین E است. خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین E، خواصی نظیر ضد پیری و ضد چروک را برای این ویتامین ارزشمند توجیه می‌کند.
– در ترمیم زخم‌های پوست موثر است.
عوارض جانبی دمنوش چلتوک برنج
زیاده روی در مصرف سبوس ممکن است ایجاد اسهال نماید. همچنین منجر به انسداد روده و التهاب روده می‌شود.
خواص دیگر:
– ویتامین گروه B به‌خصوص B5 در دمنوش شلتوک برنج، باعث تحریک سوخت‌وساز سلول‌های زنده و فعالیت پیاز مو می‌شود.
– برای رشد کودکان بسیار مفید است.
– سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد.
طبیعت
شلتوک برنج از نظر طب سنتی ایران، گرم و خشک است.
