در قرآن کریم در خصوص حق مالکیت زن تعابیر متعددی آمده است. اسلام در شرایطی به زن حق ارث داد که زن، نه تنها ارث نمی برد؛ بلکه همچون کالا به ارث برده می شد. اسلام، به زن استقلال اقتصادی داد و او را در تصرف دارائی های خود استقلال بخشید. قرآن کریم به صراحت بیان می نماید که هر یک از زن و مرد، نسبت به دستاوردهای خود مالکند: «برای مردان از آنچه بدست آورده اند، بهره ای است و برای زنان نیز از آنچه کسب کرده اند، بهره ای می باشد.» (نساء، ۳۲)
از اموالی که زن مالک آن است، «مهریه» می باشد. در قرآن کریم آمده است: «زنان را به صورت هدیه و با رغبت بدهید و اگر با میل و رغبت خویش چیزی از آن را به شما بخشیدند، آن را حلال و گوارا مصرف کنید.» (نساء، ۴)
در بحث مهریه، نکاتی را بیان نمودیم که نشان از حساسیت اسلام در دفاع از حق ملکیت زنان داشت؛ آیاتی که سوء استفاده از اموال همسر را مذموم و ممنوع دانسته است.
تکریم همسر
اساس خلقت انسان بر تکریم است: (اسراء، ۷۰) و پیامبر اکرم فرمودند: «هیچ گاه احدی از مسلمین را تحقیر نکن! که کوچک شان در نزد خداوند بزرگ است.»
اسلام مدیریت خانواده را به مرد سپرده است، اما اکرام خانواده را از وظایف مردان میداند و رسول گرامی (ص) فرمودند: «حق فرزند بر پدرش، آن است که مادرش را تکریم نموده و ارزشمند بشمارد و…» همچنین آن حضرت فرمودند: «بهترین شما کسی است که برای کسان خود بهتر باشد و من از همه شما برای کسان خود بهترم، بزرگ مردان، زنان را گرامی شمارند و فرومایگان زنان را خوار دارند.»”
امام باقر (ع) فرمودند: «هرکس همسری گرفت، پس او را اکرام کند.» رسول گرامی فرمودند: «از خدا بترسید! از خدا بترسید! در خصوص دو ضعیف: یتیم و زن.» این روایت، ضمن اینکه مسؤولیت مرد را زیاد می کند، اگر با روایتی دیگر که در ادامه می آید، تکمیل شود؛ شاید بتوان این نتیجه را گرفت که اکرام به زن، سبب روزی می گردد؛ آن حضرت در بیانی دیگر فرمودند: «ضعیفان را اکرام کنید که به (واسطه) ضعیفان به شما روزی داده می شود.» امام سجاد (ع) فرمودند: «اما حق همسر این است که بدانی که خداوند عزوجل او را وسیله انس و آرامش تو قرار داد و بدانی که این نعمتی از طرف خداوند عزوجل به توست؛ لذا او را گرامی بدار و با مهربانی و مدارا با او رفتار کن!»
در دستورات دینی، جلوه های متعددی از تکریم همسر وجود دارد. نه فقط در شرایط عادی، بلکه حتی در صورت اختلاف و جدایی نیز، توصیه شده است که موقع طلاق، هدیه ، مناسبی داده شود؛ «متاعا بالمعروف؛ هدیه ای شایسته (که مناسب حال دهنده و گیرنده باشد.)» (بقره، ۲۳۶) همچنین در جاهلیت، طلاق دادن و رجوع کردن به زن، امری عادی و بدون محدودیت بود. اما اسلام، حداکثر دو بار رجوع را جایز دانست تا حرمت زن و خانواده حفظ شود.
