تربیت در عصر ظهور

بشر در چندین قرن اخیر، برای آسایش تن، هر چه فرمول اقتصادی و سیاسی و هر چه امکانات علمی و تکنیکی در اختیار داشته، به استخدام در آورده است تا شاید بتواند آسایش این جهانی انسان را بدو باز گرداند. حال آن که او، پس از این همه تلاش، هیچ گونه آرامشی در خود نمی یابد. جهان را تنگ و تاریک و سرد می بیند و در آن احساس حقارت و پوچی می کند و این حالت به اعتقاد منتقدان درون این نظام (انسان محوری و انسان مداری)، جز به نابودی انسان نمی انجامد.
اما در مدینه فاضله اسلامی، تنها سخن از آسایش تن و وفور ثروت و رفاه مادی نیست; بلکه در تصویر مهندسان این مدینه فاضله، انسان موجودی است دارای ابعاد مختلف که تکامل و رشد او در گرو رشد متوازن تمامی آن ابعاد است. مدینه فاضله و بهشت زمینی موعود، تحقق نمی یابد; مگر آن که بارقه ای از آسمان در آن حلول کند. تربیت و پرورش روح انسان ها و توجه به اخلاق و فضایل معنوی – که از اساسی ترین برنامه های ظهور است – در همین راستا معنا می یابد. مدینه فاضله در عین این که شهر عدالت است، شهر رفاه، امنیت، تربیت، سجایا و فضایل انسانی نیز هست. در آن محیط، انسان های صالح تربیت می یابند تا جامعه ای آرمانی و صالح بنا نهند. انسان ها علاوه بر دستیابی به غنای مالی، از غنای قلبی و روحی نیز بهره مند خواهند شد و در کنار اتمام نعمت و وفور ثروت، به اکمال اخلاق و فضیلت های انسانی نیز راه خواهند یافت. کینه های اخلاقی از قلب ها ریشه کن می گردد. دروغ، تزویر و نامردمی، در روابط اجتماعی، جای خود را به یک رویی و یک رنگی می بخشد. در واقع، در چنین بستری رفاه و عدالت و امنیت نیز معنا پیدا می کند و حقیقت خویش را باز می یابد. جز با این نگرش همه جانبه به انسان و در کنار هم چیدن اجزای حقیقی او نمی توان به تعبیر رؤیای همیشگی انسان در تاسیس مدینه فاضله انسانی دست یافت. [۱] .
به هر حال ویژگی های آن مدینه فاضله، بیش از آن است که در یک مقال بگنجد; ولی به جهت پرهیز از اطاله کلام، بیان سایر ویژگی های آن به وقت دیگری موکول می شود.
پاورقی
[۱] مجله حوزه شماره ۷۰ و ۷۱، ص ۷- ۱۷۶، مقاله مهدویت و مدینه فاضله.
نظام سیاسی مصلح
دولت مصلح حکومتی جهانی و فراگیر است، و حکومت های جهانی به لحاظ مبنای غیر الهی و ابزارهای غیر مشروع محکوم به نابودی می باشند.
پیش از هر فرضیه و گمان باید پذیرفت که محتوا و قالب سیاسی در حکومت مصلح موعود نباید و نمی تواند در نمونه های تاریخی مشابه داشته باشد.
اعلان قرآن مبنی بر جاء الحق و زهق الباطل از نابودی هر باطل خبر(الاسراء: ۱۷/۸۱) می دهد و برچیده شدن حکومت های سراسر جهان را که در دایره باطل قرار دارند، نوید می دهد.
این بشارت از دو زاویه نگاه قابل تأمل است:
الف – دولت مصلح حکومتی جهانی و فراگیر است؛
ب – حکومت های جهانی به لحاظ تئوری و عملی باطل بوده و مشمول نابودی توسط حضرتش می گردند.
براساس روایت ها، ساختار حکومت مهدی مصلح از نوع هیچ یک از نظام های موجود نیست بلکه در دایره تمدن اسلامی و نشأت گرفته از قرآن و سنت معصومین(ع) است.
ویژگی های حکومت حضرت مهدی
ویژگی اول:
اول این که این حکومت، حکومتی جهانی است. حکومتی نیست که در یک گوشه ای از زمین برقرار شود. حکومتی است جهانی که همه جهان را مسخّر می کند و همه را تحت اختیار خودش قرار می دهد.
از روایات فراوان این مسأله استفاده می شود.
علاوه بر این، آیه «…اِنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّلِحُونَ»
و آیات دیگر دلالت می کند که یک زمانی صالحان حاکم زمین می شوند.
یکی از خصوصیات این حکومت که با حکومت های دیگر خیلی تفاوت دارد، حکومت واحد جهانی بودن است. حکومت های متعدد نیست.
شما مطلع هستید که الآن جهان در چه حالی است.
حکومت های مختلفی در جهان است. همه این اختلافات باید برطرف بشود و یک حکومت حاکم گردد. این عقیده ای است که ما شیعیان داریم.
ویژگی دوم:
ویژگی دوم حکومت حضرت مهدی – سلام اللَّه علیه – گسترش اسلام در همه جهان است به گونه ای که هیچ ده، قریه یا جایی نیست مگر صدای اذان در آن جا به گوش می رسد.
آیا در آن زمان ادیان آسمانی مثل یهود و نصارا باقی می مانند یا نه؟ این مسأله ای دیگر است که فعلاً در آن قسمت بحث نمی کنیم. اما مسأله این است که اسلام در همه جهان گسترش پیدا می کند.
تردیدی هم از لحاظ روایات نیست.
شما مطلع هستید که مسلمانان الآن چه مقدارند و غیر مسلمانان چقدر هستند. یک ششم جمعیت جهان مسلمانند و بقیه غیر مسلمان. به هر حال، اکثریت جهان در اختیار غیر مسلمان ها است؛ ولی در حکومت حضرت مهدی(عج) همه جهان در اختیار مسلمانان قرار می گیرد.
ویژگی سوم:
ویژگی سوم از برنامه های حکومت حضرت مهدی(عج) و مهم ترین برنامه اش مبارزه جدی با ستم و ریشه کن کردن آن است. در این قسمت هم حضرت موفق می شود؛ یعنی ظلم و ستم را ریشه کن می کند. از روایات فراوانی استفاده می شود که حضرت ستم را برطرف می سازد.
نه افراد نسبت به هم ظلم می کنند نه حکومت ها نسبت به رعیت های خود و نه حکومتی نسبت به حکومت دیگر. ستم به طور کلی برچیده می شود.
ویژگی چهارم:
ویژگی چهارم این که حضرت عدالت را در سراسر جهان گسترش می دهد و اجرا می کند. همه جا به عدالت رفتار می شود و گسترش پیدا می کند. در آن وقت، کسی به کسی ظلم نمی کند.
همه با عدالت رفتار می کنند؛ مثلاً شوهر به خودش، فرزندانش و خانواده اش ستم نمی کند و همین طور همه به عدالت رفتار می کنند.
در اکثر روایاتی که درباره حضرت مهدی(عج) هست این مسأله را شما می خوانید که «یَمْلَأَها قسطأ و عدلأ کما ملئت ظلمأ و جوراً». این از برنامه های اصلی حضرت است.
ویژگی پنجم:
ویژگی پنجم حکومت امام زمان(عج) این است که اسلام را در ابعاد مختلف زندگی مردم وارد می کند؛ یعنی اجرای احکام اسلام در ابعاد مختلف زندگی و آن هم در تمام جهان؛ یعنی اداره جهان به وسیله احکام اسلام. در آن روز مسائل جهان (مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زندگی و…) و به طور کلی جهان با قوانین اسلام اداره خواهد شد. این ها مهم ترین چیزهایی است که حکومت حضرت مهدی(عج) در صدد ایجاد آن است.