پرسش . کیفیت حضور در برابر محکمه عدل الهی را توضیح دهید.
پاسخ: یکی از مهمترین مواقف و مراحل روز قیامت، حضور در دادگاه عدل الهی و رسیدگی به حساب خلایق است. چنانکه یکی از نامهای آن روز نیز یوم الحساب است. دادگاهی با خصوصیات ویژه خود که در نوع خود بینظیر است. حاکم و دادرس بینظیر، پرونده، گواهان و میزان و قانون بی نظیر، دادگاهی که حاکم خود شاهد نیز باشد. مجرم خود بر علیه خود شهادت میدهد. جزئیات اعمال و حقیقت آنها و نیت فاعل آنها دقیقاً ضبط شده است و تنظیم کنندگان پرونده از هرگونه خطا و اشتباه مصوناند.
اینک بعضی از آیات قرآن کریم در این رابطه نقل میشود. در رابطه با اصل حساب میفرماید: «إِنَّ إِلَیْنَا إِیَابَهُمْ ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا حِسَابَهُمْ» (غاشیه: ۲۵ و ۲۶) حتماً بازگشت آنها به سوی ما است و مسلماً حساب آنها نیز با ما میباشد. و در آیه دیگری میفرماید: «اقْرَأْ کِتَابَکَ کَفَی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً» (اسراء: ۱۴) به او میگوییم کتابت را بخوان! امروز کافی است که خود حسابگر خود باشی.
اصولاً ارزیابی و حسابرسی از نظر قرآن امری ثابت، حق و حتمی است. به همین سبب در مورد برقراری محکمه و میزان و حسابرسی به اعمال بندگان در روز قیامت میفرماید: « وَالْوَزْنُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ فَأُولئِکَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُم…» (اعراف: ۸ و ۹) سنجش و وزن کردن اعمال در آن روز حق است. پس کسانی که میزانهای اعمال آنها سنگین است رستگارند و کسانی که میزانهای اعمال آنها سبک است، افرادی هستند که سرمایه وجودی خود را از دست داده و در خسران و زیان میباشند و سرانجام چنانکه قبلاً گذشت یکی از نامهای روز قیامت روز حساب است. بیان قرآن چنین است: «هذَا مَا تُوعَدُونَ لِیَوْمِ الْحِسَابِ» (ص: ۵۳ ) این نعمتهای توصیف ناشدنی بهشت، همان چیزی است که برای روز حساب به شما وعده داده میشود.
و درباره کیفیت این حسابرسی میفرماید: محاکمه در آخرت همچون دادگاه های دنیا نیست که بسیار طولانی و پیچیده باشد. بلکه دلائل و شواهد بس روشن، گواهان فراوان و قاطع، حاکم علیم و خبیر و قدیر بوده و به همین سبب دادرسی بسیار سریع و قاطع است. قرآن کریم میفرماید: «…أَلاَ لَهُ الْحُکْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ» (انعام: ۶۲ ) و آگاه باشید که داوری مخصوص اوست و او سریعترین حسابگران میباشد. و در آیات دیگری آمده است: « …إِنَّ اللّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ» (آل عمران: ۱۹۹؛ مائده: ۴؛ ابراهیم: ۵۱ ؛ غافر: ۱۷) مسلماً خداوند سریع الحساب میباشد.
