تیک های عصبی

تیک، یکی از شایعترین مشکلات روانی است که به گفته کارشناسان دلایل شیوع آن چندان مشخص نیست، ولی تخمین زده میشود بین ۵ تا ۲۵ درصد کودکان در سنین مدرسه نیز نوعی از اختلال تیک را تجربه می کنند.
تیک ها حرکات غیرطبیعی ناگهانی، مکرر، سریع و هماهنگی هستند که معمولا به راحتی قابل تقلید هستند.
حرکات به صورتی مشابه مکررا رخ می دهند و بیمار قادر است به صورتی ارادی برای مدتی کوتاه آن ها را مهار کند، اما این امر ممکن است سبب اضطراب بیمار شود.
تیکها در نتیجه فشار روانی تشدید می شوند و حین فعالیتهای ارادی و تمرکز فکری کاهش یافته و در خواب از بین میروند.
 دکتر علیرضا پیرخائفی، روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه، تیکها را فعالیتهای حرکتی – صوتی می داند که به صورت ناگهانی اتفاق میافتند و در آن، فرد توان مقاومت خود را از دست داده و ظاهرا مقابله باآن هیچ فایده ای نخواهد داشت.
وی، پریدن گوشه چشم، پرش در ناحیه گردن و حرکات اضافه در شانه را از تیک های حرکتی می داند و در خصوص تیک های صوتی ابراز می کند، در این گونه تیکها علاوه بر تکانهای عضلات، سیستم صوتی نیز(مانند صاف کردن گلو، خرخر کردن و بالا کشیدن بینی و …) درگیر می شود.
تیکهایی که به تازگی آغاز شدهاند، اغلب نیاز به درمان ندارند.
توصیه مناسب به والدین و اطرافیان کودک مبتلا به تیک این است که توجهی به تیک ها نداشته باشند، زیرا تمرکز روی تیک، باعث تشدید آن میشود.
اکثر تیکهایی که تازه آغاز شدهاند، مسیر محدود و گذرایی دارند و به سمت اختلال جدی تری پیش نمی روند و حداکثر طی دورههای استرس آور عود میکنند. معدودی از تیکها بیشتر از یک سال طول می کشند.
تیک در آقایان سهبرابر بیشتر از خانم ها است و تیکهای مزمن بیشتر بین سنین ۶ تا ۱۲سالگی دیده می شوند.تقسیم بندیتیکها را میتوان بر اساس ساده یا متعدد بودن، گذرا و مزمن بودن به ۴ گروه تقسیم کرد:تیکهای ساده گذرا:
در کودکی بسیار شایع اند و معمولا پس از یک سال (اغلب طی چند هفته) خود بهخود بهبود می یابند و عمدتا نیاز به درمان ندارند. تیکهای حرکتی معمول که اغلب در حدود ۵/۳سالگی شروع می شوند ،به کودکان کمک میکنند تا انرژی عصبی را آزاد کنند. ۷۵ درصد از کودکان، این نوع تیک را در عرض ۶ ماه پشت سر می گذارند.
اگر کودک شما گرفتار تیک شد، بهترین راه، نادیده گرفتن آن است. هیچ گاه او را سرزنش نکرده و یا تنبیه نکنید. شما می توانید برای جلوگیری از تبدیل شدن این عمل به یک عادت، با تمرین کردن روش های پیشگیرانه، به کودکان تان کمک کنید، ولی تیک های گذرا نباید در برنامه کامل ترک عادت مورد توجه قرار گیرد.تیک های مزمن:اگر تیک بیش از ۱۲ماه ادامه یابد، تیک مزمن محسوب میشود. تیکهای مزمن پایدار هستند و معمولاً انقباض ماهیچه در آن ها بیش از حد و بسیار شدید است. این تیک ها مشخصاً به صورت حمله های دورهای هستند و غالباً شدت آن ها ماه به ماه، روز به روز یا حتی ساعت به ساعت تغییر می کند. در حقیقت رفتار تیکی ممکن است برای هفته ها یا ماه ها کاملاً محو، اما دوباره ظاهر شود.
ممکن است در هر سنی پدیدار شوند، اما اغلب در کودکی شروع میشوند. درمان در اکثر موارد لازم نیست. باید به بیمار توضیح داد که این اختلال اهمیتی ندارد.تیکهای ساده یا متعدد مداوم:معمولا از کودکی یا نوجوانی و قبل از ۱۵سالگی آغاز می شود. در بسیاری از موارد تیک های موردی روی می دهد، اما بهبود کامل در خاتمه نوجوانی رخ میدهد.سندرم تیکهای حرکتی و صوتی متعدد مزمن:
این سندرم به نام پزشک فرانسوی ای که نخستین بار این بیماری را توصیف کرد، “سندرم ژیل دولا توره” نامیده می شود.
این اختلال معمولا همراه با تحریک پذیری و وسواس است که می تواند موجب رانده شدن فرد از اجتماع شود و این واکنش های اجتماعی منفی می تواند فرد را به افسردگی دچار کند و حتی در بعضی مواقع او را به سوی خودکشی نیز سوق دهد.
تیک های توره درصورت عدم درمان می توانند به حالتی مزمن در فرد تبدیل شود.
در این افراد حرکات لب و دهان شان به گونه ای هست که انگار حرفهای رکیک به زبان میآورند، در صورتی که این طور نیست.
به جز تیک های گذرا در سایر تیک های عصبی احتمال بازگشت وجود دارد.علتها:زمانی اعتقاد بر این بود که تیک ها علاوم بیرونی احساسات سرکوب شده و کشمکشهای درونی اند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان آن را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می دانند.
تیک تقریباً در یک سوم موارد، پایه ژنتیک دارد، اما در برخی حالات ممکن است
این عادت از طریق تقلید به دست آید.
همچنین مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می یابد که این امر به “تیک عصبی” منجر می شود.
در صورتی که از وجود تیکهای عصبی در کودک تان رنج میبرید، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:کاهش فشار روحی:به لحاظ این که رفتارهای تیکی غالباً با فشار روحی تشدید میشوند، مواردی را در زندگی کودک تان جست وجو کنید که ممکن است منشأ ناراحتی یا نگرانی او باشند. مثلا ببینید آیا او تلاش میکند که از تکالیف مدرسه و درسها عقب نمانند؟ آیا انتظارات ورزشی او بالاست؟
برای کاهش تنشهای احتمالی کودک و ایجاد آرامش و اطمینان در او، تا آنجا که ممکن است موقعیتهای فشارزا را از بین ببرید و با او مهربان باشید. تعداد تیک ها اغلب با کاهش فشار روحی، تقلیل مییابند.چه باید کرد؟یکی از نکاتی که درباره ی انواع تیک ها حائز اهمیت است، نوع برخورد و نگاه عوام به آن است که باعث می شود، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایندی شود و خود را از انظار پنهان کند و در صورت افزایش بیش از حد این اختلال، حتی در رفتارهای اجتماعی او نیز تاثیر بگذارد.
اگر افراد با نشانه های طولانی مدت تیک مواجه شدند، باید برای جلوگیری از اختلالات وسیع  تر به روان پزشک یا روان شناس مراجعه کنند.