پرسش: آیا احضار روح ممکن است ؟ آیا می شود روح یک شخصیت والا را ظاهر کرد؟ آیا انسان روح رامی تواند ببیند؟
جواب: از نظر دینی , ارتباط با ارواح کسانی که از دنیا رفته اند نه تنها امر محالی نیست , بلکه در خارج واقع شده و اتفاق افتاده است که گفته اند: .به موجب پاره ای از روایات گاهی بعضی از ائمه اطهار: و حتی عده ای از غیر معصومین در بیداری با ارواح گذشتگان ارتباط برقرار کرده و آنان را حاضر می کردند و با آن ها صحبت می کردند.برای تایید گفتار دو نمونه ذکر می شود:۱ حبّه عرنیّ یکی از یاران حضرت امیرالمومنین ۷می گوید: همراه حضرت به خارج کوفه رفتم و حضرت درقبرستان وادی السلام توقف کردند و همانند کسی که در مقابل مردم برای سخنرانی می ایستد, ایستاد. آن قدرصحبتش طولانی شد که من با این که چندبار نشسته و ایستادم , خسته شدم , عبایم رابرای حضرت پهن کردم , عرض کردم : مولای من صحبتتان طول کشید برای رفع خستگی خواهشمندم بنشینید. حضرت به من فرمود: ای حبه این توقف من چیزی جز گفت گو با مومنین نیست .عرض کردم : مولای من , آنان با هم الفت دارند؟ فرمود: آری اگر پرده برداشته شود خواهید دید که حلقه حلقه گرد هم جمع شده و با هم صحبت می کنند.(۱)
۲ اصبغ بن نباته نقل می کند که سلمان فارسی حاکم مدائن مریض شدند و من زیاد به عیادتش می رفتم , روزی فرمود: ای اصبغ , رسول خدا به من فرمودند: موقعی که مرگت نزدیک می شود, مرده ای با تو سخن می گوید; می خواهم بدانم مرگم نزدیک شده یا نه ؟ برو یک تابوت و چهار حمال بیاور و مرا در آن بگذارید و به قبرستان ببرید. چنین کردم , در قبرستان او را رو به قبله به زمین گذاشتیم , با صدای بلند گفت : سلام بر شما ای ساکنان وادی ابتلا…, جوابی نشنید, بار دوم سلام کرد و گفت : منم سلمان از صحابی پیامبر۶رسول خدابه من فرمود: وقتی مرگت نزدیک می شود, مرده ای با تو صحبت می کند, شما را به خدا… یک نفر با من صحبت کند. یک باره شنید یکی می گوید: وعلیک السلام یا سلمان , وقتی صحبتش با مرده تمام شد گفت : مرا از تابوت بیرون بیاورید, آوردیم , متوجه خدا شد,خیلی صحبت کرد و آخرش گفت : خدایا جانم را بگیر… شهادتین را گفت و جان به جانان سپرد. از این دو حدیث روشن می شود که از نظر دینی , ارتباط با اموات در حال بیداری ممکن است , اما این بدان معنانیست که هر کس بخواهد و هر روحی را که مایل باشد احضار کند و با او سخن بگوید(۲).علامه طهرانی از آقای الهیان برادر طباطباوی شاگردی داشت که روح ارسطو را حاضر می کرد از او پرسش می کرد.
(پـاورقی ۱نقل از: معاد فلسفی (ره ), ج ۱ ص ۳۱۴ )
(پـاورقی ۲ محمد تقی فلسفی , معدا,ج ۱ ص ۳۱۷- ۳۱۵ )
