پرسش ـ چرا خداوند جهنم را آفرید؟
پاسخ ـ با توجه به آیات فراوان، اصل در نظام خلقت، رساندن انسان به کمال و پاداش و بردن او به بهشت است. خداوند انسانها را خلق کرده تا راه عبودیت بپیمایند و رابطه بندگی خود با مولای حقیقی را محکم کنند و مظهر آن جمال جمیل گردند و دوباره به سوی او باز گردند.وَ ما خَلَقْتُ الجِنَّ وَ الاِْنْسَ اِلاّ لِیَعْبُدُون (ذاریات ۵۱، آیه ۵۶. )
جن و انس را نیافریدم مگر برای اینکه بندگی مراکنند.اِنّا للّه وَ اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ (بقره ۲، آیه ۱۵۶.)
ما از خداییم و به سوی او باز میگردیم.
ولی بعضی انسانها از سر عناد و استکبار، نه به فرمان عقل و قلب گردن مینهند و نه دعوت هدایتگران الهی را میشنوند و در نتیجه راه طغیان پیش میگیرند و به عقاید و اخلاق و اعمال زشت و ناپاک گرفتار میشوند. اینان در حقیقت وجودهای تبعی و غیراصیل هستند، و جهنم جایگاه اینان است و خود جهنم هم حکم تبعی و غیر اصیل بودن را دارد. البته جهنم، بعضی از این افراد را که خود را زیر زنگارها و پلیدیهای عقاید و اخلاق و اعمال ناپاک دفن کردهاند، با سوزاندن این پلیدیها، پاک میگرداند و شایسته وارد شدن به بهشت میکند و بعضی هم که هیچ شایستگی و صلاحیتی ندارند، برای همیشه هیزم جهنم خواهند بود.
امام خمینی(ره) میفرماید:
جهنم رحمتی است در صورت غضب برای کسانیکه لیاقت رسیدن به سعادت دارند. اگر تخلیصات و تطهیراتی که در جهنم میشود نبود، هرگز روی سعادت را آن اشخاص نمیدیدند. (معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، معاد از دیدگاه امام خمینی ره (تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ۱۳۷۸) ص ۳۰۳.)
جهنم، باطنش صورت لطف و رحمت الهی است که برای تخلیص مؤمنان معصیت کار و رساندن آنها به سعادت ابدی، چاره منحصره است… جهنم برای کسانی که فطرتشان به کلی معیوب نشده و به کفر و جهود و نفاق نرسیده باشند، رحمت است در صورت غضب. (همان. )
نتیجه اینکه جهنم لازمه فعل اختیاری انسان است و عدالت الهی اقتضای جهنم را دارد وگرنه نیکوکار و بدکار یکسان میشدند.