انواع عبادت
۳۶ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : التّفکّر فی ملکوت السّماوات و الأرض عباده المخلصین[۱۵].
امام علی ـ علیه السّلام ـ : اندیشیدن در ملکوت آسمانها و زمین، عبادت مخلصان است.
——————————————————————————–
۳۷ـ عنه ـ علیه السّلام ـ : التفکّر فی آلاء اللّه نعم العباده.[۱۶]
اندیشیدن در نعمتهای خداوند، نیکو عبادتی است.
——————————————————————————–
۳۸ـ فی حدیث المعراج: یا أحمد، انّ العباده عشره أجزاء تسعه منها طلب الحلال، فان أطیب مطعمک و مشربک فأنت فی حفظی و کنفی[۱۷]
در حدیث معراج آمده است: ای احمد! عبادت ده قسمت است که نه قسمت آن طلب روزی حلال میباشد; پس، اگر خوراک و نوشید نیت پاک و حلال باشد در پناه و حمایت من هستی.
——————————————————————————–
۳۹ـ قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ العباده عشره أجزاءٍ، تسعه أجزاءٍ فی طلب الحلال.[۱۸]
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : عبادت ده بخش است که نه بخش آن طلب روزی حلال میباشد.
——————————————————————————–
۴۰ـ عنه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : العباده سبعون جزءا، و أفضلها جزءاً طَلَبُ الحلال.[۱۹]
عبادت هفتاد جزء است و برترین جزء آن طلب روزی حلال است.
——————————————————————————–
۴۱ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : انّ من العباده لین الکلام و افشاء السّلام[۲۰].
امام علی ـ علیه السّلام ـ : به نرمی سخن گفتن و سلام کردن به مردم عبادت است.
——————————————————————————–
۴۲ـ قال رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : نظر الولد الی والدیه حبّا لهما عباده[۲۱].
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : نگاه مهرآمیز فرزند به پدر و مادر عبادت است.
——————————————————————————–
۴۳ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : انّ فوق کلّ عباده عباده، و حبّنا أهل البیت أفضل عباده[۲۲]
امام صادق ـ علیه السّلام ـ : برتر از هر عبادت، عبادتی است و دوست داشتن ما اهلبیت برترین عبادت میباشد.
——————————————————————————–
۴۴ـ قال رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : النّظر الی العالم عباده، و النّظر الی الامام المقسط عباده، و النّظر الی الوالدین برأفه و رحمه عباده، و النّظر الی أخ تَوَدُه فی اللّه عزّوجّل عباده[۲۳].
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : نگریستن به دانشمند عبادت است، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خدای عزوجل دوستش داری عبادت است.
——————————————————————————–
۴۵ـ عنه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : حسن الظّنّ باللّه من عباده اللّه تعالی[۲۴].
خوش گمانی به خداوند، از عبادت خدای تعالی است.
——————————————————————————–
۴۶ـ قال الجبرئیل ـ علیه السّلام ـ : یا محمّد، لو کانت عبادتنا علی وجه الأرض لعملنا ثلاث خصال: سقی الماء للمسلمین، و اغاثه أصحاب العیال. و ستر الذّنوب[۲۵].
جبرئیل ـ علیه السّلام ـ : ای محمد!! اگر قرار بود ما در روی زمین عبادت کنیم، سه کار میکردیم، آب دادن به مسلمانان، کمک کردن به مردان عیالوار و پوشاندن گناهان (عیب پوشی).
——————————————————————————–
۴۷ـ قال المسیح ـ علیه السّلام ـ ـ لرجل: ما تصنع؟ قال: أتعبّد، قال: فمن یعود علیک؟ قال: أخی، قال: أخوک أعبد منک[۲۶].
مسیح ـ علیه السّلام ـ به مردی فرمود: چه کار میکنی؟ عرض کرد: عبادت پیشه کرده ام. فرمود: پس چه کسی مخارج تو را تأمین میکند؟ عرض کرد: برادرم. فرمود: برادرت از تو عابدتر است.
——————————————————————————–
انواع عابدان
۴۸ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : انّ قوما عبدوا اللّه رغبه فتلک عباده التجّار، و انّ قوما عبدو اللّه رهبهً قتلک عباده العبید، و انّ قوما عبدو اللّه شکرا فتلک عباده الأحرار[۲۷].
امام علی ـ علیه السّلام ـ : گروهی به هوای پاداش خدا را عبادت کردند، و این عبادتِ سوداگران است; دستهای از روی ترس، خدا را عبادت کردند، و این عبادت بردگان است; و گروهی برای سپاسگذاری خدا را عبادت کردند، و این عبادت آزادگان است.
——————————————————————————–
۴۹ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : (انّ) العبّاد ثلاثه، قوم عبدوا اللّه عزّوجّل خوفا فتلک عباده العبید، و قوم عبدوا اللّه تبارک و تعالی طلب الثّواب فتلک عباده الأُجَراءِ، و قوم عبدوا اللّه عزّوجّل حبّا له فتلک عباده الأحرار، و هی أفضل العباده[۲۸]
امام صادق ـ علیه السّلام ـ : عبادت کنندگان سه دسته اند: گروهی خدای عزوجل را از ترس عبادت میکنند، که این عبادت بردگان است; گروهی خدای تبارک و تعالی را به طمع ثواب عبادت میکنند، که این عبادت مزدوران است; و گروهی خدای عزوجل را از سر عشق و محبت به او عبادت میکنند که این عبادت آزادگان است و این برترین عبادت است.
——————————————————————————–
۵۰ـ عنه ـ علیه السّلام ـ : انّ النّاس یعبدون اللّه عزّوجّل علی ثلاثه أوجه: فطبقه یعبدونه رغبهً فی ثوابه فتلک عباده الحُرَصاءِ و هو الطّمع، و آخرون یعبدونه فَرَقاً من النّار فتلک عباده العبید و هی الرّهبه. و لکنّی أعبده حبّاً له عزّوجّل فتلک عباده الکرام و هو الأمن؛ لقوله عزّوجّل: (و هم من فزع یومئذ آمنون) و لقوله عزّوجّل: (قل ان کنتم تحبّون اللّه…) فمن أحبّ اللّه أحبّه اللّه عزّوجّل، و من أحبّه الله عزوجل کان من الآمنین.[۲۹]
مردم در عبادت خدای عزوجل بر سه گروهند: یک گروه او را به هوای پاداشش عبادت میکند که این عبادت آزمندان است و آن طمع باشد; گروهی دیگر او را از ترس دوزخ عبادت میکنند که این عبادت بردگان است و آن ترس باشد; اما من، خدای عزوجل را به خاطر عشق و محبت به او عبادت میکنم و این عبادت کریمان است و آن مایهی امن و امان باشد; به دلیلِ این سخن خدای عزوجل که: «و آنان از ترس و هراس آن روز در امانند» و نیز به دلیل این سخن او عزوجل که: «بگو اگر خدا را دوست دارید…» بنابراین، هر که خدا را دوست بدارد خدای عزوجل نیز او را دوست دارد و هر که خداوند عز و جل دوستش بدارد از وحشت وز قیامت در امان است.
پی نوشت ها:
[۱]. غرر الحکم: ۸۵۲۹.
[۲]. التوحید: ۳۴ / ۲.
[۳]. تحف العقول: ۲۲۳ و ۲۰۴.
[۴]. همان.
[۵]. تذکره الخوّاص: ۱۴۰.
[۶]. تحف العقول: ۲۸۰.
[۷]. کنز الفوائد: ۱ / ۵۵.
[۸] . نهج البلاغه، الحکمه ۹۷.
[۹]. کنز العمال: ۵۲۵۰، ۵۲۵۲، ۵۲۵۴.
[۱۰]. کنز العمال: همان.
[۱۱]. کنر العمال: همان.
[۱۲]. البحار: ۱۲ / ۳۰۰ / ۹۵ و ص ۳۰۱ / ۹۷.
[۱۳]. البحار: همان.
[۱۴]. مجمع البیان: ۵ / ۱۸۰.
[۱۵]. غرر الحکم: ۱۷۹۲، ۱۱۴۷.
[۱۶]. همان.
[۱۷]. ارشاد القلوب: ۲۰۳.
[۱۸] . البحار: ۱۰۳/۱۸/۸۱.
[۱۹] . معانی الأخبار: ۳۶۷/۱.
[۲۰]. غرر الحکم: ۳۴۲۱.
[۲۱]. تحف العقول: ۴۶.
[۲۲]. المحاسن: ۱ / ۲۴۷ / ۴۶۲.
[۲۳]. أمالی الطوسّی: ۴۵۴ / ۱۰۱۵.
[۲۴]. الدرّه الباهره: ۱۸.
[۲۵]. تنبیه الخواطر: ۱ / ۳۹ و ص ۶۵.
[۲۶]. همان.
[۲۷]. نهج البلاغه: الحکمه ۲۳۷.
[۲۸]. الکافی: ۲ / ۸۴ / ۵.
[۲۹] . الخصال: ۱۸۸/۲۵۹.