بهترین شما

۴. پیامبر اکرم(ص):
خَیْرُکُمْ، خَیْرُکُمْ لِنِسائِهِ وَ أَنَا خَیْرُکُمْ لِنِسائی؛(۱)
بهترینِ شما مردى است که با زنان خود خوشرفتارتر باشد و من از همه شما نسبت به همسرانم خوشرفتارترم.سفارش شدگان
5. پیامبر اکرم(ص):
ما زالَ جِبْرَئیلُ یُوصینی فی أمر النساءِ حَتّى‏ ظَنَنْتُ أنّه سَیُحَرِّمُ طَلاقَهُنَّ؛(۲)
جبرئیل، همواره به من سفارش زنان را مى‏نمود تا آنجا که گمان کردم، خداوند بزودى طلاق دادن آنان را حرام خواهد کرد.
آنگاه که همسر براى مرد، در حکم امانتى الهى است، طبیعى است که بهترین مردان در این خصوص کسانى خواهند بود که براى این ودیعه‏هاى الهى بهتر باشند و پیامبر اکرم(ص) با همه مسؤولیتهایى که مقام امامت و رسالت بر دوش او مى‏گذاشت و با وجود تعداد همسرانى که به خاطر مصلحت اسلام اختیار کرده بود و اختلافى که آن همسران از نظر اخلاق و سنّ داشتند، به گونه‏اى با آنها رفتار مى‏کرد که در سراسر عمر زناشویى حتى یک بار نیز نتوانستند بر پیامبر اکرم(ص) خرده‏گیرى کنند و این خود یکى از امتحانات الهى براى رسول اکرم(ص) بود.
در فرهنگ جاهلى، از آنجا که زن به مثابه مال شخصى مرد پنداشته مى‏شد و مرد براى خود این حق را قایل بود که با همسر خود هر گونه که خواست رفتار کند و او را هر چند بناحق، مورد اذیت و آزار قرار دهد، در اسلام براى دفاع از حقوق زن عنایت خاصى شده است؛ از جمله به روایت ذیل توجه شود.یک سیلى، هفتاد سیلى
6. پیامبر اکرم(ص):
… فَاَیُّ رَجُلٍ لَطَمَ امْرَأَتَهُ لَطْمَهً، اَمَرَاللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مالِکَ، خازِنَ النِّیرانِ فَیَلْطِمُهُ عَلى‏ حُرِّ وَجْهِهِ سَبْعِینَ لَطْمَهً فی نارِ جَهَنَّمَ …؛ (۳)
هر مردى که یک سیلى به صورت همسرش بزند، خداى عز و جل به «مالک» که مأمور دوزخ است، دستور مى‏دهد در آتش جهنم، هفتاد سیلى به گونه او بزند.
گشایش بر اسیران
7. امام موسى بن جعفر(ع):
عِیالُ الرَّجُلِ أُسَراؤُهُ، فَمَنْ اَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ نِعْمَهً فَلْیُوَسِّعْ عَلى‏ أُسَرائِهِ، فَإنْ لَمْ یَفْعَلْ أَوْشَکَ أَنْ تَزُولَ تِلْکَ النِّعْمَهُ؛(۴)
خانواده مرد، اسیران او هستند. لذا هر کس که خداوند بر او نعمتى ارزانى داشت، بر اسراى خودش وسعت و گشایش دهد و الاّ اگر این کار را نکرد، آن نعمت در شرف نابودى قرار خواهد گرفت.
مسأله آسان گرفتن زندگى بر همسر و فرزند را در روایات متعددى مى‏خوانیم. اینکه در اینجا همسر و فرزندان، همانند اسیران شمرده شده‏اند از این جهت است که آنان راه به جایى ندارند و چشم نیاز و دیده انتظار به دست مرد گشوده‏اند. از سوى دیگر، یک اسیر، تنها نیاز به امور مادى ندارد. برخورد مناسب و اظهار عطوفت، بهترین هدیه براى او است. لذا در روایت دیگرى، همین امر به صورت کلى آمده است که در پیشگاه خداوند، محبوبترین بندگان، آنانند که رفتارشان با خانواده‏شان که اسیران آنانند بهتر باشد.(۵) روایات بعدى نیز در همین زمینه است.در کنار همسرت بنشین
8 . پیامبر اکرم(ص):
جُلُوسُ الْمَرْءِ عِنْدَ عِیالِهِ أحَبُّ اِلى اللَّهِ تَعالى‏ مِنْ اعْتِکافٍ فی مسجدی هذا؛(۶)
در پیشگاه خداوند تعالى، نشستن مرد در کنار همسر خود، از اعتکاف در این مسجد من، محبوبتر است.
ارزش اعتکاف و ثواب ماندن در مسجد پپامبر(ص) چیزى است که هر مسلمانى آرزوى دستیابى به آن را دارد. اگر به فضیلتى که اعتکاف در مسجد آن حضرت(ص) دارد توجه شود، آن وقت به ارزش بالاى انس و الفت و نشستن مرد در کنار همسر خود، بیشتر پى خواهیم برد. این نیاز طبیعى زن است که همسرش، ساعاتى را در کنار او باشد، با او هم‏صحبت شود، به سخن او گوش کند، و کارهاى روزمره، او را از این مهم باز ندارد. خود مرد نیز چنین نیازى را دارد. و این عنایت و اهتمام بالاى اسلام به تحکیم مناسبات زن و شوهر و تقویت روابط عاطفى آنان را مى‏رساند که حضور در خانه و نشستن در کنار همسر را در پیشگاه خداوند از اعتکاف در مسجدالنبى(ص) دوست‏داشتنى‏تر به شمار مى‏آورد. و این چنین است که در سخن دیگرى از پیامبر بزرگوار اسلام(ص) آمده است «مردى که لقمه در دهان همسر خود مى‏گذارد داراى اجر و ثواب است.»(۷) و یا گفته حضرت(ص) که خدمت به خانواده را تنها کار انسان «صدّیق» یا «شهید» یا مردى که خداوند خواسته است خیر دنیا و آخرت را به او برساند مى‏شمارد:
لا یَخْدِمُ العِیالَ إلّا صِدِّیقٌ اَوْ شَهیدٌ اَوْ رَجُلٌ یُریدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُنْیا وَ الآخِرَهِ.(۸)اول براى دخترت
9. پیامبر اکرم(ص):
مَنْ دَخَلَ السَّوْقَ فَاشْتَرى‏ تُحْفَهً فَحَمَلَها اِلى‏ عِیالِهِ کانَ کَحامِلِ صَدَقَهٍ إلى‏ قَوْمٍ مَحاوِیجَ وَ لْیَبْدَأْ بِالإناثِ قَبْلَ الذُّکُورِ؛(۹)
مردى که داخل بازار شود و تحفه‏اى بخرد و آن را براى خانواده‏اش ببرد، ثوابش برابر کسى است که صدقه‏اى را به قومى نیازمند برساند. و (هنگام خرید یا تقسیم) نخست از دختران شروع کند.
عنایت خاصى که در اینجا حتى در هدیه دادن به دختران شده حاکى از اوج توجه و احترامى است که اسلام براى آنان قایل است، و از طرف دیگر، نشان‏دهنده زمینه بیشترى است که فرزندان دختر در جلب عطوفت و مهربانى دارند.
براى تقویت رشته‏هاى زندگى مشترک زن و مرد و ایجاد حس اعتماد به نفس در زن و دلگرمى بیشتر به زندگى، توجه خاصى نیز به روابط عاطفى میان آن دو شده است. حدیث بعدى مؤید این معناست.
تو را دوست دارم
10. پیامبر اکرم(ص):
قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَهِ «إنّی اُحِبُّکِ» لا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِها اَبَداً؛(۱۰)
این گفته مرد به همسرش که «من تو را دوست دارم» هیچ‏گاه از قلب زن بیرون نمى‏رود.آراستگى و زینت
11. امام باقر(ع):
لایَنْبَغی لِلْمَرْأَهِ أَنْ تُعَطِّلَ نَفْسَها وَ لَوْ أَنْ تُعَلِّقَ فی عُنُقِها قَلادَهً وَ لایَنْبَغی أَنْ تَدَعَ یَدَها مِنَ الْخِضابِ وَ لَوْ أَنْ تَمْسَحَها مَسْحاً بِالْحَناءِ و إنْ کانَ مُسِنَّهً؛ (۱۱)
براى زن (در رسیدگى به وضع ظاهر خود) سزاوار نیست که به خود و سر و وضعش نرسد هر چند به اینکه گردنبندى را به خود بیاویزد، و سزاوار نیست که دستش را بى‏رنگ رها کند هر چند به اینکه مختصر حنایى بگذارد؛ گرچه سالخورده باشد.
بى‏شک موضوع یاد شده، یک نیاز طبیعى براى زن و مرد است و در این روایات، همان گونه که به مسأله هزینه و ایجاد گشایش در زندگى و نیز اظهار محبت علنى توجه شده است بر این نیاز طبیعى نیز که در روابط زن و شوهر نقش خاصى دارد تأکید شده است. همین امر پسندیده در صورتى که خارج از حدود خانه و براى بیگانه انجام شود حرام است و آثار سوء خود را در جامعه و بویژه در محیط خانواده و روابط زن و شوهر خواهد داشت. این امر پسندیده، عیناً براى مردان نیز سفارش شده و علت آن نیز روشن است. البته نکته دیگرى که در همین زمینه باید مورد توجه قرار گیرد موضوع لزوم تمایز میان زن و مرد در وضع ظاهرى و لباس و امثال آن است. و این همان نکته‏اى است که در سخن فاطمه دختر امیرالمؤمنین على(ع) به روایت عروه بن‏عبداللَّه آمده است. او مى‏گوید: وارد بر فاطمه دختر على بن‏ابى‏طالب(ع) شدم در حالى که پیرزنى سالخورده شده بود و گردنبندى در گردنش بود و دو النگو در دستش. لذا گفت: براى زنان ناخوشایند و مکروه است که خود را شبیه مردان سازند.(۱۲)
مردان نیز زینت کنند
12. حسن بن‏جهم:
رأَیْتُ أَباالحَسنِ(ع) اِخْتَضَبَ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِداکَ! إخْتَضَبْتَ؟!
فَقالَ: نَعَمْ، اِنَّ التَّهِیَّهَ مِمّا یَزِیدُ فی عِفَّهِ النِّساءِ، وَ لَقَدْ تَرَکَ النِّساءُ الْعِفَّهَ بِتَرْکَ أَزْواجِهِنَّ التَّهِیَّهَ. ثُمَّ قالَ: أَیَسُرُّکَ أَنْ تَراها عَلى‏ ماتَراکَ عَلَیْهِ إذا کُنْتَ عَلى‏ غَیْرِ تَهِیَّهٍ؟
قُلْتُ: لا.
قالَ: فَهُوَ ذاکَ. ثُمَّ قالَ: مِنْ اَخْلاقِ الأنْبِیاءِ، التَّنَظُّفُ و التَّطَیُّبُ وَ حَلْقُ الشَّعْرِ و کثرهُ الطَروقَهِ؛(۱۳)
حضرت امام رضا(ع)(۱۴) را دیدم که موهاى خود را رنگ کرده است. عرض کردم: فدایت شوم! خضاب گذاشته‏اى؟!
فرمود: بله، چرا که آراستن خود از جمله چیزهایى است که موجب افزایش پاکدامنى زنان مى گردد؛ و زنان، عفت و پاکدامنى را به این علت رها کردند که شوهرانشان آراستن خویش را ترک نمودند. سپس فرمود: آیا تو خوش دارى که همسرت را به همان شکلى ببینى که تو را در حال ژولیدگى و عدم رسیدگى به سر و وضع مى بیند؟
عرض کردم: نه.
فرمود: پس این، همان است. سپس فرمود: نظافت و استعمال بوى خوش و اصلاح سر و آمیزش زیاد از اخلاق انبیاست.»
________________________________________
1- من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۴۴۳. و نیز: وافى، ج‏۲۲، ص‏۷۸۹.
2- مستدرک الوسائل، ج‏۱۴، ص‏۲۵۰.
3- همان،
4- من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص‏۵۵۶.
5- نک: من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص‏۵۵۵، و وسائل‏الشیعه، ج‏۱۴، ص‏۱۲۲ «قالَ رسولُ اللَّه(ص): عیالُ الرجلِ اُسراؤُه وَ أحبُّ العبادِ الى اللَّهِ عزّ و جلّ أحْسَنُهُم صُنْعاً إلى‏ أسرائه.
6- تنبیه الخواطر، ج‏۲، ص‏۱۲۲.
7- . ان الرجل لیؤجر فی رفع اللقمه الى فی امرأته. المحجهالبیضاء، ج‏۳، ص‏۷۰.
8- . بحارالانوار، ج‏۱۰۴، ص‏۱۳۲.
9- وسائل الشیعه، ج‏۱۵، ص‏۲۲۷.
10- همان، ج‏۱۴، ص‏۱۰.
11- همان، ص‏۱۱۸.
12- أمالى مفید، ص‏۹۴، ح‏۳، و نیز: مستدرک الوسائل، ج‏۱۴، ص‏۲۴۹، «عروه بن‏عبداللَّه بن‏بشیر الجعفی، قال: دخلت على فاطمه بنت علی بن‏أبى‏طالب(ع)، و هی عجوزٌ کبیرهٌ و فی خَرَز، و فی یدها مسکتان، فقالت: یُکره لِلنساءِ أن یَتَشَبَّهْنَ بالرجال …».
13- کافى، ج‏۵، ص‏۵۶۷، و نیز، وسائل الشیعه، ج‏۱۴، ص‏۱۸۳.
14- این احتمال نیز مى رود که منظور، حضرت امام کاظم(ع) باشد.