سابقه مصرف نوشیدنی ها در دنیا به دوران باستان برمیگردد. در کشور ما نیز آثار کشف شده نشان میدهد از دوران ساسانی و حتی قبل از آن سازه هایی برای تولید نوشیدنی ها وجود داشته است. بررسی شکل و ساختار این سازه ها و همچنین کشف برخی از دانه های گیاهی نشان داد که این سازه ها متعلق به تولید نوشیدنی ها هستند. در ابتدا باستان شناسان تصور میکردند که این سازه ها احتمالا به تولید نوشیدنی برای دربار شا هان ساسانی اختصاص داشته است اما تعداد بیشتر سازه های کشف شده تولید انبوه نوشیدنی را در آن زمان نشان میدهد.
این سوابق تاریخی نشان میدهد که انسان از دیر باز به دنبال نوشیدنی هایی متنوع با طعم های مختلف بغیر از آب بوده است هر چه از زمان گذشته به زمان حال می آییم شاهد تنوع زیاد نوشیدنی ها هستیم چنان که با پیشرفت صنعت نیز این نوشیدنی ها با بسته بندی های مختلف بهداشتی با ماندگاری طولانی به بازار آمده و در دسترس مردم قرار گرفته است و با این تنوع حق انتخاب را برای مردم بالا میبرد.
اما میبینیم که متاسفانه در جامعه کنونی از بین تمام نوشیدنی های تولید شده نوشابه های گازدار طرفداران فراوانی را به خود اختصاص داده است به طوری که آمار ها نشان میدهد سرانه مصرف نوشابه های گازدار برای هر ایرانی ۴۲ لیتر در سال است در حالی که استاندارد ج هانی آن ۱۱ الی ۱۲ لیتر در سال میباشد. به نظر، عدم آگاهی افراد از مضرات این گونه نوشیدنی ها علت مصرف بیش از حد آن می باشد البته گاهی افرادی هم که از مضرات آن آگاهی دارند طعم و رنگ این نوشابه ها را به مضرات آن ترجیح میدهند و این نشان میدهد که تغییر شیوه این تغذیه کار بسیار مشکلی است و باید تمام رسانه ها و سازمان های مرتبط با همکاری یکدیگر تلاش خود را در جهت تغییر این شیوه غذایی بیشتر کنند. اما گاهی شاهدیم که چنان تبلیغاتی از این گونه مواد غذایی میشود که افرادی را هم که از مضرات این نوع نوشابه های گازدار آگاه هستند دچار سردرگمی میکند و فرد مردد در مصرف کردن یا نکردن آن میشود. از جمله مضراتی که این نوع نوشیدنی ها دارند میتوان به نکات زیر اشاره کرد :
پوسیدگی دندان ها :
از آنجا که این نوشابه ها حاوی مقادیر زیادی شکر و اسید هستند برای سلامت دندان ها بسیار مضر بوده و باعث پوسیدگی دندان ها می شوند. پوسیدگی دندان هنگامی اتفاق می افتد که دندان ها در معرض اسید قرار می گیرند و این وضعیت در دو حالت بوجود می آید، اولا قند و شکر موجود غذای ما موجب فعالیت باکتری های موجود در دهان می شوند. ثانیا پوست به دلیل تاثیر مستقیم اسید موجود در غذا های مصرفی است که در این حالت اسید، مینای دندان را در خود حل میکند.
سنگ کلیه :
فسفات نوشابه های گازدار با کلسیم موجود در بدن ترکیب شده و رسوب حاصل در کلیه ها ایجاد سنگ میکند.
پوکی استخوان :
اسید فسفریک موجود در نوشابه های گازدار موجب کاهش جذب کلسیم در بدن و در نتیجه به هم خوردن نظم خواب میگردد.
اختلال در خواب :
کافئین موجود در نوشابه های گازدار موجب بروز اضطراب، افزایش فشار خون و برهم خوردن نظم خواب می شود.
تشدید بیش فعالی در کودکان :
قند وکافئین موجود در نوشابه های گازدار از عوامل تشدید بیش فعالی در کودکان است. نوشابه های گازدار علاوه بر موارد گفته شده مواد قندی بالای آن موجب چاقی و گاز کربنبک آن میتواند موجب اختلال در هضم غذا شود.
با این تفاسیر توصیه میشود که افراد هر چه بیشتر به سمت نوشیدنی های مفید بروند و آن ها را جایگزین نوشیدنی های مضر کنند.
یکی از این نوشیدنی های مفید که علاوه بر این غذا هم محسوب میشود، دوغ است.
مصرف دوغ به دلیل دارا بودن کلسیم و ویتامین پوسیدگی دندان ها را کاهش میدهد. همچنین به دلیل دارا بودن باکتری های مفید از جمله استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگا ریکوس بر حفظ سلامت گوارش موثر بوده و سبب عدم رشد میکرو ارگانیسم های مضر میشود.
مصرف دوغ به عنوان یک نوشابه لبنی یک چ هارم نیاز روزانه بدن به کلسیم را تامین میکند.
دوغ بهتر است بدون گاز و کم نمک استفاده شود چرا که دوغ پر نمک میزان ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی و نیز فشار خون را افزایش میدهد.
دوغ ضمنا باید درون یخچال نگهداری شود که البته مدت زمان سلامت آن با توجه به نوع دوغ بسته بندی و فرآیند انجام شده بر روی آن متفاوت است، از نظر ظاهری دوغ باید پس از بهم زدن به رنگ سفید یا شیری بوده و طعم یا بوی نامطبوع نداشته باشد.
