حدیث اول:
فی مجمع البیان عن النبی(صلی الله علیه و آله و سلم) : و ارتبطوا الخیل فأنّ ظهورها لکم عزّ و اجوافها کنز.(۱۸)
حدیث دوم:
… عن یوسف بن ابی اسحاق، عن الحارث، عن علی(علیه السلام) : أنّ رسول اللَّه(صلی الله علیه و آله و سلم) قال: الخیل معقود فی نواصیها الخیر، الی یوم القیامه، ومن ارتبط فرساً فی سبیل اللَّه کان علفه و روثه و شرابه فی میزانه یوم القیامه.(۱۹)
حدیث سوم:
… قال رسول اللَّه(صلی الله علیه و آله و سلم) : إنّ اللَّه وملائکته یصلّون علی أصحاب الخیل، من اتّخذها لمارق فی دینه أو مشرک.(۲۰)
۵ – ۱. ترک جهاد و آثار آن
یکی از مباحثی که نشان دهنده اهمیت جهاد در نظام سیاسی و ارزشی اسلام است، نکوهشهای ترک و تعطیل جهاد میباشد.
[عن الصادق](علیه السلام) قال: قال رسول اللَّه(صلی الله علیه و آله و سلم) :… فمن ترک الجهاد البسه اللَّه ذلّاً فی نفسه، وفقراً فی معیشته، ومحقاً فی دینه، إنّ اللَّه تبارک و تعالی، أعزّ امّتی بسنابک خیلها، ومراکز رماحها.(۲۱)
۶ – ۱. حرمت فرار از جنگ
اهتمام شارع به جهاد و نیز تأثیر آن در استحکام شریعت، موجب گردیده تا هر آن چه که باعث سستی این اصل بنیادین شود حرمت شرعی یابد. از این رو فرار از جنگ، در روایات مورد نکوهش قرار گرفته و از گناهان کبیره شمرده شده است.
دخل عمرو بن عبید علی الصادق(علیه السلام) وقرأ «إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ»(۲۲) و قال: أحبّ أن أعرف الکبائر من کتاب اللَّه فقال: نعم یا عمرو، ثم فصّله بأنّ الکبائر… و الفرار من الزحف ومن یولّهم یومئذٍ دبره.(۲۳)(۲۴)
۲. اهداف جنگ
بر خلاف مکاتب بشری که غالباً از برپایی جنگ، هدفی جز توسعهطلبی، غارت ثروت ملل دیگر و استعمار ندارند، در دین اسلام جهاد با هدف انسانی و الهی مشروعیت مییابد و دعوت به پذیرش اسلام و توحید و نیز دفاع مشروع از موجودیت و صیانت از عقیده و میهن، از اهداف اساسی آن به شمار میآید و در جهادی که برای احیاگری دین انجام میپذیرد، احیای حق و ابطال باطل، ملاک مشروعیت و حقانیت آن میگردد.
حدیث اول:
… عن الرضا(علیه السلام) عن آبائه، عن علیّ(علیه السلام) قال: قال النبی(صلی الله علیه و آله و سلم) : اُمرت أن اُقاتل الناس حتّی یقولوا لا اله الّا اللَّه، فاذا قالوها، فقد حرم علیّ دماؤهم و اموالهم.(۲۵)
حدیث دوم:
اهداف جهادی که در راستای احیاگری دین و مبارزه با جائران برپا میگردد در سخنان امام حسین(علیه السلام) با وضوح بیشتری بیان شده است.
قال [الحسین](علیه السلام) فی مسیره إلی کربلا:… ألا ترون أنّ الحق لا یعمل به و أنّ الباطل لا ینتهی عنه، لیرغب المؤمن فی لقاء اللَّه محقّاً، فأنّی لا أری الموت إلّا الحیاه، ولا الحیاه مع الظالمین إلّا بَرَماً… .(۲۶) .
پی نوشت :
۱) بخشی از پروژه بزرگ احادیث سیاسی است که در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در دست انجام است.
۲) حجه الاسلام سلطان محمدی پژوهشگر پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی.
۳) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۹، ح ۱۰؛ أمالی الصدوق، ص ۵۷۸.
۴) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۸ – ۷، ح ۲؛ نهج البلاغه «عبده»، ج ۱، ص ۶۳.
۵) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۱۵، ح ۳۸؛ نوادر الراوندی، ص ۲۱.
۶) بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۱۰، ح ۲۸.
۷) بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۸۳، ح ۷۸.
۸) بحارالانوار، ج ۳۳، ص ۶۰۳، ح ۷۴۴؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳.
۹) بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۶۱ – ۶۰، ح ۲۵؛ الکافی، ج ۲، ص ۳۴۸.
۱۰) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۴۰، ح ۴۴؛ نهج البلاغه، ج ۲، ص ۳؛ بحارالانوار، ج ۳۳، ص ۴۵۵، ح ۶۷۲.
۱۱) بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۳۱۱؛ بیان؛ بحارالانوار، ج ۵۵، ص ۲۶، بیان.
۱۲) بحارالانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۸، بیان؛ بحارالانوار، ج ۳۲، ص ۲۶۲، بیان.
۱۳) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۶۲؛ همچنین به آیه: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» نیز در باب مرابطه استناد شده است؛ آل عمران (۳)، آیه ۲۰۰. آیه مذکور در متن، آیه ۶۰ سوره انفال است.
۱۴) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۱۵۹ – ۱۵۸، تفسیر.
۱۵) بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۹۵، ح ۳؛ الکافی، ج ۲، ص ۸۱.
۱۶) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۱۵۹ – ۱۵۸تفسیر.
۱۷) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۲۱۶، بیان.
۱۸) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۱۵۹، تفسیر؛ مجمع البیانج ۴، ص ۵۵۵.
۱۹) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۱۶۵، ح ۹، مجالس ابن الشیخ، ص ۲۴۴.
۲۰) بحارالانوار، ج ۶۱، ص ۱۷۴، ح ۲۹؛ نوادر الراوندی، ص ۳۴.
۲۱) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۹ – ۸، ح ۶؛ أمالی الصدوق، ص ۵۷۷.
۲۲) نساء (۴)، آیه ۳۱.
۲۳) أنفال (۸)، آیه ۱۶.
۲۴) بحارالانوار، ج ۴۷، ص ۲۱۶، ح ۴؛ المناقب، ج ۳، ص ۳۷۵؛ بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۲۶۰، ح ۱۸؛ الکافی، ج ۲، ص ۲۸۰؛ بحارالانوار، ج ۸۵، ص ۲۵، بیان؛ همان، ص ۲۷ – ۲۵، بیان.
۲۵) بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۲۴۲، ح ۲.
۲۶) بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۱۷ – ۱۱۶، ح ۱؛ المجالس، ص ۳۶۲.
