کودک مشغول بازی کردن است و خانواده هم در حال گفت و گو و تماشای تلویزیون هستند که ناگهان زمین پایتخت شروع می کند به لرزیدن. همه افراد خانواده جیغ می کشند و هر کسی با هول و ولا در تکاپو است که زلزله! زلزله اومد! چه کار کنیم؟!کودک جیغ می کشد و گریه می کند اما…
در چند ماه اخیر شاهد اخبارنگران کننده ی زلزله در نقاط مختلف ایران بوده ایم. زمین لرزه هایی که تمامی ندارد و تقریبا هر هفته می شنویم فلان منطقه از ایران با زمین لرزه ای به بزرگی ۵ ریشترو یا بیشتر لرزید.همچنین شاهد تصاویر دلخراش از زلزله ی بزرگ کرمانشاه در رسانه ها بوده ایم . اخبار را دنبال کردیم و با آسیب دیدگان زلزله همدرد شدیم و گریه کردیم اما در این میان اصلا به این نکته توجه نکردیم که وقتی ما این اخبار دلخراش را نگاه می کنیم و آزرده خاطر می شویم فرزند خردسالمان چه گناهی کرده که باید پا به پای ما این اخبار را دنبال کند. در خانه همش حرف از زلزله است و کودک ما در هول و هراس و ترس از زلزله به سر می‌برد و برایش سوال است که زلزله چیست؟ والدین هم از روی دلسوزی که مبادا کودک دچار ترس و نگرانی شود می گویند:” هیچی مامان جان! زلزله هر جایی اتفاق نمی افته، نترس قربونت برم زلزله که ترس نداره، اینایی که اخبار نشون میده روستا بوده، خونه هاشون کاه گلی بوده… نترس! خونه ی ما محکمه…” کودک دلبند شما با شنیدن این حرف ها آرام می شود و با خیال راحت می‌خوابد چند شب می گذرد. کودک مشغول بازی کردن است و خانواده هم در حال گفت و گو و تماشای تلویزیون هستند که ناگهان زمین پایتخت شروع می کند به لرزیدن. همه افراد خانواده جیغ می کشند و هر کسی با هول و ولا در تکاپو است که زلزله! زلزله اومد! چه کار کنیم؟!
کودک جیغ می کشد و گریه می کند اما بعد از آرام شدن زمین کودک شما دچار ضربه ی روحی می شود . او دیگر سخت حرف های شما را باور خواهد کرد و زمان زیادی می‌برد تا بتواند از لحاظ روحی و روانی آرام گیرد. کودک با خودش می گوید مگرنگفتن زلزله ترس ندارد! پس چرا انقدر ترس داشت. اما چه باید کرد ؟
به کودکتان دروغ نگویید!
هیچ گاه برای اینکه کودکتان را از ترس خلاص کنید به انها دروغ نگویید. شما با دروغ گفتنتان او را برای یک مدت زمان کوتاه از ترس نجات می دهید اما این احتمال را هم بدهید که اگر واقعا زلزله آمد چه؟!به احساسات کودکانتان توجه کنید و به سوال های انها پاسخ صحیح دهید. حتی از کودکتان بخواهید که برای شما بگویید که چه حسی نسبت به زلزله دارد. از او بخواهید که از ترس ها و اضطراب هایشان با شما صحبت کنند. اگر فرزندتان به شما گفت که از زلزله می ترسد به او نگویید که برای چی می ترسی؟ ، زلزله که ترس نداره و … در عین شفاف سازی زلزله ، حقیقت را به کودکتان بگویید که :” طبیعیه که از زلزله بترسی اما اگر زلزله بیاد ادم‌هایی هستن که به ما کمک کنن و ما رو نجات میدن.”
سعی نکنید فرزند خود را قانع کنید که اتفاق های بد برای آنها رخ نخواهد داد. قول های الکی به فرزندتان ندهید که مثلا: ” اگر زلزله بیاد تو نگران نباش من و بابا قول می دیم که از تو مراقبت کنیم!” به جای قول دادن به او اموزش دهید که اگر زلزله آمد باید چه کارهایی کنیم که کمتر آسیب ببینیم. شاید اگر حقیقت را به کودکتان بگویید انها کمی نگران شوند اما گذر زمان به انان آرامش و امنیت می دهد. حتی اگر دیدید که اضطراب و نگرانی فرزندتان بیش از اندازه است هر گز اجازه ندهید که تا مدتی شب ها را تنها بخوابد.در کنار او بخوابید و به او قوت قلبی دهید.
اخبار زلزله را دنبال کنیم با نه ؟
برخی از والدین علی الخصوص پدرها علاقه وافری به شنیدن و دنبال کردن اخبار دارند. با وقوع یک حادثه از جمله زلزله تکرار و گفت و گو و بیان نکات ایمنی و حتی بازگو کردن ترس مردم و در خیابان ریختن انها تا اندازه ی زیادی تکرار می شود و حتی تا چند روز هم اخبار مربوط به زلزله در اخبار بازگو می شود و این تکرار، ناخود‌اگاه کودکان را بیش از پیش می ترساند.
شنیدن این اخبار گاهی شاید موجب اضطراب بزرگسالان هم شود و مدام اخبار را دنبال می کنند تا با شنیدن یک خبر امیدوار کننده خیالشان راحت شود اما شنیدن این اخبار و دیدن صحنه های دلخراش زلزله می تواند اثرات مخربی بر کودکان داشته باشد. لذا مهم است که والدین در حضور کودکان میزان تماشای صحنه های دلخراش و حتی دنبال کردن اخبار را کاهش دهندو حدالمقدور از طریق رسانه های مجازی اخبار را دنبال کنند.
چگونه کودکمان را از ترس زلزله آرام کنیم ؟
در ابتدا کودتان را با بلایای طبیعی آشنا کنید و برای او از سیل، طوفان، آتش سوزی، زلزله و… بگویید. برای او توضیح دهید که برخی از بلایا هست که احتمال وقوعش برای خانواده ی ما کم است به عنوان مثال: احتمال سیل برای ما وجود ندارد زیرا نزدیک ترین اقیانوس به ما بیش از ۷۰ کیلو متر فاصله دارد.”اما برخی از بلایای طبیعی مثل زلزله هم است که در همه ی جای دنیا ممکن است که اتفاق بیفتد.
مثل یک داستان برای کودکتان توضیح دهید که اصلا زلزله چیست ؟
به او بگویید که :”زمین مثل یه پازل از تیکه هایی شکل گرفته است و در واقع از بیست تیکه ساخته شده است که مدام در حال حرکت کردن هستند اما تو حرکت این تیکه ها را حس نمی‌کنی چون این حرکت ها خیلی خیلی آرام است اما زمانی که این تیکه ها به هم ضربه می زنند و یا در کنار هم سر می خورند باعث ایجاد زلزله می شوند. حالا فکر میکنی زلزله کی اتفاق می افته؟! زلزله پیوسته اتفاق می افته اما ما نباید بترسیم چون بیشتر زمان ها ما حسش نمی کنیم چون این زلزله ها خیلی ضعیفه اما گاهی هم خیلی قوی است و کاملا حس میشود. پس زلزله چیزی نیست جز حرکت زمین، فشار زمین و اثر لغزش لایه های سطح زمین پس فهمیدم که زمین وقتی عصبانی میشه میلزره! ”
در انتها برای آرام کردن کودکتان از او بخواهید که با شما زلزله بازی کند! به او بگویید فکر کند که الان زلزله امده است حالا چه کار باید بکنیم ؟!
اول از همه باید آرامش خودمان را حفظ کنیم و بعد از همه دنبال یه جای امن باشیم. برای او توضیح دهید که نقاط امن خانه کجاها است و کدام نقاط خطرناک است و این کارها را با بازی کردن به او اموزش دهید که هم ترس او بریزد و هم اصول رویایی با زلزله را یاد بگیرد.
