بررسی و تحلیل مشکلات و آسیب‌ها۴

تدبیر ش۵۸    ردّ دخل و تصرف در استنباط احکام شرعی
اجتهاد در شیعه به معنای تکیه به ظنون غیر معتبر نیست؛ همینی که قدمای ما اصطلاح اجتهاد به رأی، اجتهاد متکی به ظنون غیر معتبر، مثل قیاس، مثل استحسان و امثال اینها را به کار بردند و کتاب‌ها نوشتند: «الرّدّ علی اصحاب الاجتهاد فی احکام» اسماعیل بن ابوسهل نوبختی، سید مرتضی در«ذریعه»، شیخ در «عدهالاصول» و دیگران و دیگران این اجتهاد متکی به ظنون غیر معتبر را رد کردند، این اجتهاد مردود است؛ امروز هم تحت هر نامی کسانی به این‌جور اجتهادها روی بیاورند، مـردود اسـت. اینکه حـالا دنیـا ایـن را از مـا نمی‌پسندد، این حرف فقهی در دنیا خریدار ندارد، یا این را صریحاً بگویند یا نگویند، اما در دلشان این باشد و اینها را به یک استنباط غلطی بکشاند، این مردود است. متأسفانه در مواردی در گوشه و کنار دیده شده که برای اینکه عرف دنیای متمدن – که عمدتاً مادی است – رعایت شود، در استنباط احکام شرعی دخل و تصرف شده است! حتّی بدتر از این، برای اینکه گاهی دل قدرت‌های مادی به دست بیاید – نه حالا عرف دنیای مادی رایج، بلکه عرف قدرت‌های مادی و استکباری رعایت شود – فتوا داده شده: تلاش صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی به دلیل اینکه موجب سوء ظن قدرت‌های بزرگ است، ممنوع است! خوب! غلط کردند سوءظن دارند.۳   ۳.   ۸۹/۰۷/۲۹   بیانات در دیدار طلاب، فضلا و اساتید حوزه علمیه قمدولت‌ها موظفند هزینه‌‌های حوزه‌ را بدهند، دخالتی هم نباید بکنند
مسائل حوزه‌ها فقط مسئله معیشت نیست. در حوزه‌ها هزینه‌هایی وجود دارد که جز با کمک بیت‌المال مسلمین و کمک دولت‌ها امکان ندارد آن هزینه‌ها تحقق پیدا کند. دولت‌ها موظفند این هزینه‌‌ها را بدهند، دخالتی هم نباید بکنند. بسیاری از مدارس مهم در شهرهای گوناگون به وسیله امراء و سلاطین و بزرگان ساخته شده. در مشهد سه مدرسه بغل هم ساخته شده – مدرسه نواب و باقریه و حاج حسن  – هر سه هم در زمان یکی از سلاطین صفویه و به امر او یا به امر امرای او ساخته شده بود؛ اشکالی ندارد. مدرسه باقریه، محل تدریس محقق سبزواری – ملا محمدباقر سبزواری، صاحب «ذخیره» و «کفایه» – به وسیله آنها ساخته شده؛ این اشکالی ندارد. باید هزینه کنند، دخالت هم نباید بکنند. حوزه پشتیبانی‌های گوناگون را از سوی نظام می‌پذیرد، با عزت و با مناعت. این پشتیبانی‌هایی که امروز نظام از حوزه‌های علمیه می‌کند و باید هم بکند و باید هم بیشتر بشود، اینها وظایفی است که دارد. فقط هم پشتیبانی مادی نیست. امروز بحمداللَّه مهم‌ترین و عمومی‌ترین تریبون‌های ملی در اختیار فضلای حوزه‌های علمیه، در اختیار مراجع معظم است؛ اینها حمایت است، اینها حمایت‌های نظام است. نظام اسلامی باید این حمایت‌ها را بکند، به دلیل همان پیوندی که گفته شد.۳ ۳.   ۸۹/۰۷/۲۹   بیانات در دیدار طلاب، فضلا و اساتید حوزه علمیه قمدر حوزه‌ها برای رد نظر مخالف از روش‌های غیرعلمی استفاده نشود
مخالفت با سرکوب آراء از … سنت‌های پویا و زیبای حوزه‌هاست. … در حوزه‌ها برای رد نظر مخالف از روش‌های غیرعلمی استفاده نشود. … استدلال و اقناع عقلی اساس روش‌های علمی حوزه‌ها و تکفیر، روشی غیرعلمی [است] … با آرای غلط، با استحکام اما متکی بر استدلال برخورد کنید.۶ ۶.   ۸۹/۰۸/۰۳  (گزارش خبری)دیدار جمعی از اساتید، فضلا و طلاب نخبه حوزه علمیه قم
    تدبیر ش  ۶۱     از دست دادن امید، عامل عقب ماندن ملت
اگر یک ملتی امید خود به آینده را از دست داد، یا همت او در باز کردن راه‌ها و پیش رفتن به سمت هدف‌ها سست شد، این ملت عقب خواهد ماند؛ پیشرفت نخواهد کرد؛ سلطه‌گران عالم بر او مسلط خواهند شد؛ عزت خود را از دست خواهد داد. ملت ایران احتیاج دارد به اینکه این همت را مستمراً در کار خود حفظ کند، این عزم و اراده را حفظ کند، این امید را روزبه‌روز افزایش دهد؛ و این در کشور ما موجود است. بحمداللَّه مردم ما این را دارند و نشان داده‌اند؛ لذا ما در این سی سال به‌مراتب بیشتر از آنچه که یک ملت در سی سال می‌تواند رشد کند و پیش برود، جلو رفته‌ایم؛ این را دشمنان ما هم اعتراف می‌کنند.۲   ۲.   ۰۸/۱۰/۸۹   بیانات در دیدار هزاران نفر از مردم استان گیلان‌
    تدبیر ش  ۶۲     نباید گذاشت با بوروکراسی‌های اداری، شیرینی کار در کام نخبگان تلخ شود
می‌خواهم عرض بکنم: با این کمک‌های فراوانی که می‌شود، با وجود این کارهای خوبی که صورت می‌گیرد و واقعاً باارزش است و باید از مسئولین تشکـر کـرد، نبایـد گـذاشت بـا بوروکراسی‌های اداری و پیچ‌وخم‌های گوناگون، شیرینی این کار در کام نخبگان تلخ شود؛ این را من جداً به مسئولین ذی‌ربط در این بخش توصیه می‌کنم. سعی کنند فراتر از این دیوان‌سالاری‌های متعارف و این پیچ‌وخم‌های گوناگون، راه‌های میانبر پیدا کنند، کارها را راحت‌تر پیش ببرند و آسان‌تر حرکت کنند.
البته از این طرف نباید بی‌انصافی کرد، نباید ناسپاسی کرد؛ حقیقتاً کار شده، حقیقتاً خدمت شده؛ نیت خدمتِ بیش از این هم هست. فرمود: «نیَّهُ المُؤمِن خَیرٌ مِن عَمَلِه»؛(کافی،ج۲،ص۸۴) یعنی همیشه نیت مؤمن بیش از آن مقداری است که گنجایش عمل اوست. قصد و نیت، خیلی زیاد است؛ خوب، انسان در عمل نمی‌تواند همه آنها را انجام دهد. هرچه که شما از کارِ خوب انجام دادید، نیتتان باید چند برابر باشد. مؤمن این‌جوری است که نیتش همیشه خیر است، از عمل او بهتر است. دستگاه‌های مسئول در این باب هم همین‌جورند؛ نیتشان واقعاً خیلی بیشتر است؛ منتها خوب، در عمل طبعاً مشکلاتی پیش می‌آورد.۴ ۴.   ۱۴/۰۷/۸۹   بیانات در دیدار نخبگان جوان‌
لزوم رصد نمودن دائم تناسب سرمایه‌گذاری‌ برای نخبگان با خروجی آن
ما یک نظام رصد لازم داریم. باید دائماً رصد کنیم، ببینیم خروجی این تلاشی که در زمینه نخبگان انجام می‌گیرد، چقدر است؛ چقدر متناسب است این خروجی با سرمایه‌گذاری‌ای که شده. این‌جور نباشد که ما سرمایه‌گذاری را بکنیم، بعد خروجی نباشد. اگر خروجی کم بود یا متناسب نبود، کاشف از این است که در روش‌ها اشکال وجود دارد، روش‌ها غلط است. بنابراین، این کار رصد دائمی لازم دارد.۴   ۴.   ۱۴/۰۷/۸۹   بیانات در دیدار نخبگان جوان‌
 
ضرورت رصد نمودن تلاش نخبگان با اقدامات کشورهای دیگر
بایستی کشورهایی را هم که همت ما و نیت ما این است که از آنها جلو بیفتیم، رصد کنیم. نباید تصور کرد که کشورهای دیگر، کشورهای همسایه، کشورهای اسلامی ایستاده‌اند و به ما می‌گویند بفرمایید جلو، تا ما از آنها جلو بزنیم؛ نه! آنها هم دارند تلاش می‌کنند. این رصد هم لازم است. اگر قرار است ما جلو بیفتیم، بایستی اطراف را هم بدانیم؛ بقیه بازیگران این صحنه باید زیر نظر باشند؛ بدانیم چه کار دارد انجام می‌گیرد؛ آن وقت بسنجیـم کـه حـرکت مـا، همـت مـا متناسـب هست یا نه.۴ ۴.   ۱۴/۰۷/۸۹   بیانات در دیدار نخبگان جوان‌