چهل حدیث پیرامون روزه و روزه‌دار

کسی که روزه او را از غذاهای مورد علاقه‌اش باز دارد برخداست که به او از غذاهای بهشتی بخورانند و از شرابهای بهشتی به او بنوشاند.
هر کس که در روز بسیار گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می‌گمارد تا دست‌به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کند.۱- پایه‌های اسلامقال الباقر علیه السلام : بنی الاسلام علی خمسه اشیاء، علی الصلوه و الزکاه و الحج و الصوم و الولایه.
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی). ۱۲- فلسفه روزهقال الصادق علیه السلام : انما فرض الله الصیام لیستوی به الغنی و الفقیر.
خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند. ۲۳- روزه آزمون اخلاصقال امیرالمومنین علیه السلام : فرض الله الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید. ۳۴- روزه یادآور قیامتقال الرضا علیه السلام : انما امروا بالصوم لکی یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا علی فقر الاخر.
مردم به انجام روزه امر شده‌اند تا درد گرسنگی و تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند. ۴۵- روزه زکات بدنقال رسول الله صلی الله علیه و آله : لکل شیئی زکاه و زکاه الابدان الصیام.
برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدنها روزه است. ۵۶- روزه سپر آتشقال رسول الله صلی الله علیه و آله : الصوم جنه من النار.
روزه سپر آتش (جهنم) است. ۶۷- اهمیت روزهقال رسول الله صلی الله علیه و آله : الصوم فی الحر جهاد.
روزه گرفتن در گرما، جهاد است. ۷۸- روزه نفسقال امیرالمومنین علیه السلام : صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام.
روزه نفس از لذتهای دنیوی سودمندترین روزه‌هاست. ۸۹- روزه واقعیقال امیرالمومنین علیه السلام : الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.
روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنی و نوشیدنی پرهیز می‌کند. ۹۱۰- برترین روزهقال امیرالمومنین علیه السلام : صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است. ۱۰۱۱- روزه چشم و گوشقال الصادق علیه السلام : اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک.
آنگاه که روزه می‌گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‌دار باشند. ۱۱۱۲- روزه اعضا و جوارحعن فاطمه الزهرا سلام الله علیها : ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.
رزه‌داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‌اش به چه کارش خواهد آمد. ۱۲۱۳- روزه ناقصقال الباقر علیه السلام : لا صیام لمن عصی الامام و لا صیام لعبد ابق حتی یرجع و لا صیام لامراه ناشزه حتی تتوب و لاصیام لولد عاق حتی یبر.
روزه این افراد کامل نیست:
۱ – کسی که امام (رهبر) را نافرمانی کند.
۲ – بنده فراری تا زمانی که برگردد.
۳ – زنی که اطاعت‌شوهر نکرده تا اینکه توبه کند.
۴ – فرزندی که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود. ۱۳۱۴- روزه بی‌ارزشقال امیرالمومنین علیه السلام : کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.
چه بسا روزه‌داری که از روزه‌اش جز گرسنگی و تشنگی بهره‌ای ندارد و چه بسا شب زنده‌داری که از نمازش جز بیخوابی و سختی سودی نمی‌برد. ۱۴۱۵- روزه و صبرقال الصادق علیه السلام : عن الصادق علیه السلام فی قول الله عزوجل «واستعینوا بالصبر و الصلوه‌» قال: الصبر الصوم.
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است. ۱۵۱۶- روزه و صدقهقال الصادق علیه السلام : صدقه درهم افضل من صیام یوم.
یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبی برتر و والاتر است. ۱۶۱۷- پاداش روزهقال رسول الله صلی الله علیه و آله : قال الله تعالی الصوم لی و انا اجزی به
روزه برای من است و من پاداش آن را می‌دهم. ۱۷۱۸- جرعه‌نوشان بهشتقال رسول الله صلی الله علیه و آله : من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا علی الله ان یطعمه من طعام الجنه و یسقیه من شرابها.
کسی که روزه او را از غذاهای مورد علاقه‌اش باز دارد برخداست که به او از غذاهای بهشتی بخورانند و از شرابهای بهشتی به او بنوشاند. ۱۸۱۹- خوشا بحال روزه دارانقال رسول الله صلی الله علیه و آله : طوبی لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامه
خوشا بحال کسانی که برای خدا گرسنه و تشنه شده‌اند اینان در روز قیامت‌سیر می‌شوند. ۱۹۲۰- مژده به روزه‌دارانقال الصادق علیه السلام : من صام لله عزوجل یوما فی شده الحر فاصابه ظما و کل الله به الف ملک یمسحون وجهه و یبشرونه حتی اذا افطر.
هر کس که در روز بسیار گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می‌گمارد تا دست‌به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کند. ۲۰۲۱- شادی روزه دارقال الصادق علیه السلام : للصائم فرحتان فرحه عند افطاره و فرحه عند لقاء ربه
برای روزه دار دو سرور و خوشحالی است:
۱ – هنگام افطار
۲ – هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت) ۲۱۲۲- بهشت و باب روزه‌دارنقال رسول الله صلی الله علیه و آله : ان للجنه بابا یدعی الریان لا یدخل منه الا الصائمون.
برای بهشت دری است‌بنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد می‌شوند. ۲۲۲۳- دعای روزه‌دارانقال الکاظم علیه السلام : دعوه الصائم تستجاب عند افطاره
دعای شخص روزه‌دار هنگام افطار مستجاب می‌شود. ۲۳۲۴- بهار مومنانقال رسول الله صلی الله علیه و آله : الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به علی قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به علی صیامه.
زمستان بهار مومن است از شبهای طولانی‌اش برای شب زنده‌داری واز روزهای کوتاهش برای روزه داری بهره می‌گیرد. ۲۴۲۵ -روزه مستحبیقال الصادق علیه السلام : من جاء بالحسنه فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثه ایام من کل شهر.
هر کس کار نیکی انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است. ۲۵۲۶- روزه ماه رجبقال الکاظم علیه السلام : رجب نهر فی الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلی من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلک النهر.
رجب نام نهری است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند از آن نهر به او می‌نوشاند. ۲۶۲۷- روزه ماه شعبانامام صادق علیه السلام : من صام ثلاثه ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان کتب الله له صوم شهرین متتابعین.
هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پی در پی را برایش محسوب می‌کند. ۲۷۲۸- افطاری دادنقال الصادق علیه السلام : من فطر صائما فله مثل اجره
هر کس روزه داری را افطار دهد، برای او هم مثل اجر روزه دار است. ۲۸۲۹- افطاری دادنقال الکاظم علیه السلام : فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک.
افطاری دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبی) بهتر است. ۲۹۳۰- روزه خواریقال الصادق علیه السلام : من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه
هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد – روح ایمان از او جدا می‌شود ۳۰۳۱- رمضان ماه خداقال امیرالمومنین علیه السلام : شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهری
رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است. ۳۱۳۲- رمضان ماه رحمتقال رسول الله صلی الله علیه و آله : … و هو شهر اوله رحمه و اوسطه مغفره و اخره عتق من النار.
رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت است و میانه‌اش مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم. ۳۲۳۳- فضیلت ماه رمضانقال رسول الله صلی الله علیه و آله : ان ابواب السماء تفتح فی اول لیله من شهر رمضان و لا تغلق الی اخر لیله منه
درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می‌شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد. ۳۳۳۴- اهمیت ماه رمضانقال رسول الله صلی الله علیه و آله : لو یعلم العبد ما فی رمضان لود ان یکون رمضان السنه
اگر بنده «خدا» می‌دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتی وجود دارد] دوست می‌داشت که تمام سال، رمضان باشد. ۳۴۳۵- قرآن و ماه رمضانقال الرضا علیه السلام : من قرا فی شهر رمضان ایه من کتاب الله کان کمن ختم القران فی غیره من الشهور.
هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههای دیگر تمام قرآن را بخواند. ۳۵۳۶- شب سرنوشت‌سازقال الصادق علیه السلام : راس السنه لیله القدر یکتب فیها ما یکون من السنه الی السنه.
آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته می‌شود. ۳۶۳۷- برتری شب قدرامام صادق علیه السلام : قال لابی عبد الله علیه السلام کیف تکون لیله القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فی الف شهر لیس فیها لیله القدر.
از امام صادق (علیه السلام) سوال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟
حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است. ۳۷۳۸- تقدیر اعمالقال الصادق علیه السلام : التقدیر فی لیله تسعه عشر و الابرام فی لیله احدی و عشرین و الامضاء فی لیله ثلاث و عشرین.
برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می‌گیرد و تصویب آن در شب بیست ویکم و تنفیذ آن در شب بیست‌سوم. ۳۸۳۹- احیاء شب قدرعن فضیل بن یسار قال: کان ابو جعفر (علیه السلام) اذا کان لیله احدی و عشرین و لیله ثلاث و عشرین اخذ فی الدعا حتی یزول اللیل فاذا زال اللیل صلی.
فضیل بن یسار گوید:
امام باقر (علیه السلام) در شب بیست و یکم و بیست‌سوم ماه رمضان مشغول دعا می‌شد تا شب بسر آید و آنگاه که شب به پایان می‌رسید نماز صبح را می‌خواند. ۳۹۴۰- زکات فطرهقال الصادق علیه السلام : ان من تمام الصوم اعطاء الزکاه یعنی الفطره کما ان الصلوه علی النبی (صلی الله علیه و آله) من تمام الصلوه.
تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنی فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کمال نماز است. ۴۰پى‌نوشت‌ها:۱. فروع کافی، ج ۴ ص ۶۲، ح ۱
۲. من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۴۳، ح ۱
۳. نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲
۴. وسائل الشیعه، ج ۴ ص ۴ ح ۵ و علل الشرایع، ص ۱۰
۵. الکافی، ج ۴، ص ۶۲، ح ۳
۶. الکافی، ج ۴ ص ۱۶۲
۷. بحار الانوار، ج ۹۶، ص ۲۵۷
۸. غرر الحکم، ج ۱ ص ۴۱۶ ح ۶۴
۹. بحار ج ۹۳ ص ۲۴۹
۱۰. غرر الحکم، ج ۱، ص ۴۱۷، ح ۸۰
۱۱. الکافی ج ۴ ص ۸۷، ح ۱
۱۲. بحار، ج ۹۳ ص ۲۹۵
۱۳. بحار الانوار ج ۹۳، ص ۲۹۵.
۱۴. نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵
۱۵. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۸، ح ۳
۱۶. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۱۸، ح ۶
۱۷. وسائل الشیعه ج ۷ ص ۲۹۴، ح ۱۵ و ۱۶; ۲۷ و ۳۰
۱۸. بحار الانوار ج ۹۳ ص ۳۳۱
۱۹. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۹، ح‌۲.
۲۰. الکافی، ج ۴ ص ۶۴ ح ۸ و بحار الانوار ج ۹۳ ص ۲۴۷
۲۱. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۰ و ۲۹۴ ح‌۶ و ۲۶.
۲۲. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۵، ح‌۳۱ و معانی الاخبار ص ۱۱۶
۲۳. بحار الانوار ج ۹۲ ص ۲۵۵ ح ۳۳.
۲۴. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۳۰۲، ح ۳.
۲۵. وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۱۳، ح ۳۳
۲۶. من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۵۶ ح ۲ و وسائل الشیعه ج ۷ ص ۳۵۰ ح ۳
۲۷. وسائل الشیعه ج ۷ ص ۳۷۵،ح ۲۲
۲۸. الکافی، ج ۴ ص ۶۸، ح ۱
۲۹. الکافی، ج ۴ ص ۶۸، ح ۲
۳۰. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۱۸۱، ح ۴ و ۵ و من لا یحضره الفقیه ج ۲ ص ۷۳، ح ۹
۳۱. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۶۶، ح ۲۳.
۳۲. بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۲
۳۳. بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۴
۳۴. بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۶
۳۵. بحار الانوار ج ۹۳، ص ۳۴۶
۳۶. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۸ ح ۸
۳۷. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۶، ح ۲
۳۸. وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۹
۳۹. وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۲۶۰، ح ۴
۴۰. وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱، ح ۵