احکام عقد و عروسی ۲

احکام مهیا کردن مقدمات مجلس عقد و عروسی.
277. مسئله: آماده کردن هر گونه وسائل لهو و لعب حرام است.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
تبریزى:توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۵.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۶.
278. مسئله: آماده کردن اتاق یا سالن یا محیطی که در آن لهو و لعب می کنند (مانند آماده کردن سِن جهت رقصیدن و یا نوازندگی مطرب) به قصد انجام معصیت جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
 قانون کلی.
279. مسئله: تهیه هر چیزی که می تواند استعمال حرام داشته باشد به قصد استفاده حرام آن جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۶.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۶.
فاضل: توضیح المسائل، مسئله ۲۱۲۹.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۱۷۶۲.
280. مسئله: تهیه نوارهای کاست مبتذل و یا وسائل دیگر موسیقی برای نواختن موسیقی مطرب جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
تبریزى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۵.
سیستانى: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۲۰۷۶.
مکارم: توضیح المسائل، با استفاده از مسئله ۱۷۶۲.
گلپایگانى:(۱).
281. مسئله: گلکاری کردن ماشین و بوق زدن در سطح شهر اگر موجب جلب نظر نامحرم به عروس یا دیگر خانمها و صورت زینت شده آنها شود و یا موجب اذیت و مزاحمت مردم شود حرام است.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى،گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
 احکام مجلس عقد و عروسی.رقص.
282. مسئله: رقصیدن برای مردان جایز نیست مگر رقصیدن مرد برای همسر خود.
امام: با استفاده از کتاب احکام ازدواج، ص‏۱۸۶ و استفتائات، (مکاسب محرمه)، سؤال ۳۵.
اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، فاضل و گلپایگانى:(۲).
283. سؤال: آیا رقصیدن مرد برای همسر خود جایز است.
جواب: اشکال ندارد.
امام: با استفاده از مدارک مسئله قبل.
خامنه اى: اجوبه الإستفتائات، ج‏۲، سؤال ۹۱.
اراکى، بهجت، تبریزى، فاضل و گلپایگانى: (۳).
284. سؤال: مراد از رقص چیست.
جواب: هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل، گلپایگانی و مکارم: استفتاء.
285. مسئله: در حرمت رقص برای مردان هیچ فرقی بین انواع آن نیست.
امام، اراکى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
بهجت، تبریزی و خامنه اى:(۴).
در نتیجه: خواه رقصهای محلی یا بومی باشد که در مجالس مختلف یا مجالس عقد و عروسی اجرا می شود و خواه رقص چوب زنی و یا هر رقص دیگر باشد.
286. مسئله: همچنین در حرمت رقص فرقی نیست بین آنکه مردها بطور دسته جمعی برقصند یا فردى، با ساز باشد یا بدون آن، بیننده نامحرم باشد یا نباشد.
امام، اراکى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
بهجت، تبریزی و خامنه اى:(۵).
288. مسئله: بنابر احتیاط واجب رقصیدن خانمها در هر کجا اعم از مجلس عقد و عروسی و یا مولودیها جایز نیست. مگر رقصیدن زن برای همسر خود.
امام: با استفاده از استفتاء در کتاب احکام ازدواج، ص‏۱۸۶؛ استفتائات، (مکاسب محرمه)، سؤال ۳۵ و استفتاء.
گلپایگانى: استفتاء.
اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه ای و فاضل:(۶).
در نتیجه: خانمها نمی توانند در مجلس عقد و عروسی برقصند حتی اگر نامحرم هم نباشد.
توجّه: در بعضی از کتابهای احکام استفتایی از حضرت امام(رض) به چاپ رسیده است مبنی بر اینکه، (حرمت رقص زن در مقابل زن دیگر معلوم نیست) این استفتاء با (عدم جواز بنابر احتیاط واجب) منافاتی ندارد. زیرا گاهی مجتهد به حرمت فعلی اطمینان پیدا نمی کند لذا مسئله را بصورت احتیاط واجب بیان می فرماید.
در این مسئله به کلیه آدرسهای داده شده مراجعه شود.
289. سؤال: آیا رقصیدن خانمها در مجلس عقد و عروسی در حالی که فقط محارم حضور داشته باشند جایز است.
جواب: جایز نیست.
امام، اراکى، بهجت، فاضل و گلپایگانى: مدارک مسئله قبل.
تبریزی و خامنه اى:(۷).
بنابراین رقصیدن خانمها در مجالس خصوصی که قبل از مجلس عقد و عروسی و یا بعد ازآن تشکیل می شود جایز نیست. اگر چه شرکت کنند گان خواهر، برادر یا مادر و خاله و یا هر یک از بستگان نزدیک باشد.
290. مسئله: در مسئله حرمت رقصیدن زن، فرقی در انواع آن نیست و هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند (برای غیر همسر) جایز نیست.
امام و گلپایگانى: استفتاء.
اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه ای و فاضل:(۸).
 موسیقی.
295. مسئله: نواختن موسیقی مطرب که مناسب مجالس لهو است و گوش دادن به آن، چه برای مردان و چه برای زنان جایز نیست اگر چه با وسائلی غیر از آلات موسیقی باشد مانند قابلمه، سطل و…
امام، اراکى، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
امام: استفتائات، (مکاسب محرمه)، سؤال ۲۵.
بهجت: توضیح المسائل، مسائل متفرقه، با استفاده از مسئله ۲۰ و استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤالهای ۱۰۰۱ و ۱۰۰۳.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه)، با استفاده از مسئله ۲۰.
فاضل: جامع المسائل، با استفاده از سؤالهای ۹۸۷ و ۹۸۸.
296. مسئله: گوش دادن به نوارهای موسیقی مطرب چه برای مردان و چه برای زنان جایز نیست.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و گلپایگانى: با استفاده از مدارک مسئله قبل و استفتاء.
297. سؤال: لطفاً بفرمایید موسیقی مطرب چیست.
جواب: موسیقی که مناسب مجالس لهو و لعب باشد.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانی و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۰۱.
فاضل:(۹).
298. سؤال: لطفاً بفرمایید چگونه می توان موسیقی مطرب را از غیر مطرب تشخیص داد بخصوص اینکه عرف مردم نسبت به یک موسیقی اختلاف دارند، بعضی که موسیقی را قبلاً شنیده اند مثلاً می گویند مطرب است و برخی دیگر که آن را نشنیده اند آن را غیر مطرب می دانند، در هر صورت تکلیف در صورت اختلاف چیست، آیا شنیدن اینگونه موسیقیها جایز است.
جواب: ملاک در شناخت موسیقی مطرب یا اطمینان خودِ شخص است که بداند موسیقی مطرب است و یا باید به عرف رجوع کند. و در موارد مشکوک شنیدن آن مانعی ندارد.
امام، اراکى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
امام: استفتائات، (مکاسب محرمه)، با استفاده از سؤالهای ۲۹ و ۳۱ و ۴۰.
بهجت: توضیح المسائل، مسائل متفرقه، با استفاده از مسئله ۲۰.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین،با استفاده از مسئله ۲۰.
تبریزی و گلپایگانى:(۱۰).
299. سؤال: موسیقیهایی که از صدا و سیما پخش می شود بعضی از آنها در زمان طاغوت نیز پخش می شد و بعض دیگر موزیک متن فیلمهای خارجی است و بعضی موسیقی بدون صدای خوانندگان زمان طاغوت است، خواهشمند است موارد مباح و حرام آنها را بیان فرمایید.
جواب: موسیقی مطرب حرام است (اگر چه از صدا و سیما پخش شود) و صداهای مشکوک مانع ندارد.
امام، بهجت، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
امام: استفتائات، (مکاسب محرمه)، سؤالهای ۲۸ و ۲۹ و ۳۱.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، سؤالهای ۹۹۸ و ۹۹۹.
تبریزی و گلپایگانى:(۱۱).
300. سؤال: بعضی از سرودهایی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود، آهنگهای تندی دارد که حتی انسان را از حالت طبیعی خارج می نماید، شنیدن این نوع موسیقی چه حکمی دارد موسیقیهایی مانند آهنگ شهید مطهری و امثال آن که غم انگیز است حکمش چیست همچنین نواختن اینگونه موسیقیها چه حکمی دارد.
جواب: گوش دادن و یا نواختن هر نوع موسیقی که مطرب باشد جایز نیست. ملاک در حرمت شاد یا غمناک بودن موسیقی نیست بلکه ملاک مطرب بودن یا نبودن آن است.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
امام: استفتائات، (مکاسب محرمه)، با استفاده از سؤال ۴۰.(۱۲).
گلپایگانى:(۱۳).
302. مسئله: گوش دادن و یا نواختن سرودهای انقلابی و یا موسیقیهایی که برای جنگ و یا عزاداری بکار می رود و خلاصه هر نوع موسیقی در صورتی که مطرب نباشد اشکال ندارد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، فاضل، سیستانی و مکارم: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤالهای ۱۰۰۳ و ۱۰۱۰.
فاضل: جامع المسائل، با استفاده از سؤالهای ۹۸۸ ۹۸۷.
گلپایگانى:(۱۴).
303. سؤال: اگر کسی هیچ نوع آهنگی برای او ایجاد تحریک نکند، گوش دادن او به این آهنگها چگونه است.
جواب: ملاک در حرمت موسیقی مطرب بودن یا نبودن آن است عرفاً، خواه شخص تحریک بشود یا نشود.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
گلپایگانى: (۱۵).
 قانون کلی.
بنابراین شنیدن و یا نواختن هرگونه موسیقی مطرب حرام است، اگر چه کسی بواسطه آن تحریک بشود یا نشود، و یا از آن موسیقی لذّت ببرد یا نبرد، موسیقی شاد باشد یا غم انگیز، سنتی باشد یا غیر آن، ایرانی باشد یا خارجى، در مجلس عقد و عروسی باشد یا در غیر آن.
و در صورتی که موسیقی مطرب نباشد، شنیدن و یا نواختن آن اشکالی ندارد و اگر برای فردی موسیقی مشکوک باشد شنیدن و یا نواختن آن اشکالی ندارد.
304. سؤال: گوش دادن بعضی از انواع موسیقی که قصد از گوش دادن آنها لهو و لعب نیست مانند موسیقیهایی که گفته می شود برای آرامش اعصاب خوب است و یا موسیقیهایی که بعضی اطباء برای معالجه توصیه می کنند و یا موسیقیهایی که برای جنگ ساخته می شود که غرض از آن لهو ولعب نیست جایز است.
جواب: در کلیه موارد اگر موسیقی مطرب نباشد شنیدن آن اشکال ندارد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، سؤال ۱۰۰۳.
گلپایگانى:(۱۶).
305. مسئله: نواختن هرگونه موسیقی مطرب بوسیله آلات موسیقی جایز نیست، چه در مجلس عقد باشد یا عروسی و یا هر مجلس دیگر، مردانه باشد یا زنانه، توسط مرد نواخته شود یا زن.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
گلپایگانى: مجمع المسائل، ج‏۲، با استفاده از سؤال ۶۶۱ و استفتاء.(۱۷).
307. مسئله: موسیقی زدن اگر بواسطه وسائلی غیر از آلات لهو و لعب باشد مانند تشت و قابلمه و سطل و… اشکالی ندارد. مشروط به آنکه به نحو مطرب نباشد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.(۱۸).
گلپایگانى:(۱۹).
310. سؤال: می فرمایید رقصیدن زن برای شوهر اشکال ندارد آیا گوش دادن به موسیقی در حال همین رقص جایز است.
جواب:اگر موسیقی مطرب باشد جایز نیست.
امام، تبریزى، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
اراکى، بهجت و گلپایگانى:(۲۰).
 آواز خواندن.
 
312. مسئله: آواز خواندن مردان اگر به نحو غنایی نباشد و بر آن مفسده ای مترتب نباشد اشکال ندارد.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
امام: تحریر، (مکاسب محرمه)، مسئله ۱۳.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه)، مسئله ۲۰.
313. سؤال: لطفاً بفرمایید غنا چیست آیا زیبا خواندن غنا محسوب می گردد.
جواب: صدای زیبا و یا زیبا خواندن به تنهایی غنا محسوب نمی گردد بلکه غنا عبارت است از: کشیدن صدا همراه با ترجیع با کیفیتی مخصوص که متناسب مجالس لهو و لعب و محافل طرب و معصیت باشد.
امام: تحریر، (مکاسب محرمه) مسئله ۱۳.
خامنه اى: استفتاء.
بهجت، تبریزى، سیستانی و فاضل:(۲۱).
314. سؤال: بفرمایید آیا در مجالس شادی خواندن سرودها و یا اشعار و یا حتی خواندن بعضی از ادعیه و یا مدایح ائمه اطهار علیهم السلام که متضمن معانی خوبی هستند، با لحنی شاد جایز است.
جواب: خواندن هر چیزی اعم از شعر، نثر، قرآن و یا مدایح به نحو غنایی حرام است و حتی خواندن قرآن و ادعیه و امثال آن به نحو غنایی دارای عقوبت بیشتری است.
امام، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و مکارم: استفتاء.
امام: تحریر، (مکاسب محرمه)، با استفاده از مسئله ۱۳.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه) مسئله ۲۰.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، با استفاده از جواب سؤال ۹۹۷.
315. مسئله: آواز خواندن به نحو غنایی برای خانمها جایز نیست. مگر در مجلس شب عروسی و مجلسی که بطور عرفی قبل و یا بعد از آن می گیرند، مشروط به آنکه صدای آنان را نامحرم نشنود. اگر چه احتیاط مستحب در ترک است.
امام: تحریر، (مکاسب)، محرمه مسئله ۱۳.
تبریزى: صراط النجاه، سؤالهای ۱۰۰۹ و ۱۰۱۶.
خامنه اى: استفتاء.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه)، مسئله ۲۰.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، با استفاده از جواب سؤال ۹۹۷.
اراکى، بهجت و گلپایگانى:(۲۲).
بنابر این خانمها می توانند در مجلس عروسی و مجالسی که قبل و بعد عروسی بطور عرفی برگزار می گردد آواز بخوانند مشروط به آنکه نامحرم صدای آنان را نشنود چه بصورت دسته جمعی بخوانند و چه فردى.
316. سؤال: آیا خانمها می توانند در مجلس عقد یا مولودیه ها آواز به نحو غنایی بخوانند.
جواب: جایز نیست و باید ترک شود و فقط در مجلس عروسی خانمها می توانند آواز بخوانند آنهم در صورتی که نامحرم صدای آنان را نشنود.
امام، بهجت، خامنه ای و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، سؤالهای ۱۰۰۹ و ۱۰۱۶.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه )، مسئله ۲۰.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، سؤال ۹۹۷.
اراکى:(۲۳).
317. سؤال: اگر مجلس عقد و عروسی با هم باشد آیا جایز است خانمها در صورتی که نامحرم صدای آنان را نشنوند آواز بخوانند.
جواب: اشکال ندارد.
امام، تبریزى، سیستانی و فاضل: استفتاء.
اراکى، بهجت و گلپایگانى:(۲۴).
318. سؤال: آیا جایز است زن برای شوهر خود آواز بخواند.
جواب: آواز خواندن برای شوهر از مستثنیات نیست و اگر آواز او را نامحرم نشنود و غنا هم نباشد مانعی ندارد.
امام: استفتائات،ص‏۱۵ و با استفاده از استفتاء در کتاب احکام بانوان، مسئله‏۳۵، ص‏۲۸.
اراکى، بهجت، خامنه اى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
تبریزى: صراط النجاه، سؤال ۱۰۱۷.
سیستانى: منهاج الصالحین، (مکاسب محرمه) مسئله ۲۰.
بنابراین هرگونه آواز غنایی برای شوهر جایز نیست و فقط آوازهای جایز آنهم اگر نامحرم صدای او را نشنود اشکال ندارد.
320. مسئله: تک خوانی موسیقیهای غیر مطرب توسط زن، مانند سرودها در صورتی که نامحرم صدای آنان را بشنود جایز نیست.
امام، اراکى، تبریزى، سیستانى، فاضل و گلپایگانى: استفتاء.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، سؤال ۹۷۷.
بهجت و خامنه اى:(۲۵).
321. مسئله: تک خوانی آقایان برای مردان و یا برای زنان در صورتی که به نحو غنایی نباشد و بر آن مفسده ای مترتب نشود اشکال ندارد.
امام، اراکى، بهجت، تبریزى، خامنه اى، سیستانی و فاضل: استفتاء.
322. سؤال: جمع خوانی زنان در بین خانمها و همچنین در مقابل مردان نامحرم چه حکمی دارد.
جواب: اگر به نحو غنایی نباشد و بر آن مفسده ای مترتب نشود، اشکال ندارد.
امام، خامنه ای و فاضل: استفتاء.
امام: استفتائات، (مکاسب محرمه)، با استفاده از سؤال ۴۴.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱، سؤال ۱۷۲۴.
بهجت:(۲۶).
323. سؤال: جمع خوانی مردان در بین آقایان و یا در مقابل خانمهای نامحرم چه حکمی دارد.
جواب: اگر به نحو غنایی نباشد و بر آن مفسده ای مترتب نشود، اشکال ندارد.
امام، بهجت، خامنه اى، فاضل، تبریزی و سیستانى: استفتاء.
(۲۷).
324. مسئله: قرآن خواندن خانمها در مقابل نامحرم اگر چه با صوت باشد اشکال ندارد، مشروط به آنکه موجب تحریک و مفسده نباشد.
امام: با استفاده از احکام بانوان، سؤال ۵، ص‏۲۴.
خامنه اى: استفتاء.
فاضل: جامع المسائل، ج‏۱،با استفاده از سؤال ۱۷۲۳.
بهجت و گلپایگانى:(۲۸).
1. گلپایگانى: تهیه آلات لهو و لعب مطلقاً جایز نیست. استفتاء.
2. اراکى: احوط ترک رقص مرد است حتی برای همسر (احتیاط واجب). توضیح المسائل، ص‏۵۹۸ و استفتاء.
بهجت: رقصیدن مرد در مجلس مردان اشکال دارد و احتیاط واجب در ترک است. توضیح المسائل، مسائل متفرقه، مسئله ۱.
تبریزى: اصل رقصیدن حرام نیست مگر آنکه مستلزم فعل حرامی باشد. صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۲۰.
خامنه اى: رقص اگر مهیج شهوت یا مستلزم عمل حرامی باشد حرام است. اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤال ۸۶.
فاضل:احوط ترک رقص است مطلقا مگر خصوص رقص زن برای شوهر آنهم در صورتیکه همراه با حرامی نباشد. استفتاء.
قابل ذکر است با توجه به نظر حضرت آیت الله العظمی فاضل حفظه الله درباره حکم رقص که در چاپهای قبلی این کتاب به چاپ رسیده بود، اخیراً پاسخ معظم له درباره حکم رقص عوض شده است بنابراین خوانندگان محترم و خصوصاً مقلدین معظم له باید در این مسئله توجه بیشتری مبذول فرمایند.
گلپایگانى: بطور کلی رقصیدن مرد جایز نیست حتی برای همسر. استفتاء.
3. اراکى: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. استفتاء.
بهجت: رقصیدن زن و شوهر برای یکدیگر خلاف احتیاط است. استفتاء.
تبریزى: اشکالی ندارد مگر آنکه مستلزم حرامی باشد. صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۲۰.
فاضل: احوط ترک است. استفتاء.
گلپایگانى: جایز نیست. استفتاء.
4. بهجت: بنابر احتیاط واجب رقصیدن مرد جایز نیست و در این مسئله فرقی بین انواع رقصها نیست. توضیح المسائل،با استفاده از مسائل متفرقه، مسئله ۱ و استفتاء.
تبریزی و خامنه اى: اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر اینکه مستلزم فعل حرامی باشد. و در این مسئله فرقی بین انواع رقصها نیست. استفتاء.
5. بهجت: رقصیدن مطلقاً بنابر احتیاط واجب اشکال دارد و باید ترک شود. استفتاء.
تبریزى: اگر رقص در مقابل نامحرم باشد و یا همراه با موسیقی مطرب باشد و یا مستلزم هر حرام دیگری باشد، جایز نیست.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۲۰ و استفتاء.
خامنه اى: رقص در هر صورت اگر مهیج شهوت یا مستلزم عمل حرام باشد حرام است. استفتاء.
6. ۲۸۷. سؤال: رقصیدن مرد در خلوت بگونه ای که بیننده ای نباشد چه حکمی دارد.
اراکى: رقص اشکال دارد مطلقاً. استفتاء.
بهجت: رقصیدن مطلقاً جایز نیست و بنابر احتیاط واجب باید ترک شود. استفتاء.
تبریزی و خامنه اى: در صورتی که مستلزم حرامی نباشد اصل رقصیدن اشکالی ندارد.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۲۰ و استفتاء.
خامنه اى: استفتاء.
فاضل: احوط ترک رقص است مطلقاً مگر خصوص زن برای همسر خود آنهم در صورتیکه همراه با حرامی نباشد. استفتاء.
گلپایگانى: از مصادیق لغو است. استفتاء.
7. اراکى: بنابر احتیاط واجب رقصیدن زن جایز نیست حتی برای شوهر. توضیح المسائل، مسئله ۵۹۸.
بهجت: بنابر احتیاط واجب رقصیدن زن در مجالس زنان جایز نیست. توضیح المسائل مسائل، متفرقه، مسئله ۱.
تبریزی و خامنه اى: رقص به تنهایی حرمتی ندارد، مگر مستلزم حرامی باشد.
تبریزى: صراط النجاه، سؤال ۱۰۲۰.
خامنه اى: با استفاده از اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤالات ۸۶ ۹۰.
فاضل: احوط ترک رقص است. استفتاء.
8. ۲۹۱. سؤال: رقصیدن زن در خلوت بگونه ای که بیننده ای نباشد چه حکمی دارد.
اراکى: رقص مطلقاً اشکال دارد. استفتاء.
تبریزى: رقص به تنهائی حرمتی ندارد مگر آنکه مستلزم حرامی باشد.
صراط النجاه، سؤال ۱۰۲۰.
خامنه اى: اگر مهیج شهوت و یا مستلزم حرام باشد حرام است. استفتاء.
گلپایگانى: از مصادیق لغو است. استفتاء.
9. تبریزى: جایز نیست مگر بیننده همسر باشد. صراط الجناه، سؤال ۱۰۱۹.
در نتیجه: اگر در مجلسی که زنی می رقصد غیر از همسرش هر یک از محارم دیگر او مانند پسر، برادر، عمو… باشند، رقصیدن زن جایز نیست.
خامنه اى: در حکم رقص فرقی بین حضور محارم و غیر آن نیست. استفتاء.
10. ۲۹۲. سؤال: نگاه کردن به فیلم رقص در نوارهای ویدئوئی چه حکمی دارد.
خامنه اى: دیدن رقص مهیج شهوت حرام است. استفتاء.
11. ۲۹۳. سؤال: رقص مردان در برابر زنانی که از محارم آنان هستند و همچنین رقص زنان در برابر مردانی که از محارم آنان هستند، اعم از اینکه سببی باشند یا نسبى، چه حکمی دارد.
خامنه اى: در رقص حرام فرقی بین مرد یا زن نیست و همچنین فرقی نمی کند که در برابر محرم باشد یا در برابر نامحرم. اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤال ۹۷.
12. ۲۹۴. سؤال: رقص زن در برابر نامحرم مطلقاً حرام است.
خامنه اى: با استفاده از اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤال ۹۳.
13. اراکى: رقصیدن بنابر احتیاط واجب مطلقاً جایز نیست حتی برای همسر و در این مسئله فرقی بین انواع رقصها نیست. استفتاء.
بهجت: رقصیدن زن در مجالس زنان بنابر احتیاط واجب جایز نیست و در این مسئله فرقی بین انواع رقصها نیست.
توضیح المسائل، مسائل متفرقه، با استفاده از مسئله‏۱.
تبریزی و خامنه اى: رقص فی نفسه اشکالی ندارد مگر مستلزم حرامی باشد و فرقی بین انواع رقصها نیست.
تبریزى: صراط النجاه، سؤال ۱۰۲۰.
خامنه اى: استفتاء.
فاضل: احوط ترک رقص است و در آن فرقی بین رقص ها نیست. استفتاء.
14. فاضل: موسیقی که مناسب مجالس لهو و لعب باشد یعنی برای انسان حالت غیر عادی از نظر وجد و نشاط بوجود آورد.
جامع المسائل، ج‏۱، با استفاده از سؤال ۱۰۰۶.
15. تبریزى: ملاک در شناخت موسیقی مطرب، یا اطمینان خودِ شخص است یا اینکه اهل خبره به او بگویند البته در صورتی که شخص دیگری نظر مخالف آن خبره را نگوید. و اما اگر عرف در یک موسیقی اختلاف دارند به گونه ای که انسان شک کند مطرب است یا نه، در این صورت شنیدن آن بنابر احتیاط واجب جایز نیست. صراط النجاه، سؤال ۱۰۰۲.
گلپایگانى: بطور کلی هر آنچه بدان موسیقی بگویند شنیدن آن جایز نیست خواه مطرب باشد یا نباشد. استفتاء.
16. تبریزى: بنابر احتیاط واجب باید از موارد مشکوک پرهیز کرد. صراط النجاه، با استفاده از سؤالهای ۱۰۰۲ و ۱۰۱۵.
گلپایگانى: شنیدن موسیقی مطلقاً حرام است خواه از صدا و سیما پخش بشود یا نشود. استفتاء.
17. ۳۰۱. سؤال: آیا شخصیت نوازنده و محل نواختن و یا غرض و هدف از آن در حکم موسیقی تأثیر دارد.
خامنه اى: موسیقی حرام، موسیقی مطرب و لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه است و گاهی شخصیت نوازنده یا کلام همراه آهنگ یا مکان و یا سایر شرائط در اینکه موسیقی تحت عنوان موسیقی مطرب و لهوی حرام و یا عنوان حرام دیگر قرار بگیرد مؤثر است مانند اینکه بر اثر آن امور، منجر به ترتّب فساد شود. اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤال ۴۵.
18. گلپایگانى: شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً حرام است.
ارشاد السائل، سؤال ۵۷۴.
19. گلپایگانى: شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً حرام است.
20. گلپایگانى: شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً حرام است.
ارشاد السائل، سؤال ۵۷۴.
21. گلپایگانى: گوش دادن به هر صدایی که عرفاً به آن موسیقی می گویند حرام است. ارشاد السائل، سؤال ۵۷۴.
306. سؤال: اینجانب پای تلویزیون می نشینم و بچه ها از ۵ ساله تا ۲۰ ساله، از دختر و پسر، از محصل مدرسه تا طلبه همه به تلویزیون نگاه می کنند. و بنده مواردی خلاف شرع مشاهده می کنم و به خاطر اینکه فرهنگ اسلامی بچه ها خراب نشود و حرام را حلال ندانند و منکر را معروف نپندارند، این موارد را به آنان گوشزد می کنم. اما بعضی از افراد برخورد شدیدی با بنده می کنند. می گویند حضرت امام(ره) همه برنامه های تلویزیون را حلال می دانند، حال بفرمایید در مقابل نشان دادن زنهای نامحرم با آرایش و خنده و نازی که می کنند و موسیقی که پخش می کنند تکلیف چیست.
فاضل: هنوز برنامه های تلویزیون و رادیو صددرصد اسلامی نیست و در میان آنها احیاناً برخی از موارد غیرمشروع وجود دارد، که با عنایت خاص مسئولان اصلاح خواهد شد. ولی لازم است در برخورد با جوانها و نوجوانها بگونه ای عمل شود که اعتقاد آنها نسبت به اصل نظام مقدس جمهوری اسلامی تزلزل پیدا نکند. زیرا که نظام مذکور حافظ اساس اسلام و تشیع است.
پیداست همانطور که در صدر اسلام احکام الهی به صورت تدریج نازل و پیاده می شد، در این نظام هم که مسبوق به رژیم ضد اسلامی طاغوت بوده، نباید انتظار داشت که جمیع احکام اسلام در زمان کوتاهی پیاده شود، بلکه نیاز به مرور زمان دارد، امید است در آینده نزدیک شاهد پیاده شدن همه احکام اسلام در سایه حکومت اسلامی باشیم. در عین حال از مواردی که اطمینان به حرمت دارید اجتناب کنید و چنانچه مفسده ای در کار نباشد، دیگران را ارشاد کنید. جامع المسائل، ج‏۱، سؤال ۱۰۰۲.
22. ۳۰۸. مسئله: گوش دادن به موسیقی مطرب و آواز غنائی حرام است لکن شنیدن آن بدون توجه اشکالی ندارد.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤال ۱۰۰۴.
خامنه اى: استفتاء.
توضیح: یعنی گاهی انسان به موسیقی توجه می کند و به آن گوش می دهد، این حرام است ولی گاهی انسان گوش نمی دهد ولی صدای موسیقی به گوش او می رسد و انسان نیز به او توجهی ندارد. در این صورت اشکالی ندارد. مانند آنکه صدای موسیقی از منزل همسایه می آید و یا راننده موسیقی مطرب گذاشته ولی انسان به آن موسیقی توجهی نمی کند. در این صورت اگر چه موسیقی به گوش انسان می رسد ولی اشکال ندارد.
23. ۳۰۹. سؤال: بعضی از رانندگان اتوبوس از نوارهای مبتذل و موسیقی که حکم حرام بر آنها جاری است استفاده می کنند و به تذکرات مبنی بر خاموش کردن ضبط توجه نمی کنند، خواهشمندم بیان نمایید وظیفه بنده در قبال برخورد با این شرایط و اینگونه افراد چیست و آیا می توان بر خورد محکم و شدید با آنان نمود، یا باید تقیه نمود.
خامنه اى: در صورت تحقق زمینه نهی از منکر بیش از نهی از منکر لسانی تکلیف ندارید، و چنانچه مؤثر واقع نشود خودتان از گوش دادن به خوانندگی و نوازندگی حرام خودداری نمائید، و اگر در عین حال صدای آن بدون اختیار به گوش شما برسد برشما چیزی در این باره نیست. استفتاء.
24. ۳۱۱. سؤال: نظر آن حضرت در مورد اینکه موسیقی ریشه در اسلام دارد و با موسیقی می توان به خدا رسید (موسیقی عرفانى) چیست.
خامنه اى: رسیدن به خدا و پی بردن به عظمت جهان هستی و شناختن خالق متعال از راه موسیقی نیست و ترویج موسیقی با هدفهای نظام اسلامی منافات دارد. استفتاء.
25. گلپایگانى: بطور کلی موسیقی زدن با آلات لهو و لعب حرام است و با غیر آن مثل تشت و قابلمه بنابراحتیاط واجب جایز نیست. مجمع المسائل، ج‏۲، سؤال ۶۶۱ و استفتاء.
26. اراکى: رقصیدن زن برای همسرش بنابر احتیاط واجب جایز نیست همانگونه که شنیدن موسیقی مطرب جایز نیست. استفتاء.
بهجت: رقصیدن مطلقا جایز نیست و بنابر احتیاط واجب باید آن را ترک کرد اگر چه زن برای شوهر باشد. گوش دادن به موسیقی مطرب جایز نیست. استفتاء.
گلپایگانى: شنیدن موسیقی مطلقاً جایز نیست. اما رقص زن برای شوهر اشکال ندارد. ارشاد السائل، با استفاده از سؤال ۵۷۱ و استفتاء.
27. تبریزی و سیستانى: اگر کلامى، اعم از شعر یا نثر، به گونه ای گفته شود که متناسب با مجالس لهو و لعب باشد غنا محسوب می گردد.
تبریزى: صراط النجاه، با استفاده از سؤالهای ۱۰۱۲ و ۱۰۲۲.
سیستانى: منهاج الصالحین، مکاسب محرمه، مسئله ۲۰.
بهجت: مناسب با مجالس اهل فسوق معرّف آن است. استفتاء.
فاضل: غنا آوازی است که در آن صدا را در گلو می گردانند که به زبان عرفی چهچه می گویند، و طرب انگیز هم باشد و مناسب مجالس لهو و لعب هم باشد. جامع المسائل، ج‏۱، با استفاده از سؤالهای ۹۷۸ و ۱۰۰۷.
28. اراکى: بنابراحتیاط واجب غنا در مجالس عروسی جایز نیست. توضیح المسائل، ص‏۵۹۸.
بنابراین آواز خواندن به نحو غنایی در مجالس عروسی و یا غیر آن برای خانمها جایز نیست. بله اگر آواز غنایی نباشد اشکال ندارد.
بهجت: فقط غنای مغنیه در زفاف که ترجیع در صوت می نماید و متعلق به کلام غیر باطل باشد استثنا شده و در مقابل نامحرم اشکال دارد. استفتاء.
گلپایگانى: آواز خواندن در عروسی آنهم در شب زفاف بعید نیست جایز باشد مشروط به آنکه نامحرم صدای آنها را نشنود لکن احتیاط مستحب در ترک است. ارشاد السائل، سؤال ۵۶۸.
29. اراکى: بطور کلی غنا جایز نیست و در مجلس عروسی بنابراحتیاط واجب نباید آواز غنایی بخوانند. استفتاء.
30. ۳۱۹. سؤال: آیا زنها می توانند در صورتی که در مجلس عروسی مردان محرم وجود دارند آواز غنایی بخوانند.
بهجت: خواندن غنایی حرام است. استفتاء.
تبریزى: برای زنها اشکال ندارد، ولی گوش دادن به آواز غنایی برای مردجایز نیست. صراط النجاه، سؤالهای ۱۰۰۴ و ۱۰۱۶.
فاضل: جایز نیست. استفتاء.
31. اراکى: بنابراحتیاط واجب باید ترک کنند. استفتاء.
بهجت: اگر غنا نباشد اشکال ندارد. استفتاء.
گلپایگانى: بعید نیست آواز خواندن خانمها آنهم فقط در شب زفاف مشروط به آنکه نامحرم صدای آنها را نشنود جایز باشد لکن احتیاط مستحب در ترک است. ارشاد السائل، سؤال ۵۶۸.
32. بهجت: اگر موجب فساد است مجاز نیست. بلکه غالباً خواندن زن در حضور مرد و استماع آن موجب فساد است، پس مجاز نیست. استفتاء.
خامنه اى: اگر صدای زن به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صدای او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسده ای هم بر آن مترتب نگردد گوش دادن به آن برای مردان، اشکال ندارد. محرم باشند یا نامحرم.
اجوبه الاستفتائات، ج‏۲، سؤال ۶۲.
33. بهجت: اگر موجب فساد است مجاز نیست. بلکه غالباً خواندن زن در حضور مرد و استماع آن موجب فساد است، پس مجاز نیست. استفتاء.
34. ۳۲۵. مسئله: جمع خوانی زنان و مردان اگر غنا نباشد و موجب تهییج و مفسده نشود و رعایت مسائل محرم و نامحرم بشود، مانعی ندارد.
خامنه اى: استفتاء.
فاضل:جامع المسائل، ج‏۱، با استفاده از سؤال ۹۷۷.
بهجت: اختلاط زن و مرد جایز نیست. استفتاء.
35. بهجت: اگر موجب فساد است مجاز نیست بلکه غالباً خواندن زن در حضور مرد و استماع آن موجب فساد است، پس مجاز نیست. استفتاء.
گلپایگانى: بانوان و دختران نزد نامحرم قرآن را با صدا نخوانند و همچنین با صدا خواندن مرد چنانچه موجب تلذّذ بانوان باشد اشکال دارد. مجمع المسائل، ج‏۲، با استفاده از سؤال ۶۵۲.