پاسخ:
واژه هندوئیزم اشاره به سنت دینی پیچیده ای دارد که از چند هزار سال قبل در شبه قاره هند آغاز شده و اکنون به صورت اعتقادات و مناسک به غایت متنوع بیش از ۶۵۰ میلیون نفر در آمده است.[۱] به عبارت دیگر دین هندو عبارت است از مجموعه اعتقادات و سازمانهای بی شمار و در هم آمیخته که از زمان پیدایش آثار و کتب مقدس وداها به ظهور رسیده و تا کنون ادامه دارد.[۲] در این دین آیینهای عملی متعددی برای پیروان در نظر گرفته شده است، امّا چگونگی انجام آنها در هر منطقه و ناحیه با مناطق و نواحی دیگر تفاوت دارد. از جمله این آیینها، آیین مرده سوزان است که تا بیش از یک قرن قبل در برخی نقاط هندوستان زن شوهر مرده می بایست خود را در میان توده آتش مرده سوزی شوهرش می انداخت و قربانی می کرد، امّا این قانون که همیشه یک استثنا بوده نه یک رویه بیش از یک قرن است که از نظر قانونی ممنوع گردیده است.[۳]
با این وجود همانطور که گفته شد قبل از آنکه این کار توسط دولت رسماً ممنوع شود در تعداد اندکی از مناطق این کار صورت می گرفته و زن بیچاره می بایست به همراه جنازه شوهرش می سوخت. امّا اینکه چرا آنها چنین کار وحشتناکی را مرتکب می شده اند می توان موضوع را از دو منظر بررسی کرد و به نتایجی رسید.
اول. نوع جهان بینی دین هندو
با توجه به نوع جهان بینی مطرح شده در دین هندو پیروان آن «به دنبال آن هستند که در تجسم و حلول بعدی، زندگی بهتری داشته باشند و حتی بعضی از زوجهای خوشبخت دعا می کنند که در زندگی بعدی نیز زن و شوهر باشند.»[۴] فلذا بخاطر اینکه زودتر به شوی خود ملحق شوند خود را به همراه جنازه همسرشان می سوزاندند.
دوم. نوع دیدگاه هندوها نسبت به مرگ
در آیین هندو با مرگ شخص «آلودگی گسترده ای آزاد می شود و خود به خود برخی از بستگان متوفی را در بر می گیرد»[۵] یا به عبارت دیگر در آیین هندو خانواده متوفی «تا مدت معینی ناپاک به شمار می روند و باید رفت و آمدشان را با دیگران محدود کنند»[۶]
با توجه به این عقاید زن را که نزدیکترین شخص به شوهرش می دانستند فلذا در برگیرنده بیشترین آلودگی بعد از میت بر می شمردند و در نتیجه برای رفع آلودگی آن زن را بهمراه جنازه شوهرش می سوزاندند.
سوم. خرافات
در سنت هندو … زنی که شوهر و فرزندان سالمی دارد، شایسته و پاکدامن به شمار می رود، امّا زنی که بیوه شده، بدشگون تلقی می گردد.[۷] فلذا با سوزاندن آن زن در صدد رفع و دفع این بدشگونی از قبیله و فامیل بر می آمدند.
چهارم. نگاه خاص آنها به ازدواج و وظایف زن
هندوها، ازدواج را در زندگی زن به آن اندازه مهم تلقی می کنند که دیگر قابل تجدید نمی دانند.[۸] از طرفی معتقدند که زن همواره باید مطیع و مانند کنیزی شوی خود را خدمت کند و بعد از مرگ شوی خود دیگر نباید ازدواج مجدد کنند.[۹] از این رو برای آنکه وفاداری خودش را به همسرش ابراز دارد و حتی در دوران مرگ هم مطیع و در خدمت شوهرش باشد می بایست خود را در آتش به همراه جنازه شویش می سوزاند.
نتیجه آنکه سوزاندن زن در کنار جنازه همسرش نه تنها از احکام واجب آئین هندو نبوده است، بلکه تا قبل از یک قرن و نیم قبل هم قبایلی که این کار را انجام می داده اند، اندک بوده اند، امّا از آن به بعد یعنی از حدود یک قرن و نیم قبل تا به حال رسماً از طرف دولت این کار ممنوع شده است و نیز همانطور که ابتدا گفته شد به زنان بیوه اجازه داده شده است تا ازدواج مجدد انجام دهند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. دین هندو، سیمن و یتمن، علی موحدیان عطار.
۲. آشنایی با تاریخ ادیان، غلامعلی آریا.
[۱] . سیمن و یتمن، آیین هندو، ترجمه علی موحدیان عطار، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۲ش، ص۸۶.
[۲] . جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷ش، ص۱۳۰.
[۳] . آیین هندو، همان، ص۸۶.
[۴] . گواهی، عبدالرحیم، جهان مذهبی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، ص۲۹۷.
[۵] . آیین هندو، همان، ص۷۴.
[۶] . سی بل شاتوک، دین هندو، ترجمه حسن افشار، تهران، نشر مرکز، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۰.
[۷] . همان. ص۱۰۴.
[۸] . آیین هندو، همان، ص۸۶.
[۹] . تاریخ جامع ادیان، همان، ص۲۵۶.
