بدن انسان برای حفظ سلامتی خود همواره مقداری چربی به عنوان ذخیره انرژی در نقاط مختلف ذخیره میکند و اگر این چربیها به مدت طولانی، در بدن باقی بمانند میتوانند به شکل فشرده درآیند و احتمال مورد استفاده قرار گرفتن آنها در بدن، کمتر می شود.
بنابراین روزهداری حتی در کسانی که لاغر یا دارای وزن طبیعی هستند، به بدن این فرصت را میدهد تا این چربیهای قدیمی را بسوزاند و پس از پایان دوره روزهداری، به جای آنها چربی تازه جایگزین شود.
همچنین در این ماه، برای افرادی که چربی بیش از حدی را در بدن خود ذخیره کرده اند، فرصت مغتنمی فراهم میشود تا مقداری از آنها را برای تولید انرژی به مصرف برسانند و از اضافه وزن خود بکاهند.
بسیاری از افراد با فرارسیدن ماه رمضان، سوالات فراوانی در خصوص نحوه تناول غذا در وعدههای سحر و افطار برایشان پیش میآید که با حرفهای ضد و نقیضی که از اطراف به گوششان میرسد، سرگردان میمانند که بالاخره چطور و چگونه باید روزه خود را افطار کنند و در سحرگاه بایستی چه غذاهایی را مصرف کنند.
و بهتر است در وعده سحر، غذاهایی سبک و حتی الامکان کمچرب همچون نان، پنیر، طالبی و … خورد، ولی باید خاطرنشان کرد که خوردن غذاهای حاضری برای کودکان خوب نیست و نمیتواند انرژی روزانه ی آنها را تامین کند. پس بهتر است در وعده سحر آنها غذاهای کم چربی همچون برنج و خورش نیز جای گیرد.
غذاهای پرچرب میتوانند در طول روز باعث تشنگی افراد شوند. به همین دلیل خوردن «کله پاچه و غذاهای سرخ شده» اصولا توصیه نمیشود و لازم است به جای این نوع غذاها، در وعده سحر از سبزیجات و ماست استفاده کرد تا زمان گرسنگی به تعویق بیفتد.
چگونه روزه خود را افطار کنیم؟
آش و سوپ رقیق و حلیمی که در آنها از مقدار کمی سرخکردنی استفاده شده باشد، بهترین غذا برای افطار است. دکتر درستی با ا بهتر است روزهداران پس از صرف آب جوش و خرما، خوردن شیر گرم و مقداری نان به همراه پنیر و سبزی را فراموش نکنند.
وی در خصوص روزهداری در ماههای تابستان میافزاید: از آنجا که در ایام تابستان اذان مغرب دیر داده میشود (طول شب ها کوتاه است)، بهتر است روزهداران عزیز بلافاصله پس از صرف افطاری سبک، اقدام به صرف شام خود که حاوی برنج، خورش، سالاد و ماست است، کنند (یعنی افطار و شام خود را یکجا بخورند) و تا هنگام خواب از نوشیدن ۲ لیوان چای کم رنگ، یک لیوان شیر، کمی بیسکویت، خرما و میوه دریغ نکنند.
دکتر درستی در ادامه ابراز میکند: روزه داران بایستی توجه داشته باشند که نحوه صرف افطار در فصول سرد سال تغییر میکند و روزه داران پس از صرف افطاری سبک (نان، پنیر، سبزی و…) بعد از اذان مغرب در ساعات ۱۷ تا ۱۸، بایستی در ساعات ۲۰ تا ۲۱ اقدام به صرف وعده شام کنند (یعنی افطار و شام خود را جدا از هم بخورند)
روزه داری در کودکان
وی متذکر میشود: در ایام روزه داری باید به تغذیه کودکان ۹ تا ۱۲ ساله و نوجوانان بین ۱۳ تا ۱۸ ساله توجه خاصی شود، زیرا دریافت ناکافی مواد غذایی میتواند به رشد و نمو آنها، لطمات جبرانناپذیری وارد کند.
نوجوانانی که دچار وقفه در رشد شوند، گاها با کوتاه ماندن قد ، لاغری یا چاقی بیمارگونه مواجه میشوند؛ ولی متاسفانه اختلالاتی که در اثر توقف رشد در ساختمان دستگاههای بدنی آنها اتفاق میافتد، منجر به ضعف و دردهای بدنی (به ویژه سردردهای مزمن)، بیماریهای زنان ، سقط و زایمان زودرس ، مرده زایی، خونریزیهای غیرطبیعی و … میشود، لذا ساده اندیشی و بیتوجهی به وضع تغذیه کودکان و خردسالان به هیچ وجه جایز نیست.
دکتر درستی خاطرنشان میکند: بنابراین به دختران ۹ تا ۱۲ ساله و همچنین نوجوانانی که در معرض کمترین خطر سوءتغذیه قرار دارند و به تمام بیماران و حتی افراد به ظاهر سالمی که روزه داری منجر به بروز علائم شدید بدنی از جمله ضعف فراوان در آنها میشود، توصیه میشود با مشورت متخصص تغذیه و متخصصان ، اقدام به روزه داری کنند.
سحری را حذف نکنید
روزه یکی از عبادات بسیار خوب اسلام است که علاوه بر فواید فراوان روحی، در صورتی که درست اجرا شود، میتواند سلامت جسمی فرد را نیز تضمین کند. ولی متاسفانه در برخی موارد به دلیل عدم رعایت نکات کلیدی در روزهداری، نه تنها افراد نمیتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند، بلکه دچار مشکلات جانبی خواهند شد که چندان سودمند نیست.
یکی از نکاتی که روزهداران باید به آن دقت کنند این است که هرگز وعده سحری را حذف نکنند، زیرا این مساله به خصوص برای افرادی که فعالیت ذهنی دارند (دانش آموزان) و یا کارگرانی که فعالیت بدنی زیادی دارند بسیار حائز اهمیت است.
علاوه بر آن به دلیل فاصله زمانی بین وعده سحری و افطار و برای جلوگیری از گرسنگی و تشنگی در طول روز بهتر است از تمام گروههای غذایی در وعده سحری استفاده شود:
مصرف میوه و سبزی تازه، علاوه بر تامین ویتامینها و مواد مغذی، مقدار فیبر بالایی را نیز به بدن میرساند که هم از یبوست جلوگیری میکند و هم قسمتی از آب مورد نیاز بدن را نیز تامین میکنند.
بهتر است در وعده سحر از مواد حاوی کلسیم مثل پنیر و شیر استفاده شود. نانهای سبوسدار نیز گزینه بسیار مناسبی برای وعده سحری هستند.
در وعده سحر میتوان سالادی متشکل از سبزیهای برگ سبز (کاهو، خیار و سبزیهای معطر) به همراه مواد غذایی حاوی ویتامین C نظیر گوجه فرنگی، فلفل دلمه، لیمو ترش و همچنین هویج رنده شده یا جوانه گندم به همراه ۱ یا ۲ عدد گردو یا اندکی روغن زیتون استفاده کرد.
مصرف بیش از حد زولبیا و بامیه و مواد غذایی شیرین در فاصله کمی، روزه دار را گرسنه میکنند، زیرا قندهای ساده ای که دراین مواد وجود دارند، سریعتر وارد جریان خون می شوند و با تحریک ترشح انسولین(هورمون کاهش دهنده ی قند خون که از لوزالمعده ترشح می شود)، قند خون را پس از مدتی کاهش میدهند.
در وعده سحر استفاده از غلات و حبوبات نیز سودمند است؛ مثلاً مصرف عدسی به همراه روغن زیتون، گلپر و لیمو ترش گزینه بسیار مناسبی است، البته به شرطی که از مشکلات گوارشی رنج نبرید و اکیداً توصیه می شود که حتماً حبوبات را قبل از مصرف دو بار خیس کرده و آب آن را عوض کنید و پس از صرف چنین غذاهایی بهتر است یک استکان کوچک عرق نعناع یا عرق رازیانه مصرف کنید.
همچنین نوشیدن مقدار زیاد چای در وعده سحری از ترس تشنگی به هیچ وجه توصیه نمیشود، زیرا زیاد نوشیدن چای موجب افزایش دفع ادرار و از دست رفتن املاح معدنی بدن میشود. برای جلوگیری از بروز تشنگی، مصرف آب، چای کمرنگ، آب میوه، میوهها و سبزیهای آب دار، شیرکمچرب و … به خصوص در افراد مسنی که روزه میگیرند بسیار اهمیت دارد.
در خاتمه بهتر است ذکر کنیم که چنانچه روزهداری بر اساس اصول کلی بهداشتی انجام شود، باعث ایجاد تعادل در چربیهای خون، کاهش وزن اضافی، دفع سموم بدن و تعدیل فشار خون میگردد و در کل وضعیت سلامت افراد بهبود چشمگیری خواهد یافت.
