با امام حسین(ع) در سایه قرآن

پیامبـر اکرم(ص) فرمـود: ((مـن دو چیز گرانمایه در میان شما به یادگار مى نهم:
کتاب خدا و خاندانـم. ایـن دو هرگز از یکدیگر جدا نمـى شـوند تا آنکه در قیامت کنار حوض کوثر بر مـن وارد آیند.)) ایـن حدیث به حـدیث ثقلیـن معروف شـد و تمـام فـرقه هاى مسلمیـن آن را در کتب معتبر خویـش نقل کردند; اما به فرموده خمینى کبیر ((خودخـواهان و طاغوتیان قرآن کریـم را وسیله اى ساختند براى تداوم بخشیدن به حکومتهاى غاصب و ضد قرآنى خویـش و مفسران حقیقى قرآن و آشنایان به حقایق آن را, که سراسـر قـرآن را از پیامبـر اکرم(ص) دریافت کرده بـودند, با بهانه هاى گونه گـون عقب زدنـد و با تـوطئه کثیف خـود, در حقیقت قـرآن را از صحنه خـارج کـردنـد.)) ممکـن است بپرسید: آیا فهم قرآن تنها در تـوان معصومان (علیهم السلام) است و دیگـر مردم حق ندارنـد, بـدون مـراجعه به روایات اهل بیت, از قـرآن بهره گیـرنـد؟ در پاسخ بایـد گفت: ما ماننـد اخبـارىها نیستیـم که فهم قـرآن را یکسـره مخصــوص اهل بیت (علیهم السلام) بدانیـم; بخشى از آیات محکمات و بینات نامیده مى شـود و هر کـس, به شرطـى که با زبان عربـى و شاءن نزولها و یک سلسله مباحث لازم دیگر به طـور صحیح آشنایى کافى داشته باشد مى تـواند از آن بهره گیـرد; امـا مـى دانیـم که آیـات قـرآن دو دسته انـد: محکمــات و متشابهات. براى فهم آیات متشابه جز تمسک به راسخان در علـم اهل بیت (علیهم السلام) راهى نیست.
طبق تصریح شیعه و سنـى, قرآن کریـم در مـوارد متعددى به مقام و مـوقعیت اهل بیت (علیهم السلام) و عصمت و طهارت و ولایت آنها اشاره کرده است. در ایـن فرصت, آن دسته از روایات سالار شهیـدان حضرت ابى عبدالله الحسیـن(ع) در باره برخى از آیات قرآن کریـم, که در خصـوص اهل بیت عصمت (علیهم السلام) وارد شده, مـورد تـوجه قرار مى دهیم و جانهاى خـود را با کلمات نـورانى آن فاتح اقلیـم وجود جلایى دیگر مى بخشیم. ۱زبان مـن زبون و خامه ام خام۱چه گویـم در مقام آن دلارام۱ بایـد تـوجه داشت که در برخـى از روایات, آن حضـرت تنها راوى حـدیث است که از پیـامبـر اکـرم(ص) یــا امیـرمـومنان(ع) نقل مـى کنـد; ولـى ما تنها به روایاتـى اشـاره مى کنیـم که در آن امام(ع) خـود سخنى فرمـوده یا پرده از حقیقتى بـرداشته است. البته ایـن سخـن با نقل مـواردى که آن حضرت از رسـول اکرم یا امیرمومنان مطلبى پرسیده و سپـس پرسـش و پاسخ را باز گفته است, منافات ندارد; زیرا به هر حال خـود حضرت در متـن جریان حضـور داشته است. به هر ترتیب امام حسین(ع) در ایـن دسته از روایات به تبییـن بطنـى از بطـون قرآن پـرداخته, از تاءویل, تفسیـر یا شـاءن نزول آیات پـرده بـرمـى دارد و گـاه بـراى بیان حقیقتى به آیه استدلال مى کند.
توسل به اهل بیت
در ذیل آیه ۶۲ سـوره بقره امام(ع) فرمود: اگر آنها[ یهودیان]با نیتـى صادق و عقیده اى درست از عمق جان خـداى را به ((محمد و آل پاکـش)) مى خواندند تا نگاهشان دارد … حتما خداوند با کرمش به آنها پـاسخ مـى داد; امـا کـوتـاهـى کـردنـد … سرزنش دشمنان اهل بیت
در ذیل آیه ۹۷ سـوره بقره امام(ع) مى فرماید: همانگونه که یهود را به جهت دشمنـى با جبـرئیل(ع), مـورد مذمت قرار داده; دشمنان ((اهل بیت)) را نیز مشمول سرزنـش خـویـش گردانیده است. زیرا به اعتقـاد آنان نیز جبـرئیل(ع) و فـرشتگان مقـرب خـدا بـراى یارى رسـانـدن به محمـد(ص) و علـى(ع) فـرود مـىآمـدنـد … پیروى از اهل بیت
امـام(ع) به اشـاره پـدر گـرامـى اش حضـرت امیـرمـومنــان(ع) در تـوضیح مراد از ((ناس)), در آیه ۱۹۹ سوره بقره مى فرماید: مقصود از آن, ما اهل بیت هستیـم و به همیـن جهت, خداوند مى فرماید: از همان جایـى که مردم (ناس) کوچ مـى کنند, کـوچ کنید[ .و پیروى از اهل بیت را پیشه خویـش سازید] در آیه ۷۵ سوره انفال مى خوانیـم: … و خـویشاوندان نسبت به یکدیگر در احکامى که خدا مقرر داشته [از دیگران] سزاوارترنـد. امام(ع) فرمـود: هنگامـى که ایـن آیه نازل شـد, از رسـول خـدا(ص) در باره تاءویل آن پـرسیـدم. رسـول خدا(ص) فرمـود: به خـدا سـوگند, جز شما کـس دیگرى را قصد نکرده است و شما همان خـویشاونـدان من هستید. پـس هر گاه مـن از دنیا رفتـم, پدرت علـى(ع) نسبت به من و جانشینى مـن سزاوارتر است; و هر گاه پدرت از دنیا برود, برادرت حسـن(ع) بـدان سزاوارتر است; و آنگاه که حسـن(ع) از دنیا بـرود, تـو بـدان مقام سزاوارتـرى. گفتـم: اى رسـول خـدا, بعد از مـن چه کسـى شایسته آن مقام است؟ فرمـود: پسرت على. به همیـن ترتیب نام یکایک ائمه اطهار (علیهم السلام) را بـرشمرد; هر کـدام را بعد از دیگرى شایسته تر به خلافت دانست و در پایان فرمـود: غیبت در زمان نهمیـن فرزندت به وقـوع مى پیوندد. ایـن ائمه نسل تواند, خداوند علم و فهم مرا به ایشان عطا کرده است و سرشت آنها از سرشت مـن است. خدایا ایـن مردم را چه مى شود که با آزار خاندانم مرا مىآزارند؟! خداوند شفاعتـم را نصیب ایشان نگرداند. پاداش پیروى از اهل بیت
در آیه ۲۹ سوره رعد مى خـوانیـم: ((آنان که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادنـد, طـوبـى و بهتـریـن سـرانجامها در انتظارشان است.)) امام(ع) مـى فرمایـد: ایـن آیه در مورد امیرمـومنان نازل شده است. ((طـوبى)) درختى است در خانه وى در بهشت و هیچ میوه اى در هیچ خانه اى از خانه هاى بهشت نیست; مگـر آنکه شاخه اى از ایـن درخت در آن وجـود دارد. خداوند در آیه ۷۱ سوره اسراء مى فرماید: ((روزى که هر گروهى را با پیشوا و امام خویـش مى خـوانیـم …)) امام(ع) فرمـود: آرى, پیشـوایان دو دسته اند; امامـى که مردم را به هـدایت دعوت مى کند و مـردم از وى پیروى مـى کننـد و به سعادت مى رسند و امامى که مردم را به گمراهى فرا مـى خـواند و مردم نیز از وى پیروى مى کنند[.و در تباهـى غوطه ور مـى گردنـد] ۲پـرسـش از ولایت اهل بیت در قیـامت۲ خـداونـد در آیه ۳۶ سـوره اســراء مـى فـرمایـد: ((چشـم و گـوش و دل, تمامـى اینها مـورد پـرسـش و بازخـواست قـرار مـى گیرنـد.)) امام(ع) فـرمـود[ :رسـول خـدا(ص) فرمـود]: … به عزت پروردگارم سـوگنـد, تمامـى امت مـن در روز قیامت باز داشته مـى شـونـد و از ولایت امیرمـومنان(ع) بازخـواست مى گردند. احترام به اهل بیت
در آیه ۸۲ سـوره کهف مـى خـوانیـم: ((… و امـا آن دیــوار, از آن دو یتیـم در آن شهر بـود و زیر آن گنجـى متعلق بدانها وجـود داشت و پدرشان مردى نیکـوکار بـود. پروردگارت مى خـواست آنها به حد بلـوغ برسند و گنج خـود را بیرون آورند…)) امام به یکى از منحرفان مى فرماید: به خاطر احترام چه کسـى آن دیـوار براى ایـن دو یتیـم محفـوظ مانـد؟ مرد گفت: پدرشان امام فرمـود: آیا پـدر آنها بهتر بود یا رسول خدا؟ آن مرد بدیـن وسیله به مقام و عظمت آن خـانـدان پـى بـرد و سـرافکنـده و شـرمسـار گـردیـد.
جدال میان اهل بیت و بنى امیه
شخصـى از آن حضـرت در بـاره آیه ۱۹ سـوره حج پـرسیــد. خداوند در این آیه مى فرماید: ((اینان دو گروهند (دشمـن یکدیگر) که در باره پروردگارشان به جـدال و نزاع برخاستند.)) امام پاسخ داد: ما و بنى امیه هستیـم که در باره خداى ـ عزوجل ـ به جدال و مخـاصمه پـرداخته ایـم; مـا مـى گـوییـم خـداى راست گفت; و آنـان مـى گـویند: خـداى دروغ گفت: پـس ما و ایشان تا روز قیامت[ نیز] دشمن یکدیگریم. اهل بیت, حکمرانان الهى
در آیه ۴۱ سوره حج مى خوانیم: [))یاران خدا] کسانى هستند که اگر در زمیـن بدانها قدرت و مکنت بخشیـم, نماز را بـرپا داشته و زکات را مـى پـردازنـد و امـر به معروف و نهى از منکر مـى کنند و …)) امام(ع) فرمـود: ایـن آیه در شـاءن مـا اهل بیت فـرو فـرستـاده شـده است.
طهارت و عصمت اهل بیت
خداوند در آیه ۳۳ سـوره احزاب مـى فرماید: ((خـداوند اراده کرده است که پلیـدى و گناه را تنها از شما اهل بیت دور سـازد و شمـا را پاک گرداند[ .و به مقام عصمت رساند])) آن حضرت فرمود: رسـول خـدا(ص) در منزل ام سلمه بـود که بـرایـش[ غذایـى به نام] حریره آوردند. آن حضرت على و فاطمه و حسـن و حسیـن(ع) را فرا خواند و همگى از آن خـوردند. سپـس عباى خیبرى بر آنها افکند و آیه فـوق را تلاوت فرمود. اهل بیت منبع علوم
خـداونـد در آیه ۱۲ سـورء یـس مـى فـرمـایـد: ((و همه چیز را در امام آشکار کننـده اى برشمرده ایـم.)) آن حضرت فرمود: … حضرت رسـول خـدا(ص) فرمـود: مراد از ((امام مبیـن)) امیرالمـومنیـن(ع) است, بـى تردید او همان امامـى است که خداى ـ تبارک و تعالـى ـ در وى علـم هر چیزى را به شماره درآورده است.
پیـوستـن به اهل بیت و دوستـى بـا ایشان
در آیه ۲۳ سوره شورى مى خوانیم:
[((اى رسول ما, به امت] بگو: مـن از شما اجرى نمى خواهم جز دوست داشتـن نزدیکانـم. )) امام حسیـن(ع) فرمـود: آن خـویشاونـدى که خداوند پیـوند بدانها را فرمان داده و حق آنان را گرامـى داشته و خـوبـى را در ایشان نهاده است, خـویشـاونـدى ما اهل بیت است. خـداونـد حق مـا را بـر هـر مسلمـانـى واجب کـرده است.
اهل بیت هماره در حال عبادت
خـداونـد در آیه ۲۹ سـوره فتح مـى فـرمـایــد: ((… آنان[ کسانـى که با رسـول خـدا(ص) در برابر کفار سرسخت و در میان خـود مهربانند] را مـى بینـى که پیـوسته در حال رکـوع و سجـودنـد …)) امام(ع) فرمـود: ایـن آیه در باره علـى بـن ابـى طالب(ع) نازل شده است. اهل بیت سرچشمه روشنایى ها
در آیات آغازیـن سوره شمس مى خوانیـم: ((سوگند به خورشید و تابش و گسترش نـور آن در هنگام بالا آمـدن …; و سـوگنـد به ماه, آن هنگام که در پى خورشید برآید و سوگند به روز آن هنگام که زمیـن را روشنایـى مـى بخشد.)) امام(ع) فرمـود: مراد از خـورشید, محمد رسـول خدا است; و مراد از ماه امیرمومنیـن على است که به دنبال محمد(ص) مـىآید و مراد از روز قائم آل محمد است که زمیـن را از قسط و عدل پر مى سازد. نعمت دیندارى و ولایت اهل بیت
در آیه ۱۱ سوره ضحى مى خوانیـم: ((… و اما نعمت پروردگارت را, پس بازگو کـن.)) امام(ع) فرمود: مراد از نعمت, دین و اعتقاد به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) است. اهل بیت و آگـاهـى از رویـدادهـاى آینـده
امیرالمومنین(ع) سـوره قـدر را تلاوت مـى فرمـود. حسیـن(ع) گفت: پدر, گـویا ایـن سـوره[ که]از دهان شما[ شنیده مـى شـود] شیرینى خاصـى دارد! حضرت فرمـود: اى فرزند رسـول خدا و فرزندم, مـن از این سوره چیزى مى دانم که تو نمى دانى. هنگامى که ایـن سوره نازل شد, جـدت رسـول خـدا(ص) مرا فرا خـواند. وقتـى به محضرش شرفیاب شدم] آن را برایـم قرائت فرمود; سپـس بر شانه راستـم زد و گفت: اى برادر من و وصـى من و سرپرست و والى امتـم بعد از مـن, و اى دشمن دشمنان مـن تا روزى که همگان برانگیخته شـوند, ایـن سـوره بعد از مـن براى تـو است و بعد از تـو بـراى فـرزنـدانت[ .آرى] جبرئیل(ع) برادر فرشته ام, حـوادث امتـم را در سنت خویـش برایـم گفته است و همانها را براى تـو نیز بازگو خواهد کرد. ایـن سوره در جان قدسى تو و جانشینان[ مـن و تو] تا آن هنگام که طلوع فجر قـائم(ع) سـرزنـد همـاره نـوربخـش خـواهـد بــود. اللهم عجل فرج قائم آل محمد(ع)
 
سیدعلیرضا جعفرى
برگرفته شده از کوثر – ش ۲۱