مطالعه حدیث در مورد مادر در زمینه نیکی و احترام به او، برای رسیدن به رضایت پروردگار و اصلاح سبک رفتاری ما در زندگی، تاکید شده است.شاید شما هم بارها به انواع دعا برای سلامتی پدر و مادر و طول عمر آنها برخورد کرده باشید. حقیقت این است که بعد از پیامبر (ص) و ائمه معصوم (ع)، کسی مانند مادر حق بر گردن انسان ندارد. از این رو احادیثی در مورد مادر از پیامبر صلوات الله علیه و امامان روایت شده است که کاملا حق است.
حدیث در مورد مادر
با عنایت به انواع حدیث در مورد مادر و پدر و شناخت بیشتر قدر و منزلتشان، می‌توان بخشی از حق بزرگی که بر ما دارند را ادا کنیم. در ادامه مطلب روایات و انواع حدیث در مورد مادر و پدر را گردآوری کرده‌ایم تا بتوانیم شما را با گوشه‌ای از حقی که آنان بر فرزندان دارند، آشنا سازیم.
<الْجَنَّهُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَات>
پیامبر اعظم (ص) فرمود:
بهشت زیر قدم مادران است.
«نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص))، ص: ۴۳۴»
حدیث در مورد پرستاری از مادر
حدیث در مورد مادر و نحوه پرستاری از این بزرگواران را در این قسمت می‌خوانیم:
قرآن کریم
«وَ قَضى رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیاهُ وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً إِمَّا یبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیماً»
پروردگارت مقرّر داشت که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکى کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو نزد تو به پیرى رسیدند، به آنان «اف» مگو و آنان را از خود مران و با آنان سنجیده و بزرگوارانه سخن بگو.
«آیه ۲۳ سوره مبارکه اسراء»
عنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع)، قَالَ:
«جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّکَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: أُمَّکَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: أُمَّکَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ:
أَبَاکَ».
امام صادق (ع) فرمود:
مردی به حضور رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمده و عرضه داشت: ای رسول خدا! به کدامیک از بستگانم نیکی کنم؟ فرمود: به مادرت. مرد پرسید: بعد از آن؟ فرمود: به مادرت. برای بار سوم پرسید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مادرت. در نوبت چهارم حضرت فرمود: به پدرت نیکی کن!
«الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۲، ص: ۴۰۹»
عن ابی ولاد الحناط قال:
سالت ابا عبد الله(ع) عن قول الله: «و بالوالدین احسانا» فقال: الاحسان ان تحسن صحبتهما و لا تکلفهما ان یسالاک شیئا هما یحتاجان الیه.
ابی ولاد می‌گوید: معنای آیه «و بالوالدین احسانا» را از امام صادق(ع) پرسیدم، فرمود: احسان به پدر و مادر اینست که رفتارت را با آنها نیکو کنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند. «یعنی قبل از درخواست آنان » نیازشان را برطرف کنی.
« بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۹»
پیامبر اکرم (ص) فرمود:
خاک بر سرش ! خاک بر سرش ! خاک بر سرش! کسی که پدر و مادرش، یکی یا هر دو پیش او به پیری برسند و او بهشتی نشود.
«نهج الفصاحه حدیث ۱۶۶۶»
حدیث در مورد کمک به مادر
الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّهَ تَحْتَ أقْدامِها، و الْزَمْ رِجْلَها فَثَمَّ الْجَنَّهَ.
حضرت زهرا سلام الله علیها می‌فرمایند:
همیشه در خدمت مادر و پای بند او باش، چون بهشت زیر پای مادران است; و نتیجه آن نعمت های بهشتی خواهد بود.
«کنزل العمّال، جلد ۱۶، صفحه ۴۶۲، حدیث ۴۵۴۴۳»
قال رسول الله (ص):
العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین.
پیامبر اکرم (ص) فرمود:
بنده‌ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.
«کنز العمال، ج ۱۶، ص ۴۶۷»
قال رسول الله(ص):
سر سنتین بر والدیک، سر سنه صل رحمک.
پیامبر خدا(ص) فرمود:
دو سال راه برو به پدر و مادرت نیکی کن، یکسال راه برو و صله رحم انجام بده، (یعنی اگر پدر و مادرت در فاصله دوری هستند که دو سال باید راه بروی تا به آنها برسی و نیکی کنی ارزش دارد).
«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۳»
قال علی بن الحسین (ع):
جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله ما من عمل قبیح الا قد عملته فهل لی توبه؟فقال له رسول الله(ص): فهل من والدیک احد حی؟قال: ابی قال: فاذهب فبره. قال: فلما ولی قال رسول الله(ص): لو کانت امه.
امام سجاد(ع) فرمود: مردی خدمت رسول خدا(ص) رسید و گفت: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم، آیا می توانم توبه کنم؟ رسول خدا(ص) فرمود: آیا هیچیک از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. حضرت فرمود: برو به او نیکی کن (تا آمرزیده شوی). وقتی او راه افتاد پیامبر(ص) فرمود: کاش مادرش زنده بود. (یعنی اگر او زنده بود و به او نیکی می کرد، زودتر آمرزیده می شد.)
«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۲»
عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ:
قُلْتُ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ قَالَ الصَّلَاهُ لِوَقْتِهَا وَ بِرُّ الْوَالِدَیْنِ وَ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
منصور بن حازم می‌گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم:
چه اعمالی بهتر است؟ فرمود: نماز در وقت، و نیکوئی با پدر و مادر، و جهاد در راه خدا».
«الکافی (ط – الإسلامیه)، ج ۲، ص: ۱۵۸»
حدیث در مورد نیکی به مادر
در این بخش روایات و انواع حدیث در مورد مادر و نیکی به او از پیامبر و معصومین (ع) ذکر شده است:
قال امیر المؤمنین علی (ع):
بر الوالدین اکبر فریضه.
امیر المؤمنین علی (ع) فرمودند:
بزرگترین و مهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است.
قال رسو الله (ص):
مَنْ أَصْبَحَ مَرْضِیّاً لِأَبَوَیْهِ أَصْبَحَ لَهُ بَابَانِ مَفْتُوحَانِ إِلَى الْجَنَّهِ وَ إِنْ کَانَ وَاحِدٌ مِنْهُمَا فَبَابٌ وَاحِدٌ.
رسول خدا (ص) فرمود:
هر کس مورد رضایت پدر و مادرش باشد دو در بهشت به روی او باز می شود و اگر یکی از آن دو از وی راضی باشد یک در باز می شود.
«مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص: ۱۷۶»
عن ابی عبد الله (ع) قال:
جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله من ابر؟ قال (ص): امک، قال: ثم من؟قال(ص): امک، قال: ثم من؟ قال (ص): امک، قال: ثم من؟قال (ص): اباک.
امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
شخصی خدمت رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – رسید و گفت: ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟ حضرت فرمود: به مادرت. گفت: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمود: به مادرت. گفت: سپس به چه کسی؟ حضرت فرمود: به مادرت. باز پرسید: بعد از او به چه کسی؟ حضرت فرمود: به پدرت.
«بحارالانوار، جلد ۷۴، صفحه ۹۴»
