اناجیل چهارگانه Four Gospels: اناجیل چهارگانه، عبارت است از اناجیل به روایت مرقس، متى، لوقا و یوحنا که نیمه دوم قرن اول گردآورى و تدوین شد و طبق رسم و فرهنگ زمانه بلند خوانده مى شد. همه این اناجیل براى تأمین نیازهاى احساس شده در کلیساى در حال توسعه نوشته شده بود. در ابتدا، فقط سنت شفاهى وجود داشت و خود عیسى حتى کلمه اى ننوشت، بلکه حکایت ها و تمثیل هاى گفته شده توسط عیسى و بسیارى از محاوره هاى او به یاد سپرده شده بود و در روزهاى نخست کلیسا، این خاطرات همواره (سینه به سینه) منتقل مى شد. حفظ و ذخیره این سنت ها به دست انجیل نویسانى صورت گرفت که تلاش نمودند تا اعضاى کنیسه و اهل مجادله را در بحث هایشان تشویق و ترغیب نمایند. در آن زمان، کسانى به تازگى به کلیسا پا گذاشته بودند که مى خواستند بدانند چگونه یک انسان نیکوکار (عیسى) به دست رومیان پذیراى رنج و مرگ شد. از این گذشته، او را نجات بخشى مى دانند که از مردگان برخاست. تعجب آور نیست هنگامى که مرقس ترغیب شد (شاید در رم) که این خاطرات را که در کلیسا واقع شده بود، به رشته تحریر در آورد، انجیل اش تبدیل شد به شرح جزئیاتى از محاکمه و اعدام عیسى، به همراه مقدمه اى شامل گزیده هایى از تعالیم و نمونه هایى از معجزات. این امر به جانشینان مرقس موکول شد که روایت او را، نه فقط با گزیده هاى بسط داده شده از تعالیم عیسى بلکه با روایتى در مورد نحوه تولدش تکمیل کنند. انجیلِ متى بیشتر از نظم و ترتیب انجیل مرقس تبعیت مى کند، اما مطالب بسیارى را در پنج گفتوگوى مهم عیسى به آن مى افزاید که نگارنده (انجیل) در آن دخل و تصرف کرده است. او سبک و روش مرقس را با حذف اطناب کلام بهبود مى بخشد و برخى از نکات مبهم آن را روشن مى کند. انجیل لوقا نیز از روش مرقس استفاده مى کند، اما کمتر پایبند آن است. پس این سه انجیلِ نخست، در بسیارى از مطالب مشترک است و مى توان این مطلب را با مقایسه کلمه به کلمه و بند به بند در سه ستون کنار هم نشان داد. به همین دلیل، این سه انجیل، انجیل هاى هم دید (synoptic) نامیده شده اند؛ به معناى انجیل هایى که که مى توان آنها را در کنار هم دید. چهارمین انجیل (انجیلِ یوحنا) در مقوله دیگرى قرار دارد و یقیناً پس از دیگر اناجیل نوشته شده است. این انجیل از حیث سبک، محتوا و نقاطِ مورد تأکید الهیاتى از سایر اناجیل متفاوت است. بسیارى از بخش هاى آن به توضیح مطالبى مى پردازد که در اناجیل همنوا به صورت قطعات جداى از هم یا کنایات نهفته آمده است. اناجیل چهارگانه، پایان این ماجراهاى ادبى نبود، اگرچه آثارى بود که در موقع مناسب به وسیله کلیسا بخشى از فهرست قانونى عهد جدید اعلام شد. اما گنوسى ها و دیگران از نسخه هاى مشابهى از داستان عیسى طرفدارى کردند؛ مانند انجیل توماس (حدود ۱۴۰م) که در نجع حمادى کشف شد. این انجیل مجموعه اى از ۱۱۴ گفته ادعایى عیسى به زبان قبطى است. اما این انجیل آپوکریف، پاداش نجات (جاودانگى) را به کسانى ارزانى مى دارد که معرفت درست را به دست آوردند.
اناجیل، زندگینامه به اصطلاح امروزى نیست و نقادان شکلى تأکید نمودند که اینها (اناجیل) به هیچ معنایى زندگى نامه محسوب نمى شوند اما مى توان آنها را به عنوان زندگى نامه هایى مانند زندگى نامه هایى که در دنیاى کهن نوشته مى شد، دانست؛ با این اختلاف ویژه که، آنها حوادث یگانه اى را شرح مى دهند و ادعا مى کنند که وعده هاى عهد عتیق تحقق یافته است.
منابع:
۱. فصلنامه هفت آسمان، شماره ۳۳، ترجمه میترا رحمتى به نقل از
Oxford Dictionary of the Bible, p. 155.
